Εργοδότης μου είναι ένας αλγόριθμος

Από την εργασία σε πλατφόρμες μέχρι την οικονομία της περιστασιακής απασχόλησης και τον αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης, της αλγοριθμικής διαχείρισης και της ψηφιακής επιτήρησης στους χώρους εργασίας, η τεχνολογία έχει σαρωτικές επιπτώσεις στη ζωή όλων μας, επειδή αναδιαμορφώνει την αγορά εργασίας και ασκεί πιέσεις στους κοινωνικούς θεσμούς. Σε αντίθεση με παλαιότερες αναλύσεις, που μιλούσαν για τον κίνδυνο απαξίωσης της ανθρώπινης εργασίας, το βιβλίο αυτό υποστηρίζει ότι τα ψηφιακά εργαλεία μάλλον θα υποκαταστήσουν διευθυντικές λειτουργίες και θα εντατικοποιήσουν τις διαδικασίες παραγωγής στους χώρους δουλειάς, παρά θα διευκολύνουν τη μαζική αντικατάσταση θέσεων εργασίας.

Η τεχνολογία δεν είναι σε καμιά περίπτωση ουδέτερη. Μπορεί και πρέπει να ελέγχεται, έτσι ώστε η πρόοδος να ευνοεί το σύνολο της κοινωνίας. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μπορεί να αποτελέσει ουσιαστικό σύμμαχο, από την αποθήκη μέχρι το εργοστάσιο και το γραφείο, αλλά πρέπει να αξιολογείται με όρους κοινωνικής και πολιτικής βιωσιμότητας. Ωστόσο, παραμένουν κάποια σύνθετα ερωτήματα: Μπορεί να συμφιλιωθεί η ευελιξία με την προστασία της εργασίας; Πώς θα υποστηρίξουμε την καινοτομία; Τι θα γίνει με τη διάχυτη επιτήρηση της εργασίας μέσω της τεχνητής νοημοσύνης; Θα κυριαρχήσει η περιστασιακή απασχόληση σε κάποιους τομείς; Τι μπορούν να κάνουν οι κοινωνικοί εταίροι και η πολιτική τάξη για να διαμορφώσουν ένα αποτελεσματικό ρυθμιστικό πλαίσιο;

Χρησιμοποιώντας μελέτες περιπτώσεων και παραδείγματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες, τούτο το βιβλίο προσφέρει μια πυξίδα πλοήγησης στον κόσμο του ψηφιακού μετασχηματισμού και των διαθέσιμων ρυθμιστικών δυνατοτήτων, και προτείνει έναν νέο οδικό χάρτη για την εποχή μας, μια εποχή ριζικών ψηφιακών εξελίξεων.

Περιεχόμενα:

Εισαγωγή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
1 Πλέοντας σε αχαρτογράφητα νερά. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Ι. Ένα μέλλον χωρίς δουλειά; Διαλύοντας το παραμύθι της «πλήρους αυτοματοποίησης. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Α. Η «Ρομπο-Αποκάλυψη» αναβάλλεται 25
ΙΙ. Το ψηφιακό είναι και πολιτικό. Υιοθετώντας την προσέγγιση «Ο άνθρωπος στο τιμόνι». . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
2 Μια μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Ι. Οι επιπτώσεις για τις «δουλειές που απομένουν». . . . . . . . . 39
ΙΙ. Η τεχνολογία σε δράση. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Α. Έξυπνα ρομπότ, διαδίκτυο των πραγμάτων και μεταποίηση: Τον νου σας στις μηχανές με νου 50
Β. Εξ αποστάσεως εργασία – εκτός οπτικού πεδίου και εκτός τόπου; Πέρα από το Πανοπτικόν της πανδημίας 60
Γ. Επιλεκτικές συμπάθειες: Η νέα διαδικασία πρόσληψης είναι το προξενιό 70
ΙIΙ. Εργασία στην υπηρεσία της τεχνολογίας. . . . . . . . . . . . . . 81
Α. «Οι άνθρωποι είναι αριθμοί»: Μέτρα για να μη σε μετρήσουν 86
Β. Δουλεύοντας κάτω από το αλγοριθμικό αφεντικό 95
Γ. Πώς θα νικηθεί η ΤΝ στο γήπεδό της 107
3 Κοινωνικά δικαιώματα στην Ψηφιακή Εποχή. . . . . . . . . . . . . . 117
Ι. Για τι πράγμα μιλάμε όταν μιλάμε για την «εργασία σε πλατφόρμα» (και γιατί μιλάμε τόσο πολύ γι’ αυτήν;) . . . . .117
ΙΙ. «Ό,τι είναι δικό μου είναι και δικό σου». Διγλωσσία και μυθολογία του διαμοιρασμού. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
Α. Eργαζόμενοι προς άμεση αξιοποίηση και αναξιοποίητα γούστα 133
Β. Το υπόδειγμα της πλατφόρμας: επανεξετάζοντας τη διαλεκτική αφέντη-υπηρέτη 141
Γ. Η ευρωπαϊκή μέθοδος: ενισχύοντας βήμα-βήμα την κοινωνική διάσταση 148
ΙΙΙ. Εργατικό δίκαιο: μεταξύ απαξίωσης και αντίστασης . . . . . . . .160
Α. Ρύθμιση, ευελιξία και το «πνεύμα» της καινοτομίας 164
Β. Προς ένα καθολικό μοντέλο προστασίας για τη σύγχρονη εποχή; 176
Γ. Η μεγάλη οικογένεια των άτυπων μορφών απασχόλησης 185
Συμπεράσματα: Τα καλώς καμωμένα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Ι. Εργατικό Δίκαιο ανθεκτικό στις μελλοντικές εξελίξεις. . . . . 195
Α. Καθολικό βασικό εισόδημα, ριζοσπαστικά μέτρα σε αναζήτηση της βιωσιμότητας 200
Β. Συλλογική φωνή εναντίον ψηφιακής τυραννίας: Διαπραγμάτευση του αλγορίθμου 207
Γ. Και ζήσανε συνδεδεμένοι αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα: Σώζοντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό από τον ίδιο του τον εαυτό 222
Ευχαριστίες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
Σημειώσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .235
Ευρετήριο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289