Η γυναίκα της άμμου

Έκπτωση
30%
Τιμή Εκδότη: 17.46
12.22
Τιμή Πρωτοπορίας
+
262404
Συγγραφέας: Αμπέ, Κόμπο
Εκδόσεις: Άγρα
Σελίδες:275
Μεταφραστής:ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΕΛΙΟΣ
Ημερομηνία Έκδοσης:01/12/2004
ISBN:9789603255482
Διαθεσιμότητα στα βιβλιοπωλεία μας
Αθήνα:
Άμεσα διαθέσιμο
Θεσσαλονίκη:
Άμεσα διαθέσιμο
Πάτρα:
Περιορισμένη διαθεσιμότητα

Περιγραφή

«Είχε πιαστεί σε μια παγίδα. Απρόσεχτα, είχε παρασυρθεί απ' το μαύλισμα του κολεόπτερου, σαν κανένα πεινασμένο ποντίκι είχε οδηγηθεί στο βάθος της ερήμου, εκεί απ' όπου δεν υπήρχε πια κανένας τρόπος διαφυγής...
Η γυναίκα ήταν εντελώς γυμνή.Μέσα στο θολό απ' τα δάκρυα οπτικό του πεδίο, η γυναίκα φαινόταν να επιπλέει σαν σκιά. Ήταν ξαπλωμένη ανάσκελα, πάνω στο τατάμι. Εκτός από το πρόσωπό της, είχε εκτεθειμένο όλο το υπόλοιπο σώμα. [...] Ήταν καλυμμένο σ' όλη του την πάνω επιφάνεια με ένα επίχρισμα λεπτής άμμου, που έκρυβε τις λεπτομέρειες, τονίζοντας έτσι τις γυναικείες καμπήλες. Έμοιαζε σαν να ήταν κάποιο άγαλμα επιχρυσωμένο με άμμο. Ξαφνικά, από πίσω απ' τη γλώσσα του ανέβηκε στο στόμα ένα κολλώδες σάλιο, που όμως δεν μπορούσε να το ξανακαταπιεί.»

Κάποια μέρα του Σεπτεμβρίου, ένας συλλέκτης εντόμων εξαφανίζεται χωρίς ν' αφήσει ίχνη και εφτά χρόνια αργότερα κηρύσσεται επισήμως νεκρός. Ψάχνοντας ένα σπάνιο έντομο είχε καταλήξει σ' ένα αλλόκοτο μικρό παραθαλάσσιο χωριό χαμένο στους αμμόλοφους. Στο βάθος μιας τρύπας, απ' όπου δεν υπάρχει διαφυγή, απομονωμένος με μια νεαρή γυναίκα, άρχισε γι' αυτόν ένας παράξενος εφιάλτης..
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

ΚΡΙΤΙΚΗ

Ενας νέος άντρας, υπάλληλος, με χόμπι την εντομολογία, χάνεται σε κάποιους αμμώδεις λόφους στην Ιαπωνία του 1962, κυνηγώντας σπάνια κολεόπτερα. Για κακή του τύχη έχει αφήσει πίσω του ένα παρορμητικό γράμμα στη φίλη του, στο οποίο της ανακοινώνει ότι έχει διάθεση φυγής. Ετσι οι Αρχές, θεωρώντας την αφάνειά του εκούσια, δεν τον αναζητούν. Ο ήρωας, αφού περιπλανιέται σε αμμώδεις περίεργες εκτάσεις, σε κλιματικές και γεωφυσικές συνθήκες πρωτόγνωρες γι' αυτόν, ζητάει καταφύγιο σε ένα χωριό σχεδόν βυθισμένο στο μεταβαλλόμενο έδαφος. Εκεί τον παγιδεύουν σε ένα σπίτι στο βάθος μιας οπής, συντροφιά με μια γυναίκα η οποία μεταφέρει τις περισσότερες ώρες της ημέρας άμμο για να μην ενταφιασθεί μέσα της. Παράλληλα, η σισύφεια αυτή προσπάθειά της σκοπεύει στην προστασία των άλλων σπιτιών του οικισμού που κινδυνεύουν από την ίδια αιτία αλλά και είναι προϊόν εκμετάλλευσης για τον προσπορισμό οικονομικού οφέλους εκ μέρους κάποιων ισχυρών. Ο χώρος αυτός θα γίνει ένας τόπος μαρτυρίου, άγριας και μαζί τρυφερά εξουθενωτικής αυτογνωσίας.


