Το καλοκαίρι της Αβίγια

Βρισκόμαστε στο Ισραήλ, στη δεκαετία του 1950. Η Αβίγια, που μεγαλώνει σε οικοτροφείο, θα περάσει αυτό το καλοκαίρι μαζί με τη μητέρα της, την οποία ελάχιστα γνωρίζει. Μητέρα και κόρη θα γνωρίσουν η μία την άλλη μέσα από διάφορα περιστατικά και αρκετές δοκιμασίες.
Η ιστορία ακούγεται απλή. Τα συναισθήματα όμως που γεννά η ανάγνωση του βιβλίου δύσκολα περιγράφονται.
Το αυτοβιογραφικό αυτό βιβλίο της Γκίλα Αλμαγκόρ έχει μεταφραστεί σε έντεκα γλώσσες. Το 1988 έγινε ταινία -που γνώρισε μεγάλη επιτυχία και πολλές διακρίσεις- με πρωταγωνίστρια την ίδια τη συγγραφέα. Θεωρείται παγκοσμίως ένα από τα κλασικά έργα της λογοτεχνίας για παιδιά και νέους.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

ΚΡΙΤΙΚΗ



«Οταν ήρθε η ώρα να γεννηθώ, η μητέρα μου ήταν ολομόναχη. Μόνη της πήγε στην κλινική. Κανείς δεν της κράτησε το χέρι όταν ξεκίνησαν οι πόνοι, και κανείς δεν περίμενε στον διάδρομο της κλινικής να δει αν γέννησε αγόρι ή κορίτσι...».



Ισραήλ, 1939, πριν από τη σύσταση του ισραηλινού κράτους. Εδώ ήρθε στον κόσμο η Αβίγια. Από μάνα ξένη, Πολωνή, καταπονημένη από τη θλίψη, τους πόνους, ακόμη ακόμη και από τον φόβο· ο πατέρας της κορούλας της είχε πεθάνει τέσσερις μήνες πριν.

Ισραήλ, τέλη του 1950, η Αβίγια, δεκάχρονη, μεγαλωμένη σε διάφορα ιδρύματα, σε ίδρυμα και τούτη τη στιγμή, περιμένει τη μητέρα της για τη σχολική γιορτή, μια μάνα που γνωρίζει ελάχιστα, αλλά λαχταρά πολύ.

Πάντα την πεθυμούσε. Απ' τον καιρό που η νέα μάνα, Χένια το όνομά της, είχε βγει στο αντάρτικο, πολεμώντας τους Γερμανούς κατακτητές, μα και αργότερα, όταν συνελήφθη για τη δράση της και οδηγήθηκε με άλλους συναγωνιστές στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως. Συνεχώς το κοριτσάκι την ανακαλούσε στον ύπνο και στον ξύπνιο της, μα η μαμά δεν πολυφαινόταν, είχε βασανιστεί φριχτά, θαύμα πως επέζησε, θαύμα πως επέστρεψε, έστω και με ακαθησύχαστη τρικυμία στο κρανίο και με τον μισητό αριθμό χαραγμένο για πάντα στο χέρι, το χέρι μιας καλλονής, παρά τις τόσες καταιγίδες και τα όσα φριχτά είχε βιώσει. Κατά διαστήματα νοσηλευόταν σε νευρολογική κλινική - ο σοβαρότερος λόγος της ασυνέπειάς της απέναντι στο παιδί της. Και η σκληρή και σχεδόν απρόσοδη δουλειά της: ήταν η πλύστρα και η σιδερώτρα της συνοικίας.

Ομως ετούτη τη φορά ήρθε. Και βλέποντας την Αβίγια: «Ψείρες στο κεφάλι της κόρης μου; Τι είναι αυτό το μέρος; Στρατόπεδο συγκεντρώσεως;», κραύγασε και την πήρε την κορούλα της κι έφυγαν μαζί. Πέρα στο σπίτι, το ταπεινό και καλοσυγυρισμένο, εκεί στη γειτονιά την άξενη (αντάρτισσα τη φώναζαν τη Χένια οι περισσότεροι και την περιγελούσαν), σ' έναν κόσμο ωστόσο που καμία σχέση δεν είχε με το θλιβερό ίδρυμα. Καλοκαίρι και τα πάντα ολάνθιστα έξω από την ανοιχτή ολημέρα πόρτα τους. Καλοκαίρι και μάνα και κόρη το περνούν μαζί. Το πρώτο καλοκαίρι της ζωής τους που δεν είναι χώρια...

Οι καλοκαιρινές μέρες εκείνες και τι δεν έφεραν. Πρώτα απ' όλα, το παιδί γνώρισε τη μάνα και, ομοίως, η μάνα το παιδί της. Επειτα, η Αβίγια γνώρισε τον έξω κόσμο, αυτόν που ανοίγεται πέρα από τα κάγκελα και τους περιορισμούς, τον κόσμο όπως είναι. Με όλα τα σαθρά και ταπεινά και με όλη την ανωτερότητα και την ομορφιά του. Αξέχαστο εκείνο το καλοκαίρι για την Αβίγια, μονάχα που το τέλος του ήταν πικρό - όσο και αν αυτό την ωρίμασε και δυνάμωσε τα αισθήματά της και λαμπικάρισε τη σκέψη της. Η Αβίγια ένιωθε περήφανη για τη μάνα της και σκιρτούσε για μια ζωή που στο εξής δεν θα μείωνε καμιά τους...

Αλλά υπάρχουν και πολλά άλλα μες στις σελίδες του βιβλίου, τα οποία αναβλύζουν πίσω και κάτω από τις γραμμές. Είναι δύσκολο να μιλά κανείς για αισθήματα και συγκρούσεις, για αποδοχή και αποστροφή, για απέραντη αγάπη και γνώση και για ανείπωτη νοσταλγία - για όλα όσα έχουν σχέση με τα μυστικά της καρδιάς και για εκείνα που σχετίζονται με αγώνα, έστω και άγονο. Το βιβλίο εκπέμπει άμεσα, αγαθά συναισθήματα και άμετρο σεβασμό στη νεανική ύπαρξη. Το συνιστούμε ολόθερμα για παιδιά άνω των δώδεκα ετών, μα και για μεγαλύτερους.

Η συγγραφέας του, Γκίλα Αλμαγκόρ, είναι από τις μεγάλες Ισραηλινές ηθοποιούς, ενώ έχει εκδώσει και άλλα βιβλία για παιδιά και νέους. Εδώ αυτοβιογραφείται.



ΕΛΕΝΗ ΣΑΡΑΝΤΙΤΗ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 28/09/2007