Γιατί χαίρεται ο κόσμος και χαμογελάει πατέρα...

Αν και "4η Αυγούστου" διαδραμάτισε ιδιαίτερα σοβαρό ρόλο στην εξέλιξη της ελληνικής ιστορίας, δεν έχει μελετηθεί παρά ελάχιστα.
Ο Μεταξάς δεν ήταν μόνο αυτός που του έτυχε να διαχειριστεί τη μοίρα του ελληνικού λαού κατά τα πρώτα δραματικά στάδια της ελληνικής εμπλοκής στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο αντικομμουνισμός του, η πολιτική απέναντι στις μειονότητες, η σχέση του με τις ξένες δυνάμεις και με τα φασιστικά καθεστώτα της εποχής (παρόλο που ο ίδιος δεν ηγείτο ενός "φασιστικού" καθεστώτος με τη στενή έννοια του όρου), είναι μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά της διακυβέρνησής του που επηρέασαν δυναμικά τη σύγχρονη ελληνική Ιστορία.[...]

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

ΚΡΙΤΙΚΗ



Εβδομήντα και πλέον χρόνια μετά την επιβολή της 4ης Αυγούστου η φύση, οι δομές και οι μορφές προπαγάνδας του πρώτου ελληνικού φασιστικού καθεστώτος, που επέβαλε ο Ιωάννης Μεταξάς με την υποστήριξη του βασιλιά Γεωργίου Β/, δεν έχουν πλήρως διερευνηθεί. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις ιστορικές συγκυρίες. Ο ελληνικός φασισμός δεν κατάφερε να παραμείνει ουδέτερος στον Β/ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως αντίθετα συνέβη με τα καθεστώτα του Φράνκο στην Ισπανία και του Σαλαζάρ στην Πορτογαλία. Ο εμφύλιος πόλεμος που ακολούθησε δημιούργησε ένα άλλο παράδοξο: η ελληνική Ακροδεξιά ενσωματώθηκε στο συντηρητικό κόμμα και έπρεπε να ακολουθήσει η πτώση της δικτατορίας της 21ης Απριλίου ώστε να αρχίσει ο τόπος να απαλλάσσεται από τα φασιστικά κατάλοιπα του Μεσοπολέμου.

Στη μελέτη του Γιατί χαίρεται ο κόσμος και χαμογελάει, πατέρα (ο τίτλος είναι ο πρώτος στίχος του ύμνου της 4ης Αυγούστου) ο Βαγγέλης Αγγελής ερευνά την οργάνωση και τη διάρθρωση της μεταξικής Νεολαίας (ΕΟΝ), τη θεματολογία της προπαγάνδας και τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν από το μεταξικό καθεστώς προκειμένου να ισχυροποιηθεί και να μετατρέψει την Ελλάδα σε ένα ολοκληρωτικό, κορπορατικό και αντιδημοκρατικό κράτος. Το ΟΧΙ και το αλβανικό έπος που ακολούθησε όπως βέβαια και η δομή και η λειτουργία του μετεμφυλιακού κράτους καθυστέρησαν την έρευνα για μεγάλο διάστημα. Τα τελευταία χρόνια όμως πολλαπλασιάζονται οι σχετικές μελέτες - και από νεότερους κυρίως ερευνητές - που ρίχνουν φως σε μια εποχή η οποία είχε παραμείνει ιστορικά σχεδόν «ανέγγιχτη». Από την επεξεργασία των ντοκουμέντων του ελληνικού Μεσοπολέμου, σε συνδυασμό και με τις αντίστοιχες μελέτες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας στην Ευρώπη, προκύπτει ένα ευρύ φάσμα από ομοιότητες ανάμεσα στο μεταξικό καθεστώς και τα υπόλοιπα καθεστώτα του ευρωπαϊκού Νότου (με το σαλαζαρικό κατ' εξοχήν), όπως βέβαια και οι ευθύνες των αστικών κομμάτων της εποχής.



ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΣΤΩΝΙΤΗΣ

Το ΒΗΜΑ, 29/10/2006