Θεωρίες για το τέλος της ιστορίας

Την άνοιξη του 1989 ολοκληρώθηκε στη Γερμανία ένα εντυπωσιακό έργο για την ιστορία των ιδεών. Ο συγγραφέας του, Λουτς Νιτάμερ (Lutz Niethammer), είχε διακριθεί μέχρι τότε ως ένας αφηγητής ιστορικός ειδικευμένος στην αναδόμηση της λαϊκής ζωής από τα κάτω. Ο τομέας όμως της Posthistoire (Μεταϊστορία) βρίσκεται ουσιαστικά σε αντίθετη κατεύθυνση. Το αντικείμενό του είναι η εμφάνιση ενός πλέγματος θεωρήσεων για το τέλος της ιστορίας στους ανώτερους κύκλους της ευρωπαϊκής διανόησης στα μέσα αυτού του αιώνα. Αντλώντας από μια ποικιλία φιλοσοφικών και κοινωνιολογικών πηγών, αυτές οι θεωρήσεις θα μπορούσαν να προέρχονται από μια σειρά διακριτών ενοράσεων. Ο Νιτάμερ διακρίνει τρεις βασικές παραλλαγές: την ιδέα μιας πνευματικής εξάντλησης, ενός κλεισίματος του ρεπερτορίου των ηρωικών δυνατοτήτων, η οποία μπορεί να αναχθεί στον Νίτσε (Nietsche) το όραμα μιας απολίθωσης της κοινωνίας και μετατροπής της σε μια μοναδική τεράστια μηχανή, όραμα που συνδέεται με τον Βέμπερ (Weber) και υπαινιγμούς για μια πολιτιστική εντροπία, οι οποίοι κατάγονται από τον Χένρι Άνταμς (Henry Adams). Αλλά το επίκεντρο της μελέτης του βρίσκεται όχι στις απώτερες πηγές αυτού του ρεύματος των ιδεών, αλλά στην πορεία αυτού του ρεύματος, στη συμβολή, στη σύνθεση τέτοιων θεμάτων σε ένα εντυπωσιακό διανοητικό μόρφωμα, που αυτός την τοποθετεί, με κάποια ακρίβεια, στον γαλλογερμανικό τομέα και ανάμεσα στην εποχή του Λαϊκού Μετώπου και του Σχεδίου Μάρσαλ.[...]