Ο εκδημοκρατισμός της Ανατολικής Ευρώπης

Η Ευρώπη ξαναβρήκε την ενότητά της που οι ευρύτερες πολιτικές ισορροπίες της είχαν στερήσει. Οι εξελίξεις στην Πολωνία οδήγησαν στην ανατροπή αποφάσεων των Μεγάλων Δυνάμεων που είχαν ληφθεί υπό την πίεση τραγικών γεγονότων, ερήμην των ενδιαφερομένων. Εν τω μεταξύ, ανεδείχθησαν προσωπικότητες, οι οποίες με διορατικότητα και υπομονή οδήγησαν την Ευρώπη στην παρούσα δομή: πιο ενωμένη και δυνατή παρά ποτέ. Πρέπει με παρρησία να αναγνωρίσει κανείς ότι ο Στρατηγός Βόιτσιεχ Γιαρουζέλσκι και ο ηγέτης της «Αλληλεγγύης» Λεχ Βαλέσα, εκμεταλλεύθηκαν κατά επιτυχή τρόπο τους παράγοντες της Πολωνικής εξισώσεως ώστε να επιτύχουν την «εθνική συνεννόηση». Χωρίς τους δύο αυτούς πρωταγωνιστές η ενότητα της Ευρώπης ούτε βέβαιη θα ήταν, ούτε θα πραγματοποιείτο με τόση ταχύτητα, ήρεμα και αναίμακτα. Με «λάθη», με μη αναμενόμενες «ανατροπές» που δημιούργησαν νέα δυναμική, ευαίσθητες ισορροπίες αλλά και σοβαρούς κινδύνους, ψηλαφώντας την πραγματικότητα, αλλά με αίσθημα ευθύνης όλων των πρωταγωνιστών, επετεύχθη μέσω των αναγκαίων συμβιβασμών, η υπέρβαση. Το «πείραμα» πέτυχε. Η Πολωνία κατέστη η πρώτη χώρα του κομμουνιστικού στρατοπέδου η οποία έγινε, χωρίς κραδασμούς, δημοκρατική.