Η βιομηχανική επανάσταση

Όποιος διαβάζει αυτές τις γραμμές απολαμβάνει ένα βιοτικό επίπεδο που οι πρόγονοί του δεν είχαν ποτέ διανοηθεί. Αυτό συμβαίνει επειδή οι ανθρώπινες κοινωνίες έχουν γίνει πολύ πιο αποτελεσματικές στην παραγωγή αγαθών, κυρίως χάρη στην τεχνολογία και τις μηχανές. Τούτη η εξέλιξη δεν υπήρξε ούτε γραμμική ούτε ομοιόμορφη: για πολλούς αιώνες, το βιοτικό επίπεδο των κοινωνιών παρέμενε σχετικά σταθερό και οι μεταξύ τους διαφορές μικρές. Το 1700, ο μέσος κάτοικος της Κίνας ζούσε εξίσου άνετα με τον μέσο Γάλλο της εποχής, ενώ κανείς δεν ήταν πλουσιότερος από τον προπάππου του. Αιφνιδίως, ο κόσμος άλλαξε δραματικά: ορισμένες περιοχές –με πρώτη και καλύτερη τη Βρετανία– γνώρισαν εντυπωσιακή ανάπτυξη, ενώ άλλες έμειναν πίσω ή έγιναν φτωχότερες.

Στην καρδιά αυτού του μετασχηματισμού βρίσκεται η Βιομηχανική Επανάσταση, που ξεκίνησε στη Βρετανία γύρω στα μέσα του 18ου αιώνα και διήρκεσε περίπου έναν αιώνα, προτού διαδοθεί στον υπόλοιπο κόσμο, αν και όχι σε ολόκληρο. Τι την προκάλεσε; Γιατί ξεκίνησε τότε; Γιατί εκεί κι όχι αλλού; Τι επιπτώσεις είχε στη ζωή των ανθρώπων, τη λειτουργία της οικονομίας και τη δομή της κοινωνίας; Πώς επηρέασε την εργατική τάξη και τις πολιτικές ισορροπίες; Αυτά είναι τα ερωτήματα που απαντά ο κορυφαίος οικονομικός ιστορικός Robert C. Allen, σ’ ένα βιβλίο που συμπυκνώνει τη σύγχρονη επιστημονική συζήτηση για ένα από τα πιο κομβικά ζητήματα της παγκόσμιας ιστορίας. Με αφορμή το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, που καταπιάνεται με τη διάδοση της εκβιομηχάνισης στον υπόλοιπο κόσμο, η έκδοση συμπληρώνεται από επίμετρο του Ανδρέα Κακριδή, που επιδιώκει να τοποθετήσει την ελληνική εκβιομηχάνιση στον ίδιο ιστορικό καμβά.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Ευχαριστίες
Κατάλογος εικόνων

1. Τότε και τώρα
Αλληλένδετες επαναστάσεις
Η μακροσκοπική εικόνα
Κερδισμένοι και χαμένοι
Εξηγώντας τη Βιομηχανική Επανάσταση
Γεγονότα που πυροδότησαν τη Βιομηχανική Επανάσταση

2. Η προ-Βιομηχανική Επανάσταση, 1500-1700
Η άνοδος της Βόρειας Ευρώπης
Επιτυχία στην παγκόσμια οικονομία
Παράγωγα αποτελέσματα
Μισθοί και βιοτικό επίπεδο
Υγεία και παιδεία

3. Γιατί η Βιομηχανική Επανάσταση έγινε στη Βρετανία;
Βαμβάκι
Η επινόηση του εργοστασίου
Ατμός
Κεραμική
Το τέλος της Βιομηχανικής Επανάστασης

4. Η κατάσταση της Αγγλίας
Ταξική δομή
Το βιοτικό επίπεδο της εργατικής τάξης
Ανισότητα εντός της εργατικής τάξης
Εκπαίδευση
Υγεία
Η «πολυετής θύελλα της δημιουργικής καταστροφής»

5. Μεταρρύθμιση και δημοκρατία
Πριν από το 1789
Η Γαλλική Επανάσταση και οι Ναπολεόντειοι Πόλεμοι
1815-1832
1832-1846
1846-1867

6. Η επέκταση της Βιομηχανικής Επανάστασης
Παγκοσμιοποίηση και τεχνολογία: τα οικονομικά της αποβιομηχάνισης
Καλύπτοντας το χαμένο έδαφος τον 19ο αιώνα:
το τυπικό μοντέλο στις ΗΠΑ
Το τυπικό μοντέλο στην Ευρώπη
Το τυπικό μοντέλο στην περιφέρεια
Η μεγάλη ώθηση για εκβιομηχάνιση και το αναπτυξιακό κράτος
Το μέλλον της βιομηχανικής επανάστασης

Σημειώσεις
Βιβλιογραφία για περαιτέρω μελέτη
Ευρετήριο