Η νύχτα της χρυσής πεταλούδας

Η Νύχτα της Χρυσής Πεταλούδας ολοκληρώνει την πενταλογία με θέμα το Ισλάμ –τη σειρά των ιστορικών μυθιστορημάτων του Τάρικ Άλι που έχει αποσπάσει πολλά εγκωμιαστικά σχόλια, έχει μεταφραστεί σε δώδεκα γλώσσες και χρειάστηκε περισσότερο από είκοσι χρόνια για να γραφτεί. Ένα επικό πανόραμα που άρχισε στη μαυριτανική Ισπανία του 15ου αιώνα και φτάνει στο Πακιστάν του 21ου αιώνα.

Στη Νύχτα της Χρυσής Πεταλούδας παρακολουθούμε την προσπάθεια για τη συγγραφή της ζωής ενός αινιγματικού Πακιστανού ζωγράφου με το παρατσούκλι Πλάτων –του αψίθυμου αλλά προικισμένου Μοχάμεντ Αφλατούν, που ζει σε μια χώρα όπου «η ανθρώπινη αξιοπρέπεια έχει εξευτελιστεί». Στην πορεία της έρευνάς του, ο Νταρά, παλαιός φίλος του Πλάτωνα, ταξιδεύει από τη Λαχώρη στο Λονδίνο κι από το Παρίσι στο Πεκίνο, ξεσκαλίζοντας εκπληκτικές και λάγνες ιστορίες από τα αποθέματα της ζωντανής μνήμης και των ξεχασμένων σελίδων της ιστορίας. Για να κατανοήσει τον άνθρωπο, ο Νταρά πρέπει να παλέψει να καταλάβει τον τόπο όπου γεννήθηκαν και οι δύο.

Ο συγγραφέας μας ξεναγεί σ’ένα άγνωστο Πακιστάν των τελευταίων πενήντα χρόνων, γεμάτο εντάσεις και αντιφάσεις. Η διαδρομή μιας γενιάς από την πολιτική ένταξη των σπουδαστικών χρόνων, τα λογοτεχνικά καφενεία, τις λέσχες, την τέχνη, τους έρωτες, την προδοσία, τη διεθνή καριέρα έως τα τωρινά χρόνια με την άνοδο του θρησκευτικού φανατισμού, την παρουσία των Ταλιμπάν, τις πολιτικές δολοφονίες καμουφλαρισμένες ως τρομοκρατικές πράξεις και τη σύνθετη σχέση κοινωνίας και στρατού.

Καθώς ξεδιπλώνεται η ιστορία, γνωρίζουμε την Τζιντιέ, τη σουνέρι τίτλι, τη Χρυσή Πεταλούδα του τίτλου, την πρώτη αγάπη του αφηγητή, κόρη κινέζικης οικογένειας που έχει εγκατασταθεί στη Λαχώρη εδώ και έναν αιώνα, παντρεμένη με τον καλύτερο φίλο απ’τα παλιά του αφηγητή? και τον αδελφό της με το παρατσούκλι Κομφούκιος, του οποίου χάθηκαν τα ίχνη όταν πήγε εθελοντικά στην Κίνα μετά την Πολιτιστική Επανάσταση? γνωρίζουμε επίσης την κυρία «Νώτη» Λατήφ, μια νοικοκυρά από το Ισλαμαμπάντ που η αδυναμία της στους στρατηγούς την αναγκάζει να καταφύγει στα παρισινά σαλόνια όπου συχνάζει η πνευματική διανόηση του συρμού και όπου, εν μια νυκτί, γίνεται διάσημη και χαρακτηρίζεται ως ο Ντιντερό του ισλαμικού κόσμου? κι από την άλλη τη Ζάυναμπ, μια γοητευτική ώριμη γυναίκα από τη Λαχώρη, που τ’ αδέρφια της την ανάγκασαν, για περιουσιακούς λόγους, να «παντρευτεί το Κοράνι». Άνθρωποι του σύγχρονου Πακιστάν, βαθιά ριζωμένοι στον τόπο τους, και ταυτόχρονα κοσμοπολίτες.

ΕΓΚΩΜΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

«Τολμηρό…Ισλαμικές πολιτικές και πίστη, τα πολλαπλά στρώματα που απαρτίζουν τις δοξασίες και τον κρυμμένο κόσμο της πραγματικότητας πίσω από τις κλειστές πόρτες, όλα συλλαμβάνονται στην εντέλεια από την πρόζα χωρίς υπεκφυγές του Τάρικ Άλι. Αδύνατον να το σταματήσεις».

TOM ADAIR, Scotsman