Η φιλοσοφία στην κουζίνα

Η φιλοσοφία και η μαγειρική, σύμφωνα με τη συγγραφέα, είναι δύο δραστηριότητες με στενή συγγένεια. Είναι άραγε τυχαίο ότι η λατινική λέξη sapere (γνωρίζω) έχει κοινή ρίζα με τη λέξη sapore (γεύομαι) - αλλά και με τη λέξη σοφία; Ή το γεγονός ότι η γλώσσα είναι συγχρόνως το όργανο της γεύσης και της ομιλίας;



Οι σελίδες του βιβλίου μάς καλωσορίζουν σε μια αλλόκοτη φιλοσοφική κουζίνα. Τρώγοντας ελιές και ξερά σύκα με τον Πλάτωνα, έχοντας συντροφιά τον Καντ και τον Κίρκεργκορ, καθαρίζοντας πατάτες με τον Βιτγκενστάιν, οι ιδέες αποκτούν γεύση και το φαγητό μια θέση στη φιλοσοφική σκέψη.





ΚΡΙΤΙΚΗ



«Αν ο Αριστοτέλης μαγείρευε, θα είχε γράψει πολύ περισσότερα». Η φράση της Μεξικανής μοναχής του 17ου αι. Σορ Χουάνα φαίνεται να έχει καρφωθεί βαθιά στον νου της Φραντσέσκα Ριγκότι. Καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Λουγκάνο στην Ελβετία, βάζει την πένα της βαθιά στην ...κατσαρόλα της φιλοσοφίας και ανακατεύει για τα καλά τις παγιωμένες αντιλήψεις περί δύο διαφορετικών κόσμων: της διανόησης και της γεύσης.

Αραγε απέχει πολύ η τέχνη της γραφής από την τέχνη της μαγειρικής; Η Ριγκότι στο «Η φιλοσοφία στην κουζίνα - Μικρή κριτική του μαγειρικού λόγου» είναι σαφής στον προβληματισμό της: «Οι δύο περιοχές, χωρικά ταυτισμένες με δύο δωμάτια του σπιτιού, την κουζίνα και το γραφείο, τα οποία συνήθως δεν έχουν πολλά κοινά, αποδείχτηκαν πολύ πιο γειτονικές απ' όσο μπορεί κανείς να φανταστεί».

Ο Επίκουρος, γνωστός κριτικός εστιατορίων, που προλογίζει το βιβλίο, διαβλέπει την εξέλιξη μιας γαστρονομικής επανάστασης και στην Ελλάδα. «Ως αισθητική ιδέα το φαγητό εύκολα μεταμορφώνεται σε φιλοσοφικό λόγο», γράφει.

Αν η μνήμη είναι το στομάχι του νου, όπως λέει η συγγραφέας, τότε ο αναγνώστης θα απολαύσει τη σχεδόν ηδονική γεύση που αφήνουν οι στοχασμοί της περί συνάφειας της πέψης και της κατανόησης υψηλών φιλοσοφικών διασυνδέσεων του Καντ ή του Κίρκεγκορ· τις γαστρονομικές αλληγορίες του Πλάτωνα, του Πυθαγόρα, του Σωκράτη, του Αρίστιππου του Κυρηναίου, του Θωμά του Ακινάτη· την αντι-χωνευτική φαινομενολογία του Χούσερλ και τη θεωρία της ασυνείδητης κατανόησης της πέψης στον Χέγκελ. Και αν η λαιμαργία ανάγεται στην πρωτόγονη παρεκκλίνουσα και αντι-κανονική συμπεριφορά, όλο το βιβλίο συνδέει την τροφή με το παγκόσμιο πνεύμα. Είναι τυχαίο που στο μυθιστόρημα «Γαργαντούας και Πανταγκρυέλ», του Ραμπελέ, ο έφηβος Γαργαντούας μαθαίνει λατινικά με σχήματα πλασμένα από ζύμη;



ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 13/06/2008