Λαϊκός μακεδονικός πολιτισμός

Θεσσαλονίκη, Σέρρες, Σιδηρόκαστρο, Μελένικο, Πετρίτσι, Νιγρίτα, Καβάλα, Δράμα, Παγγαίο, Χαλκιδική, Άγιον Όρος... Ή αλλιώς ένα ταξίδι στην Μακεδονία, εκεί στις αρχές του 1900, τότε που ο οθωμανικός ζυγός βάραινε ακόμα τον τόπο και η βουλγαρική διείσδυση γινόταν όλο και πιο επιθετική...

Ο Άγγλος Τζωρτζ Φρέντερικ Άμποτ θα επισκεφθεί την περιοχή της τουρκοκρατούμενης Μακεδονίας ως ειδικός απεσταλμένος του Πανεπιστημίου του Καίμπριτζ προκειμένου να συλλέξει πολύτιμο λαογραφικό υλικό. Και πράγματι, με τη διεισδυτική του ματιά και την παρατηρητικότητά του, αλλά και την ελληνική του παιδεία και γνώση της γλώσσας, όπως όλα μαρτυρούν, θα συγγράψει τον σημαντικό αυτόν τόμο από λαογραφικής, ιστορικής και κοινωνιολογικής άποψης. Σημαντικό γιατί ο Άμποτ δεν κάνει ιδεολογική χρήση της ιστορίας, δεν καταδέχεται να δώσει στην δημοσιότητα προκατασκευασμένα συμπεράσματα, δεν μπαίνει στο κυνικό παιχνίδι της γεωπολιτικής.

Έτσι, τα αποτελέσματα της έρευνάς του, αποκτούν μιαν ιδιαίτερη αξία στον βαθμό που η προσχηματικότητα είναι εξορισμού εξοβελιστέα. Και η πραγματικότητα που αναδεικνύεται από την ενδελεχή αυτή έρευνα, πιστοποιεί για το ότι ο ελληνισμός της Μακεδονίας είχε βαθύτατες ρίζες, ενώ οι ελληνόφρονες κάτοικοι της Μακεδονίας του 1901, αρκετοί από αυτούς βλαχόφωνοι ή και σλαβόφωνοι θεωρούσαν τους εαυτούς τους ως συνεχιστές της κληρονομιάς των μεγάλων Ελλήνων βασιλέων της Μακεδονίας Φιλίππου και Αλεξάνδρου ως ιστορική συνέχεια του μέγιστου ήρωα των Πανελλήνων, του Ηρακλή.

Η λαογραφική εξόρμηση του T.Φ. Άμποτ στην κυψέλη του ιδιωτικού βίου, της καθημερινότητας και των λαϊκών παραδόσεων των εθνοτήτων που συναποτελούσαν τον τότε μακεδονικό πολιτισμό, γίνεται με συνειδητό ενδιαφέρον και επιστημονική μέριμνα.
Οι γιορτές, οι συμβολισμοί, ο γάμος, οι νεκρικές ιεροτελεστίες, τα νανουρίσματα, οι θρύλοι για τα πουλιά, τα αινίγματα, τα λειανοτράγουδα, τα παραμύθια, τα γιατροσόφια, τα μάγια και οι μαγγανείες, οι μορφές του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην λαϊκή παράδοση, με άλλα λόγια ολόκληρος ο λαϊκός μακεδονικός πολιτισμός κλεισμένος μέσα σε ένα εξαιρετικό βιβλίο, γραμμένο με επιστημονική επάρκεια και αδιαμφισβήτητο σεβασμό στα ιστορικά πεπραγμένα.