Το κλασικό, πλέον, μυθιστόρημα του Ιάπωνα Κομπό Αμπέ (1924-1993) «Η γυναίκα της άμμου», εκτός των άλλων αποτέλεσε και μια ξεχωριστή κινηματογραφική εμπειρία όταν μεταφέρθηκε στην οθόνη από τον Τεσιγκαχάρα Χιρόσι, στα 1964. Στην Ελλάδα το είδαμε λίγο μετά τη βράβευσή του στις Κάνες από τους κριτικούς στο θρυλικό «Στούντιο». Η επαφή με τις ρέουσες, ασπρόμαυρες εικόνες του Τεσιγκαχάρα, μέσα στο πνεύμα και στο κλίμα του βιβλίου, όπως διαπιστώνω σήμερα, ήταν κάτι ξεχωριστό. Πιστεύω ότι οι περισσότεροι της γενιάς μου που είδαν εκείνο το φιλμ έχουν σίγουρα σημαδευτεί, ας το πω με έμφαση, από εκείνη την ανεπανάληπτη, ροϊκή αίσθηση του χρόνου, όπως τη μεταδίδει η κυκλωτικά ασφυκτική κίνηση της άμμου.


Τώρα, όσον αφορά το πεζογράφημα: ο Αμπέ συνθέτει ένα μοντέρνο δομικά κείμενο εγκαθιστώντας τον εφιάλτη στο κέντρο του. Μέσα από έμμεσες αλλά και καταδηλωτικές αναφορές στη φιλοσοφική και αισθητική σκέψη του Χάιντεγκερ, του Γιάσπερς ή του Κάφκα, αλλά και σε πολλές παραδοσιακές ιδέες της πατρίδας του περί χρόνου, θείου και ύπαρξης, ο Ιάπωνας συγγραφέας πολιορκεί τους δύο ήρωές του σε ένα κολαστήριο, το οποίο ταυτόχρονα είναι και μία καθαρτήρια τοποθεσία.


Η άμμος είναι ένα ανακυκλούμενο μαρτύριο, σωτηρία της ψυχής και βάλσαμο για το ζευγάρι. Ο άντρας δεν το εισπράττει αυτό αμέσως, βέβαια. Μπροστά στο συγκεκριμένο μπεκετικό παράλογο θέλει να αντιδράσει και ως εκ τούτου σχεδιάζει τρόπους διαφυγής από την άθλια αυτή μήτρα. Η γυναίκα δίπλα του, με μια παράδοξη υπομονή και εγκαρτέρηση, εργάζεται σχεδόν ακατάπαυστα. Παράλληλα φροντίζει με γλυκύτητα τον σύντροφό της, απορημένη από την αντίδρασή του.


Ο τελευταίος δεν είναι σε θέση να καταλάβει αυτή την απίστευτη ταυτότητα και την αδιέξοδη σχέση των φαινομένων. Σε μία από τις πολλές αναδρομές του στο παρελθόν θυμάται μια επιστημονική διάλεξη του ιδρύματος για τον Δακτύλιο του Μέμπιους (τον κύλινδρο εκείνο που κατάλληλα διαμορφωμένος παρουσιάζεται σαν να μην έχει διαστάσεις). Ο ομιλητής είχε τότε τονίσει ότι ο μοναδικός δρόμος για να ξεπεραστεί η εργασία δεν είναι άλλος παρά μόνον αυτός που περνάει μέσα από την εργασία. Οχι ότι η εργασία αυτήν καθεαυτήν έχει κάποια αξία, αλλά, όπως είπε, διά της εργασίας μπορούμε να υπερβούμε την εργασία. Η δυναμική της αυτοαναίρεσης είναι η αληθινή αξία της εργασίας, μας θυμίζει θλιβερά ο Αμπέ.



Κυκλικός χρόνος



Ο κυκλικός χρόνος, η ιδέα της επανάληψης μέσα στην οποία μπορεί κανείς να αναζητήσει το διαφορετικό, η αξία του πόνου ως μια υπόθεση επαλήθευσης όχι μόνο των ορίων της ανθρώπινης αντοχής αλλά και των ορίων του κόσμου/της ύπαρξης είναι μερικά από τα μοτίβα που επανέρχονται ή αλληλοδιεισδύουν στην προβληματική τού εξαιρετικού αυτού συγγραφέα.


Σκοτεινός, συχνά συγκεγχυμένος και ελλειπτικός, ο Αμπέ μας μεταφέρει στο κέντρο ενός απίστευτου κόσμου, ο οποίος μοιάζει μεταμορφούμενος ακριβώς μέσα από τη δύναμη και τη σκληρότητα της προβλεψιμότητάς του. Ο ήρωας, επαναλαμβάνοντας τις ίδιες πάνω κάτω χειρονομίες απέναντι σε μία Φύση ηλιθίως αναπαραγόμενη, οδηγείται σε μία πνιγμονή σκέψεων. Η άμμος, ένα γήινο προϊόν και μαζί η πιο ακριβής μεταφορά της ιδιαιτερότητας της γενήτορος εν σχέσει με άλλα τέκνα της, αναγκάζει τον άντρα μέσα από τις σωματικές και ψυχικές επιπτώσεις που έχει πάνω του να βρεθεί στα πρόθυρα μιας παράνοιας με στοιχεία ακριβούς συνείδησης της σύστασης του είναι.


