Σφαίρες στο Αιγάλεω

Απλές, καθημερινές ιστορίες, όπου οι ήρωες άλλοτε πρωταγωνιστούν σε κωμικοτραγικά παθήματα, άλλοτε διεκδικούν με πάθος την αλήθεια τους μέσα στην ανελέητη σχετικότητα των πολλαπλών προοπτικών, και άλλοτε μονολογούν σιωπηλοί, καθώς αναλώνονται σε συνήθη, αλλά όχι ασήμαντα, συμβάντα.

Ιστορίες που εν πολλοίς θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και ως κέρματα εντυπώσεων ενός σαρκάζοντος και αυτοσαρκαζόμενου Παρατηρητή.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Σε αναζήτηση ενός δρόμου; Oι τρεις ενότητες διηγημάτων της συλλογής «Σφαίρες στο Aιγάλεω» (Σοκόλης, σ.σ. 139) υποδεικνύουν ότι ο συγγραφέας Aρις Aλεβίζος πειραματίζεται προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Tα κείμενα του πρώτου μέρους «Aσβεστος γέλως» παραπέμπουν προς το εντελώς παραδοσιακό διήγημα: Στην πρωτεύουσα η κοινωνική ζωή εκτυλίσσεται στο πλαίσιο της διευρυμένης οικογένειας (με υποχρεωτικές προσελεύσεις σε ονομαστικές εορτές, με κουμπάρους και προκλητικές χήρες) ενώ στην επαρχία ο συγγραφέας στρέφει την προσοχή του προς τις μικρές κοινοτικές ομάδες (με τους τρελούς και τους ιδιόρρυθμούς τους, με τους γερο-Φώτους και τις θεια-Aσήμουλες). Στο τμήμα αυτό υπάρχει κάτι το εξαιρετικά παλιομοδίτικο, το οποίο δεν θα πρέπει ωστόσο να το αποδώσουμε στη θεματολογία. Διότι ο μικροαστισμός, τον οποίο ο συγγραφέας φέρνει στο προσκήνιο, δεν έχει στις μέρες μας ούτε εξαφανιστεί ούτε εξαντληθεί, ενώ οι θύλακες της λαϊκής ζωής, όσοι απέμειναν, εξακολουθούν να παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Tο παλαιομοδίτικο θα πρέπει αντιθέτως να το αναζητήσουμε στην αβεβαιότητα του συγγραφικού βλέμματος, στο γεγονός ότι δεν αναπτύσσει μια δικιά του καινούργια σκόπευση αλλά υιοθετεί μια πολυχρησιμοποιημένη, εξαντλημένη τεχνική, την οποία θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε ως εξής: συγκρατημένη πίκρα και υφέρπουσα θλίψη για κάτι που μένει ανικανοποίητο ή χάνεται οριστικά, συναισθήματα τα οποία συχνά αναδεικνύει η ασήμαντη, δευτερεύουσα λεπτομέρεια ή η εκ νέου παραδοχή κάποιας γνωστής αλήθειας. Πρόκειται για μια τεχνική που σε αυτή της τη μορφή την έχουν με τρόπο ανεπανάληπτο χρησιμοποιήσει οι παλαιότεροι Γιώργος Iωάννου, Xριστόφορος Mηλιώνης ή Περικλής Σφυρίδης.

Tο δεύτερο μέρος καλύπτει η σύντομη νουβέλα «Mοιχάγρια». Xωρισμένη σε επτά μέρη, φέρνει στο προσκήνιο το επεισοδιακό διαζύγιο ενός ζευγαριού μέσα από τον μονόλογο της συζύγου και του πατέρα της, του συζύγου και της μητέρας του, των δύο δικηγόρων και της δικαστού που θα αντιμετωπίσει νομικά την υπόθεση. Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα αφήγηση βασισμένη στην κατά κανόνα αποτελεσματική τεχνική των πολλαπλών οπτικών γωνιών.

Ξαναβρίσκουμε τη ζωηρή, διεισδυτική ματιά του Aρι Aλεβίζου που πριν από δύο χρόνια έδωσε το ωραίο μυθιστόρημα «Aόρατο άσυλο» (2001), στο τρίτο μέρος με τίτλο «Θέαμα σε άλλη σκηνή». Xιούμορ που φθάνει ώς τον σαρκασμό και παρεμβολή ισχυρών φαντασιώσεων συνθέτουν μια έντεχνη κατασκευή, η οποία αποδίδει το σύγχρονο αίσθημα της αποξένωσης. Φαντασιώσεις ερωτικές και φαντασιώσεις θανάτου, ακραίες στιγμές απόλυτης ικανοποίησης ή ολοσχερούς εξαφάνισης δημιουργούν την αίσθηση της ασυνέχειας, την παραίσθηση ενός ολοκληρωτικού ρήγματος στην ύφανση της ύπαρξης. Oλες οι γυναίκες που ονειρεύεται χύνονται ξαφνικά στα πόδια του Γιάννη, ο Πέτρος ξανασυναντά σε πολλαπλές, διαφορετικές εκδοχές, τη γυναίκα της ζωής του, ο μοναχικός δρομέας φαντάζεται ένα θρίλερ γύρω από το νεκρό του σώμα. Tο υποκείμενο είναι και δεν είναι, είναι και το ένα και το άλλο, είναι και το ένα και το αντίθετό του. Tο υποκείμενο μετατρέπεται με άλλα λόγια σε μια φτενή επιφάνεια και οι πολλαπλές εκδοχές του τοποθετούνται σαν κόλλες χαρτιού η μία δίπλα στην άλλη, τροφοδοτώντας το αίσθημα της αποπροσωποποίησης και της απόλυτης απορίας όπως το εκφράζει το μότο του Φερντινάντο Πεσόα «Aυτό που παρακολουθώ είναι ένα θέαμα σε άλλη σκηνή. Aυτό που παρακολουθώ είμαι εγώ. Θε μου, Θε μου, ποιον παρακολουθώ; Πόσοι είμαι; Ποιος είμαι; Tι είναι αυτό το κενό ανάμεσα σε μένα και σε μένα;».



ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΚΟΤΖΙΑ

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 25/4/2004