Το νησί του Πασχάλη

Ιούλιος σ' ένα μικρό αιγαιοπελαγίτικο νησί, το ίδιο όμορφο σήμερα που το περιγράφει ο συγγραφέας, όσο και το 1908, που εκτυλίσσεται η υπόθεση του βιβλίου. Απέναντι, σε απόσταση ανάσας, η Τουρκία. Το νησί δεν έχει απελευθερωθεί ακόμα. Στα βουνά της ενδοχώρας στασιάζουν οι αντάρτες. Στη Χώρα και το Γιαλό, η ζωή κυλάει σ' ένα ρυθμό φαινομενικής νωχελικότητας. Κάτω από την επιφάνεια όμως, μαγειρεύονται εξελίξεις.
Ο αντι-ήρωας Βασίλης Πασχάλης, ή Μπάζιλ Πασκάλι, αδιευκρίνιστης καταγωγής, κλεισμένος τις περισσότερες ώρες στο λιτό του γραφείο, γράφει ένα γράμμα στο σουλτάνο. Όλο το περιεχόμενο του βιβλίου είναι αυτό το γράμμα.

Το τούρκικο κράτος τον πληρώνει για να συγκεντρώνει πληροφορίες για τους ανθρώπους πάνω στο νησί. Εκείνος στέλνει λεπτομερέστατες αναφορές, μα απάντηση δεν παίρνει. Ο Πασχάλης, ωστόσο, εξακολουθεί να γράφει, δικαιώνοντας έτσι την ύπαρξή του.

Παρατηρεί τους ντόπιους- έλληνες και τούρκους- αλλά και τους αλλοδαπούς κατοίκους και επισκέπτες του νησιού. Παρατηρεί τη φύση με εξαιρετική ευαισθησία, φιλοσοφεί, κάνει παραλληλισμούς και βρίσκει αλληγορίες. Στην υπόθεση εμπλέκονται αρχαιοκάπηλοι, επιχειρηματίες, ένας γιατρός, μια γοητευτική ζωγράφος.

Υπάρχει έρωτας, υπάρχει περιπέτεια και δράση, υπάρχει ένα λεπτό χιούμορ που διατρέχει όλη την ιστορία.

Μα το βάρος πέφτει στην ψυχολογική ανάλυση της μοναξιάς του Πασχάλη που, λίγο ή πολύ, αγγίζει όλους μας.

Ο Άνσγουωρθ είναι ίσως ο πιο προικισμένος πεζογράφος του καιρού μας.