Ο Ελληνισμός στις Παραευξείνιες χώρες

Αναδιφώντας κανείς το γίγνεσθαι του ελληνισμού στις παραευξείνιες χώρες, στην τσαρική Ρωσία και στις χώρες της τέως Ε.Σ.Σ.Δ., παραμένει άναυδος και έκπληκτος, μπροστά στη δύναμη δημιουργίας του ελληνισμού αυτού.
Στο γεωγραφικό χώρο του Πόντου, δημιουργήθηκε το πρώτο ελληνικό κράτος με μια διάρκεια πλέον των 250 ετών (1204-1461) με την κατοχή των θεμελιωδών στοιχείων ενός κράτους, όπως της εδαφικότητας, του ομοιογενούς πληθυσμού, της γλωσσικής ομοιομορφίας, της συγκρότησης εξουσίας με κληρονομική διαδοχή των αυτοκρατόρων, με τους θεσμούς της διπλωματίας, της δικαιοσύνης, της αυτοδιοίκησης, της παιδείας, καθώς και της οικονομίας, με διάσταση σε δύση και ανατολή, και τέλος με ανεξάντλητη δύναμη άμυνας και αντίστασης για τη μη διάβαση του ασιατικού σατραπισμού στην Ευρωπαϊκή ήπειρο. Παράλληλα όμως ο ελληνισμός αυτός συνετέλεσε στη δημιουργία ενός άλλου ελληνικού κράτους στην Κριμαία, το οποίο κατελύθη από τους Οθωμανούς Τούρκους κατακτητές.[...]