Εγκλήματα. Εννέα ιταλικές ιστορίες ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

Αμανίτι, Καμιλέρι, Καρλότο, Λουκαρέλι, Μαντσίνι, Ντατσιέρι, Ντε Κατάλντο, Ντε Σίλβα, Φαλέτι, Φοϊς



Το έγκλημα, η αθωότητα, η ενοχή. Ο υπόκοσμος, η αστυνομία, η διαφθορά. Η ηθική, ο έρωτας, η μητρική αγάπη. Οι μετανάστες, το οργανωμένο έγκλημα, το πάθος για την προσωπική επιτυχία. Ο καθένας με το ξεχωριστό ύφος του, οι σπουδαιότεροι σύγχρονοι Ιταλοί συγγραφείς της αστυνομικής λογοτεχνίας παρελαύνουν σε ένα βιβλίο που υπήρξε στην Ιταλία μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες των τελευταίων χρόνων.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Τα νουάρ αφηγήματα, τα σύγχρονα αστυνομικά αναγνώσματα τα οποία στην ουσία είναι κοινωνικά, αφού αναλύουν, ανατέμνουν και κριτικάρουν την πραγματικότητα, όπως συμβαίνει και στην υπόλοιπη Ευρώπη, έχουν κατακτήσει και την Ιταλία. Σύμφωνα με τον Τζανκάρλο ντε Κατάλντο, ανώτατο δικαστικό και συγγραφέα του είδους (πότε άραγε θα δούμε κάτι ανάλογο από έλληνα δικαστή ή αστυνομικό;), ο οποίος επιμελήθηκε τον τόμο Εγκλήματα και έγραψε ένα ενδιαφέρον σημείωμα, η έκφραση «ιταλικό νουάρ» έχει καταστεί οικεία σε μια όλο και αυξανόμενη κοινότητα αναγνωστών. Αυτό συμβαίνει διότι πολλοί συγγραφείς της γειτονικής χώρας επινόησαν και επέβαλαν έναν πρωτότυπο τρόπο για να αφηγηθούν «τους μύθους, τις τελετουργίες, τις εκλάμψεις και τις μιζέριες του σύγχρονου κόσμου». Διαφορετικοί μεταξύ τους, ως προς το αφηγηματικό ύφος, τη γλώσσα, μα και τις προσωπικές τους εμμονές, αυτοί οι δημιουργοί αφηγούνται τη «μαυρίλα» της ιταλικής ζωής, συχνά μελοδραματικά, ενίοτε σαρκαστικά, αλλά πάντα με ζοφερά χρώματα: όπως δηλαδή της πρέπει. H ανθολογία περιέχει εννέα διηγήματα δέκα συγγραφέων, γνωστών ή όχι. Σε αυτήν υπάρχουν ιστορίες για τη διαφθορά, για τον Ξένο, αλλά και για το κυνήγι της επιτυχίας στον χώρο του θεάματος.



H ιταλική μαφία



Τα εννέα διηγήματα δεν είναι - και δεν γίνεται να είναι - όλα ενδιαφέροντα. Ορισμένα, ειδικά εκείνα που αναφέρονται στην ιταλική μαφία και στις άλλες μαφίες που ξεφύτρωσαν εσχάτως, ύστερα από την κατάρρευση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού, νομίζουμε πως τα έχουμε ξαναδιαβάσει και αλλού. Κάποια άλλα δεν έχουν πρωτοτυπία. Ωστόσο η ιστορία της αρχής που έγραψε ο Νικολό Αμανίτι (Ρώμη, 1966), ένας από τους δημοφιλέστερους συγγραφείς της Ιταλίας, μαζί με τον ηθοποιό Αντόνιο Μαντσίνι, είναι πρωτότυπη, έξυπνη, περιπετειώδης, χορταστική. Ηρωάς της - τιτλοφορείται Είσαι ο θησαυρός μου - είναι ο καθηγητής Μπόκι, πλαστικός χειρουργός και χρήστης ναρκωτικών ουσιών, ο οποίος τη στιγμή που κάνει προσθετική στήθους σε μια σταρ της τηλεόρασης, έχοντας στο σακάκι του μεγάλη ποσότητα ηρωίνης, διαπιστώνει πως παρακολουθείται από αστυνομικούς. Φοβούμενος τη σύλληψη, χώνει στο στήθος της γυναίκας, μαζί με τη σιλικόνη, και το παράνομο πακέτο. Υστερα από αυτό, και ενώ φυλακίζεται για άλλη αιτία, επιχειρεί να ξαναπάρει την ηρωίνη, καταφεύγοντας σε μύρια μέσα, θεμιτά και αθέμιτα. Είναι φάρσα, ναι, αλλά πόσο απολαυστική!

Πολύ εξαιρετικό δείγμα γραφής είναι επίσης το διήγημα Πολλές παρεξηγήσεις του επίσης δημοφιλούς Αντρέα Καμιλέρι (Αγκριτζέντο, 1925), ο οποίος, μια ακόμη φορά, αποδεικνύεται σπουδαίος αφηγητής. Χώρος δράσης πάλι η Σικελία, η πατρίδα του. Ο ήρωας, ένας απλός τεχνικός τηλεφωνικής εταιρείας, γνωρίζει τυχαία μια ωραία φιλόλογο και ανάμεσά τους αναπτύσσεται μια τρυφερή σχέση, η οποία καταλήγει σε τραγωδία, όταν αυτός απαντάει στο τηλέφωνο ενός εστιατορίου, ως μη ώφελε.



Χωρίς εισιτήριο



Πολύ καλό είναι και το διήγημα Το κρησφύγετο της Τερέζα του Ντιέγκο ντε Σίλβα (Νάπολι, 1964), κυρίως εξαιτίας της συγκίνησης που μεταδίδει στον αναγνώστη. Μια γυναίκα κρύβει στο σπίτι της τον νεαρό γείτονά της ο οποίος καταδιώκεται από την αστυνομία ως τρομοκράτης. Τον σώζει, αλλά αυτός δεν έχει τύχη, αφού στην προσπάθειά του να ξεφύγει μπαίνει στο μετρό χωρίς εισιτήριο. Αν είχε στην τσέπη του ένα ευρώ τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Καλά είναι επίσης τα διηγήματα του Τζόρτζιο Φαλέτι, κωμικού της τηλεόρασης, Ο βασικός καλεσμένος, του Σαντρόνε Ντατσιέρι (Κρεμόνα, 1964), H τελευταία ατάκα, αλλά και το νουάρ παραμύθι του Ντε Κατάλντο με ήρωες ένα παιδί, έναν σκύλο και έναν άστεγο μετανάστη.

Συμπερασματικά, οι παρούσες ιστορίες, μεταφρασμένες άριστα από τον Ανταίο Χρυσοστομίδη, δείχνουν πρόσωπα, σκηνές, εικόνες της σημερινής Ιταλίας και απηχούν τις σκέψεις των συγγραφέων της γειτονικής χώρας, προβληματισμένων για τα τεκταινόμενα στην πατρίδα τους, η οποία εδώ και μερικά χρόνια ταλανίζεται από δεινά κάθε λογής, ακόμη και - προσφάτως - σκάνδαλα ποδοσφαιρικά.



Φίλιππος Φιλίππου (συγγραφέας)

Το ΒΗΜΑ, 20/08/2006