Ποιήματα 1963-1977

ΚΡΙΤΙΚΗ





«Τα ποιήματα 1963-1977» της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ περιλαμβάνουν ποιήματα από την πρωτόλεια συλλογή της «Λύκοι και Σύννεφα» ως και την ώριμη κατάθεσή της «Τα σκόρπια χαρτιά της Πηνελόπης» που η κριτική αναγνωρίζει ως κομβικό σημείο της ποιητικής δημιουργίας της. Αν παραβλέψουμε τη νεανική ρητορεία κάποιων πρωτόλειων ποιημάτων, που βασίζονται σε γνωστούς αρχαιοελληνικούς μύθους, από τη δεύτερη κιόλας ενότητα της έκδοσης μας παρουσιάζεται μια ολοκληρωμένη ποιητική φωνή που οριοθετεί πολύ προσεκτικά τη δική της επικράτεια.

Η συλλογή «Μαγδαληνή, το μεγάλο θηλαστικό» που ακολουθεί επιβεβαιώνει την ιδιαίτερη παρουσία της. Στο πρώτο της ποίημα η Κ. Αγγελάκη ομολογεί «το σώμα μου έγινε αρχή ενός ταξιδιού», ωστόσο το ταξίδι αυτό φαίνεται χωρίς σκοπό. Νόημα και ουσιαστικό σκοπό θα αποκτήσει, πιστεύω, με τη μικρή σύνθεση «Τα ερωτικά του μεταθανάτου» και το καθοριστικό για το έργο της ποίημα «Το σώμα είναι η Νίκη και η Ηττα των ονείρων». «Το σώμα είναι η νίκη των ονείρων/ όταν ασύστολο σαν το νερό/ σηκώνεται απ' τον ύπνο/ με κοιμισμένα ακόμα τις βούλες/ τις ουλές, τα τόσα τα σημάδια/ τους σκούρους ελαιώνες τους ερωτευμένους/ δροσερούς μέσα στη χούφτα».

Από εδώ κι εμπρός η ποιήτρια δεν αθροίζει απλά καλούς στίχους, στρέφεται στο μέσα της που αιμορραγεί λέξεις, γίνεται πιο προσωπική, εξομολογητική, πιο σωματική. Οι μύθοι γίνονται πια το όχημα για τα δικά της πένθη και πάθη, ο αδικαίωτος έρωτας δραματοποιεί στο έπακρο την αίσθηση της άφευκτης φθοράς. Και όταν σπάνια «δικαιώνεται», πίσω από το χάδι, το κάθε φιλί, το κάθε άγγιγμα, ενεδρεύει το μαρτύριο του εφήμερου, της στιγμής που περνά και χάνεται. Πριν από 40 χρόνια ο Γιώργος Σεφέρης σημείωνε: «Καταβάθος ο ποιητής έχει ένα θέμα. Το ζωντανό σώμα του». Και ακριβώς τις πρώτες δόκιμες προσπάθειες της Κ. Αγγελάκη - Ρουκ να μιλήσει, χωρίς περιορισμούς και προσωπεία, για τις περιπέτειες του σώματος μπροστά στον έρωτα και στον θάνατο, την αποδοχή και την απόρριψη, θα είχαμε στερηθεί αν δεν κυκλοφορούσε η παρούσα συγκεντρωτική έκδοση. Το ενδιαφέρον δεν είναι απλά γραμματολογικό. Όταν συναντάς στίχους σαν τους ακόλουθους «το σώμα όλο ξαναφτιάχνει τον εαυτό του/ σηκώνεται και πέφτει στο κρεβάτι/ Σα να το πελεκάνε/ πότε άρρωστο και πότε ερωτευμένο/ ελπίζοντας πως ό,τι χάνει σε αφή/ κερδίζει σε ουσία», αισθάνεσαι ότι η θερμοκρασία του ποιητικού σώματος παραμένει υψηλή. Είκοσι δύο χρόνια μετά την πρώτη δημοσίευσή τους οι στίχοι αυτοί εξακολουθούν να μας συγκινούν και αυτό εντέλει ενδιαφέρει τον καλοπροαίρετο αναγνώστη.

Νίκος Δαββέτας, ΤΟ ΒΗΜΑ, 03-05-1998