Quantικά παράδοξα

Πότε μια γάτα είναι ζωντανή και νεκρή, ταυτόχρονα;
Μα, οπωσδήποτε, όταν πρόκειται για τη γάτα του Σρέντινγκερ. Μια γάτα με διπλή υπόσταση.

Το ίδιο συμβαίνει και με τα άτομα του μικρόκοσμου. Μπορούν να βρίσκονται σε δύο διαφορετικούς τόπους, ταυτόχρονα.

Άραγε, μήπως κι εμείς -εκτός από τον συνηθισμένο οικείο μας χώρο- βρισκόμαστε, ταυτόχρονα, και κάπου αλλού;

Η κβαντική φυσική εγείρει εξαιρετικής σημασίας φιλοσοφικά και τεχνολογικά ερωτήματα, τα οποία αναμφισβήτητα ανεβάζουν την πίεση των διανοητών.

Ο συγγραφέας -εξαιρετικός εκλαϊκευτής της επιστήμης- απεχθάνεται τα εγκεφαλικά επεισόδια και δηλώνει ευθύς εξαρχής ότι αυτή καθαυτή η θεωρία της κβαντικής μηχανικής δεν είναι παράξενη ή παράλογη. Αντίθετα, είναι μια πανέμορφα ακριβής και λογική μαθηματική κατασκευή που περιγράφει εξαιρετικά καλά τη φύση.
Όμως, ο μεγάλος φυσικός Νιλς Μπορ είπε κάποτε, ότι «εκείνος που δεν συγκλονίζεται από την κβαντική μηχανική, σίγουρα δεν την έχει κατανοήσει».

Άραγε, είναι η κβαντική φυσική τόσο δυσνόητη; Είναι η πραγματικότητα τόσο παράξενη; Πώς γίνεται οι γάτες να είναι ζωντανές και νεκρές την ίδια στιγμή;

Εμείς, τι πρέπει να πιστέψουμε;

Με τρόπο μοναδικό, το βιβλίο μάς εισάγει στην ιστορία της θεωρίας και στη σύγχρονη πρακτική της. Ο κβαντικός κόσμος κρύβει αλλόκοτες έννοιες και παράξενες ιστορίες, όμως, πάνω σ' αυτόν είναι χτισμένος ο οικείος κόσμος της καθημερινής μας ζωής. Δίχως την κβαντική μηχανική δεν θα μπορούσαμε να κατανοήσουμε τη σύγχρονη χημεία, ούτε την ηλεκτρονική ή την επιστήμη των υλικών. Δεν θα είχαμε ανακαλύψει το τσιπ πυριτίου ή το λέιζερ, δεν θα είχαμε τηλεοράσεις, υπολογιστές, φούρνους μικροκυμάτων, διατάξεις αναπαραγωγής CD και DVD, κινητά τηλέφωνα και τόσα άλλα πράγματα που θεωρούμε δεδομένα στην τεχνολογική μας εποχή.

Η κβαντική μηχανική είναι ίσως η πιο σημαντική επιστημονική θεωρία του εικοστού πρώτου αιώνα. Αποτελεί τη βάση της σύγχρονης επιστήμης και τεχνολογίας και μας δίνει μια εικόνα της ίδιας της πραγματικότητας.

Το ταξίδι μας στον κβαντικό κόσμο αρχίζει με ένα απλό πείραμα, ένα ταχυδακτυλουργικό της ίδιας της φύσης, μέσα από το οποίο ανακαλύπτουμε ότι τα άτομα -αντίθετα με τους νόμους της καθημερινής μας εμπειρίας- μπορούν να βρίσκονται ταυτόχρονα σε δύο θέσεις. Πώς γίνεται;

Προκειμένου να το κατανοήσουμε, ταξιδεύουμε στις αρχές του 20ού αιώνα και γινόμαστε μάρτυρες στη γένεση της κβαντικής θεωρίας η οποία, στα επόμενα εκατό χρόνια, έμελλε να ανατρέψει πολλές από τις αντιλήψεις μας για τη φύση του σύμπαντος. Έκτοτε, επιστήμονες και φιλόσοφοι καταπιάστηκαν με τις επιπτώσεις της.

Από τη γάτα του Σρέντινγκερ και της αρχή της απροσδιοριστίας του Χάιζενμπεργκ μέχρι τα κβαντικά γονίδια, το κβαντικό φαινόμενο σήραγγος και τους κβαντικούς υπολογιστές, αυτό το υπέροχο βιβλίο βυθίζεται στα άδυτα του μικρόκοσμου προκειμένου να ξεδιαλύνει την παραδοξότητα του κβαντικού κόσμου και να επιχειρήσει την απομυθοποίηση της κβαντικής μαγείας.

Ο Jim Al-Khalili, μας ταξιδεύει στη φιλοσοφία και την ιστορία της κβαντικής φυσικής, στις θεωρίες των περισσότερων διαστάσεων, στον υψηλής τεχνολογίας κόσμο των λέιζερ και των μικροτσίπ. Εντυπωσιακό επίσης, είναι το μέρος του βιβλίου που αναφέρεται στις μελλοντικές εφαρμογές της κβαντικής τεχνολογίας στην καθημερινή μας ζωή.