Εκκλησιαστική ιστορία

"Η Εκκλησία - Κοινωνία Θεσσαλονίκης" είναι ο γενικός τίτλος της μελέτης, που θα μας απασχολήση εδώ, όπως έχει ερευνηθή και έχει αναλυθή και συζητηθή στην διάρκεια των πανεπιστημιακών παραδόσεων. Η θεματική αυτή ενότης πραγματεύεται τις κεντρικές γραμμές και εξελίξεις στην διοικητική, στην κοινωνική, στην γεωγραφική, στην εκκλησιαστική και στην νομοκανονική ιστορία της Θεσσαλονίκης από της ιδρύσεώς της μέχρι σήμερα.
Η πόλη αυτή, ανέκαθεν βασικός συγκοινωνιακός κόμβος της Χερσονήσου του Αίμου, λόγω της ιδιαιτέρας στρατηγικής και εμπορικής θέσεώς της, δεν είναι μόνο γνωστή μονίμως ως η πρωτεύουσα της Μακεδονίας, αλλά υπήρξε για πολλούς αιώνες το κατ' εξοχήν πνευματικό κέντρο, η πρώτη πόλη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, έπειτα η δεύτερη πόλη (η Συμβασιλεύουσα) της ελληνορωμαϊκής (βυζαντινής) αυτοκρατορίας μετά την Βασιλεύουσα πόλη. Στην εκκλησιαστική - ιστορική γλώσσα εξακολουθεί να αποκαλείται ως σήμερα και Συμβασιλεύουσα, σε αναφορά προς την αείποτε Βασιλεύουσα Κωνσταντινούπολη. Και, βέβαια, λειτουργεί ως νευραλγικός κόμβος της Νοτιοανατολικής και όλης της Ευρώπης και είναι σήμερα Συμπρωτεύουσα της Ελλάδος. [...]