Στην μοίρα των μυρίων. Ο ελληνισμός της Μαύρης θάλασσας

Ο Ξενοφών υπήρξε πολυγραφότατος ιστορικός και φιλόσοφος της αρχαιότητας, γεννημένος στην Αθήνα το 430 π.Χ. Έφυγε από την Αθήνα, την εποχή των τριάκοντα τυράννων, επειδή είχει ταχθεί ενάντια στους Δημοκρατικούς του Θρασύβουλου, όταν οι τελευταίοι νίκησαν και επεκράτησαν πολιτικά στην Αθήνα, παρ' όλο ότι εκείνοι τον είχαν αμνηστεύσει. Συνόδευε την εκστρατεία του Κύρου, ενάντια στον αδελφό του Αρταξέρξη τον Β΄ για το θρόνο της Περσίας. Στη μάχη κοντά στα Κούναξα, φονεύθηκε ο Κύρος και έτσι η εκστρατεία εκείνη έχασε το νόημά της. Οι Πέρσες παρέσυραν τους στρατηγούς των Ελλήνων, σε διαπραγματεύσεις, όπου και τους δολοφόνησαν. Οι Έλληνες μισθοφόροι έμειναν χωρίς κεφαλή και τότε επέλεξαν τον Ξενοφώντα, να τ ους οδηγήσει, σαν αρχηγός, στην επιστροφή τους, προς Ελλάδα.

Οι Σπαρτιάτες του παρεχώρησαν μεγάλο κτήμα στον Σκιλλούντα, κοντά στην αρχαία Ολυμπία, από όπου εκδιώχθηκε από τους Θηβαίους, όταν νίκησαν την Σπάρτη. Τότε ο Ξενοφών κατέληξε στην Κόρινθο και δεν δέχθηκε την ανάκληση των ποινών του, που του πρόσφερε η γενέτειρά του Αθήνα. Τους γιους του όμως δέχτηκε να καταταγούν στο αθηναϊκό στράτευμα, ως ιππείς. Όταν σκοτώθηκε ο γιος του Γρύλος, στην μάχη της Μαντινείας (362 π.Χ.), όλοι δίσταζαν να του αναγγείλουν τον θάνατο, επειδή ο Ξενοφών ήταν ήδη γερασμένος. Τελικά του ανήγγειλαν το θάνατο του γιού του και ο Ξενοφών εντελώς στωικά είπε: "Μου ήταν γνωστόν, ότι ο γιος μου ήταν θνητός". Ο ίδιος πέθανε στην Κόρινθο το 354 π.Χ.

Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει την τροπή της ιστορίας, εάν οι Μύριοι είχαν αγκαλιάσει το σχέδιο του Ξενοφώντα, να παραμείνουν στον Πόντο και να ενώσουν τις εκεί ελληνίδες πόλεις στρατιωτικά. Ήταν το σχέδιο που φαντάσθηκε ο Ξενοφών, όταν έφτασε στην ελληνίδα πόλη την Τραπεζούντα το 400 π.Χ.