Λαθρεμπορία

Στο έργο "Λαθρεμπορία" παρουσιάζεται σφαιρικά το ισχύον εθνικό νομοθετικό και νομολογιακό πλαίσιο αναφορικά με τη λαθρεμπορία εμπορευμάτων. Το φαινόμενο συνδέθηκε αρχικά με τη μη καταβολή δασμοφορολογικών επιβαρύνσεων επί εμπορευμάτων που μεταφέρονται μεταξύ κρατών και με τη συνακόλουθη μη τήρηση των απαιτούμενων τελωνειακών διασαφήσεων για τις σχετικές διακινήσεις. Στην πορεία του χρόνου εκδηλώθηκε και με άλλες μορφές. Οι εκφάνσεις αυτές δεν σχετίζονταν κατά βάση με την πληρωμή δασμοφορολογικών επιβαρύνσεων επί των διακινούμενων προϊόντων, αλλά με τη μη τήρηση σειράς διατυπώσεων κατά την εξαγωγή και εισαγωγή νεοεμφανιζόμενων εμπορευμάτων, των οποίων είτε απαγορευόταν απολύτως η διακίνηση είτε επιτρεπόταν υπό ειδικά καθοριζόμενες προϋποθέσεις. Έτσι, ο όρος "λαθρεμπορία" σταδιακά επεκτάθηκε σημασιολογικά για να καλύψει με το εννοιολογικό του εύρος και αυτές τις περιπτώσεις.

Η παραπάνω σταδιακή διεύρυνση του εννοιολογικού περιεχομένου της λαθρεμπορίας είχε αντίκτυπο σε όλα τα ευρωπαϊκά και εθνικά κείμενα, με αντιπροσωπευτικότερο τον ΕΤΚ (ν. 2960/2001). Με την τυποποίηση της λαθρεμπορίας ως υπαλλακτικά μικτού αδικήματος και την κλιμάκωση των απειλούμενων ποινών επεκτάθηκε το αντικείμενο προστασίας του άρθρου 155 του ισχύοντος νόμου, πέραν των ενωσιακών ή εθνικών δασμοφορολογικών απαιτήσεων και σε άλλα έννομα αγαθά, τα περισσότερα από τα οποία προστατεύονται ήδη από ποινικές διατάξεις άλλων ειδικών ποινικών νόμων.

Σημαντική υπήρξε επίσης η συμβολή και συνολική αντιμετώπιση των αναφυομένων ζητημάτων λαθρεμπορίας από τη νομολογία των δικαστηρίων που είχε ως αποτέλεσμα την κάλυψη και των σχετικών κενών της θεωρίας. Αυτή την ύλη επιχειρεί κυρίως να καταγράψει και να συστηματοποιήσει το παρόν έργο.

Παρατίθενται για τον λόγο αυτό και τα 185 άρθρα του αναθεωρημένου Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα (ν. 2960/2001, πλέον ΕΤΚ) έως την τελευταία τροποποίησή τους με τον ν. 4446/22.12.2016. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στις ποινικές διατάξεις του ΕΤΚ, για τις οποίες επιχειρείται μία αναλυτική και κριτική παράθεση όλων των αποφάσεων των ελληνικών δικαστηρίων (ουσίας και ακυρωτικών) που τις πραγματεύτηκαν. Οι συγκεκριμένες αποφάσεις συστηματοποιούνται αφ΄ ενός σε κατηγορίες με βάση την ποινική διάταξη που αφορούν και αφ΄ ετέρου σε υποκατηγορίες με βάση τα επιμέρους ζητήματα (αντικειμενικής υπόστασης - αδίκου, υποκειμενικής υπόστασης - ενοχής, ποινικής κύρωσης, απόπειρας, συμμετοχής, τόπου και χρόνου τέλεσης της πράξης, συρροής, πολιτικής αγωγής, δήμευσης, συνταγματικότητας κ.λπ.), που ανακύπτουν για κάθε ουσιαστική ή δικονομική ποινική ρύθμιση.

Η αξιοσημείωτη έκταση των άρθρων του ΕΤΚ και η πληθώρα των δικαστικών αποφάσεων που σταδιακά τον εφάρμοσαν από το 2001 έως σήμερα είχε ως αποτέλεσμα την αναγκαστική περικοπή ενός μεγάλου τμήματος της προηγούμενης έκδοσης που αφορούσε ιδίως συγγενείς με τη λαθρεμπορία εθνικές διατάξεις, αποφάσεις ανεξαρτήτων αρχών, πρακτικά επιτροπών της Βουλής για τα άρθρα 155 επ. του ισχύσαντος ΕΤΚ και ευρωπαϊκά και διεθνή κείμενα για τη λαθρεμπορία, τα οποία στην παρούσα έκδοση μνημονεύονται μόνον ως προς τα βασικά στοιχεία τους. Παραμένει ωστόσο αυτούσια και στην παρούσα έκδοση του έργου η Εισηγητική Έκθεση του ΕΤΚ, καθώς κρίθηκε απαραίτητη για την πληρέστερη κατανόηση του προστατευτικού πεδίου εφαρμογής και λειτουργίας κάθε ποινικής διατάξεως.

Η συγγραφή ολοκληρώνεται με την πλούσια απαρίθμηση γενικών και ειδικών βιβλιογραφικών παραπομπών για τη λαθρεμπορία και αλφαβητικού ευρετηρίου. Σκοπός του έργου είναι να βοηθήσει τον φοιτητή, τον νομικό της πράξης και τον θεωρητικό του δικαίου να κατανοήσει πληρέστερα και με σαφήνεια όλα τα πρακτικά ζητήματα που ανακύπτουν σε σχέση με τη λαθρεμπορία.