Ο Αμπέ εισάγει πολλαπλά σύμβολα, προτείνοντας μια σημειολογία χαώδη, από την ερμηνεία της οποίας παραιτείσαι σε κάποιο βαθμό. Αφήνεσαι μόνο στη ρευστότητα των περιγραφών και στις διάφορες αναφλέξεις που προκαλούν οι συγκρούσεις ψυχισμού και σώματος με το αβυσσαλέο στοιχείο μιας Φύσης ελάχιστα στοργικής, θα έλεγα απόλυτα ολιγοφρενούς μέσα στο αφασικό της σκότος.


Οι ήρωες είναι αναγκασμένοι, σαν πρωταγωνιστές κάποιου θεατρικού έργου του παραλόγου, να ταξιδέψουν με τη συνείδηση της ματαιότητας της διαδρομής τους. Ο Μποντριγιάρ θυμίζει σε ένα δοκίμιό του τη σκέψη τού παλιού συγγραφέα Βικτόρ Σεγκαλέν σχετικά με την τύχη του σημερινού ταξιδιώτη, λέγοντας ότι από τη στιγμή που γνωρίσαμε τη σφαιρικότητα της Γης έπαψε να υπάρχει το ταξίδι. Διότι απομακρύνομαι από ένα σημείο μιας σφαίρας σημαίνει ήδη πως αρχίζω να το ξαναπλησιάζω. Ετσι ο ήρωας, κυρίως, του Αμπέ συνειδητοποιεί ότι κάθε διαδρομή του που ξεκινάει το πρωί θα πλησιάσει πάλι το ίδιο αρχικό σημείο εκκίνησης.


Η περιγραφική δύναμη του συγγραφέα μεταφέρει την ατμόσφαιρα του εγκλεισμού του ζευγαριού από την αλληγορική άμμο με τρόπο ανεπανάληπτο: αισθάνεσαι τη φοβερή επαφή του δέρματος και των πόρων με τους καταστροφικούς κόκκους του φυσικού αυτού στοιχείου, την πολιορκία ενός γαλήνιου εξωτερικά φαινομένου του οποίου το βάθος κρύβει διάλυση και καταστροφή.



Σύγκρουση των φύλων



Ο Αμπέ δεν παραλείπει, βέβαια, στους ποικίλους συντελεστές του προβληματισμού και της δραματουργίας του να αναφερθεί στον ανταγωνισμό και στη σύγκρουση των φύλων. Η γυναίκα είναι ένα στερεότυπο το οποίο, όμως, στηρίζει με ιώβεια υπομονή και σοφία τον άντρα σε αυτό το σκληρά ανακυκλούμενο σκηνικό.


Η αφήγηση οδηγείται, μαζί με όλα τα άλλα φαινομενικά ετερόκλιτα μεταξύ τους στοιχεία, με παρεκβάσεις τηλεγραφικών εσωτερικών μονολόγων, όπου το πρώτο πρόσωπο, ο παντογνώστης αφηγητής, παρουσιάζεται αιφνίδια εισάγοντας στο κείμενο μία παράδοξη φωνή. Το σύνολο, πάντως, δίνει την εντύπωση μιας ευφυούς συγκόλλησης διαφορετικών μεταξύ τους μοτίβων, ενωμένων σε μία μελωδία αντιστικτική. Δικαίως το μυθιστόρημα αυτό εντάχθηκε στη μοντερνιστική παράδοση της ιαπωνικής λογοτεχνίας.


Δεν μπορεί κανείς, βέβαια, να κρίνει την πιστότητα της μετάφρασης του Στέλιου Παπαλεξανδρόπουλου, που έγινε από τα ιαπωνικά. Αξια επαίνων η ελληνική του τελευταίου καθώς και οι εισαγωγικές παρατηρήσεις του για ένα βιβλίο του οποίου η οπτική, συν τοις άλλοις, καθορίστηκε από το βιογραφικό τού συγγραφέα του. Με την έννοια του ότι η έλλειψη σταθερού κέντρου καταγωγής του Αμπέ, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μαντζουρία, επηρέασε το βιοθεωρητικό βλέμμα του. Το σύμβολο της κινούμενης άμμου μάλλον πρέπει να εκληφθεί και ως σκιαγράφηση και ενός οιονεί μη τόπου ύπαρξης.



ΤΑΣΟΣ ΓΟΥΔΕΛΗΣ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 25/02/2005

Κριτικές

Δεν βρέθηκαν δημοσιεύσεις

Γράψτε μια κριτική
ΔΩΡΕΑΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ!

Δωρεάν αποστολή σε όλη την Ελλάδα με αγορές > 30€

ΒΙΒΛΙΑ ΧΕΡΙ ΜΕ ΧΕΡΙ

Γιατί τα βιβλία πρέπει να είναι φτηνά!

ΕΩΣ 6 ΑΤΟΚΕΣ ΔΟΣΕΙΣ

Μέχρι 6 άτοκες δόσεις με την πιστωτική σας κάρτα!