Αυστριακοί Ποιητές Του 20ου Αιώνα

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΣΤΡΙΑΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

H χώρα των καλλίγραμμων, βαθύσκιων βουνών και των γαλάζιων ποταμών, των περισσότερων κορυφαίων μουσουργών της κεντρικής Ευρώπης, δεν θα μπορούσε και στα Γράμματα να μείνει πίσω. Είναι γνωστό πως τα πρώτα δείγματα λογοτεχνίας στην όμορφη αυτή χώρα τα συναντάμε ήδη στις αρχές του 11ου αιώνα στις ορεινές περιοχές των Άλπεων, που στην πλειονότητά τους πρόκειται για κείμενα εκκλησιαστικού περιεχομένου, που ως φαίνεται είναι υποδειγματική επεξεργασία κειμένων της Παλαιάς Διαθήκης, επιλεγμένα και καταγεγραμμένα από κάποιους μοναχούς στην περιοχή της Καρινθίας περί το τέλος του ενδέκατου αιώνα. Κάπου έναν αιώνα αργότερα θα φανούν τα πρώτα στοιχεία μιας λαϊκής ποίησης που υμνεί ηρωικά κατορθώματα ιπποτών κι ευγενών γενικώς κι εκεί παρατηρούμε μια αλλαγή στον τρόπο και το ύφος γραφής, μια στροφή στα ανθρώπινα συναισθήματα και στις αισθαντικές ευαισθησίες τους. Το γεγονός αυτό λαμβάνει χώρα γύρω από τον κόσμο των ευγενών, κυρίως όμως στις αυτοκρατορικές αυλές και ειδικά σε εκείνες της Βιέννης. Εδώ σημαίνοντα ρόλο διαμορφώνει με τα πολλά λαϊκά τραγούδια του, μάλιστα για γυναικείες φωνές, ο ιππότης Der von Kurenberg (1160;) - με αυτό το όνομα παρουσιάζονται περισσότερα πρόσωπα σε γερμανόφωνες περιοχές - ενώ την ίδια εποχή εμφανίζεται ένα άλλο πρόσωπο, ο Dietmar von Eist (1145-1170) από την περιοχή της Άνω Αυστρίας ως βασικός εκπρόσωπος των Minnensanger (Ερωτικών τραγουδοποιών). Την ίδια εποχή ο Reiner von Zweiter (1200-1252) από την Άνω Ρηνανία συναντάει τον τιρολέζο Walther von der Vogelweide (1230;) και πραγματοποιούν μακρινά ταξίδια στις γερμανόφωνες
περιοχές παρουσιάζοντας τα τραγούδια τους. Είναι αυτοί που έδειξαν το δρόμο, και που για πάνω από έναν αιώνα κυριάρχησε η έμμετρη λαϊκή (αφηγηματική) ποίηση, η οποία καλλιεργήθηκε από ελάσσονος εμβέλειας τραγουδοποιούς (ποιητές), έτσι που καταγράφηκε πλήθος επικών, συνάμα ερωτικών τραγουδιών. Τα ερωτικά πάθη των περιπλανώμενων ιπποτών και οι περιπέτειες των λαϊκών ηρώων περνούν στη λαϊκή μούσα, δημιουργούν παραοδικά μια εποχή ευδαιμονικής συνύπαρξης ευγενών και λαϊκών τάξεων.

Μια θεαματική αλλαγή παρατηρείται στα μέσα του 14ου αιώνα, όπου κάνει την εμφάνισή του ο Ουμανισμός στην Αυλή του Φρειδερίκου Δ’. Εκεί συναντάμε τον νεαρό ποιητή Enea Silvio de Piccolimini (1405-1464) από την Κορσίνια της Σιένας, μετέπειτα Πάπας Πίος ο Β΄ με το γνωστό σύγγραμμά του: Historia rerum ubique gestarum*. Έτσι, η Αυλή του αυτοκράτορα γίνεται εστία του Ουμανισμού. Λίγο αργότερα θα εμφανιστούν αρκετοί αυστριακοί ποιητές κι ανάμεσά τους οι: Oswald Volkenstein (1377-1445), Heinrich der Teichner (1330-1369) και Konrad Zeltis (1459-1508) κ.ά. Τον επόμενο αιώνα σε περιοχές των Άλπεων και συγκεκριμένα σε μοναστήρια του St Gallen, ο γυναικείος μοναχισμός βρίσκει διέξοδο σε θεολογικές και ποιητικές αφηγήσεις. Πρόκειται για τις μοναχές του: (Die Schwestern von St. Katharina) και ειδικά για τις:
Anna Bruhi, Elsbeth, Strierli, Anna Humbist, Anna Falk και Agnes Butzli.
Ωστόσο, σημαντική φωνή γυναικείας παρουσίας στην αυστριακή λογοτεχνία του 17ου αιώνα εκπροσωπεί αναμφίβολα η Katharina Regina von Greifenberg (7.9.1633-10.4.1694) από το Seyssenegg Αμστέτεν της Κάτω Αυστρίας. Πάντως γεγονός είναι πως τα ποιήματα της συλλογής της, Geistliche Gedichte, μεταφέρουν ένα διαφορετικό κλίμα στην ποίηση της εποχής της. Αν και βαθιά επηρεασμένα από τον πρόωρο θάνατο της μικρότερης αδερφής της, η αισθαντική νεοτερικότητα των ποιημάτων προσδίδει άνετους λυρικούς τόνους και θεωρείται η ίδια από τις πλέον αντιπροσωπευτικές εκπροσώπους της ποίησης μπαρόκ. Τα ποιήματά της γίνονται τρα-
γούδια, που δίχως άλλο εμπνέουν και γαληνεύουν.

«…Άστρα πολύχρωμα ουράνιου θόλου
κι εσύ σελήνη των νυχτιών κορόνα
φωτίζεις, αφού την ηλιαχτίδα
μας την παίρνει πίσω
της γης η μπάλα…» αλλά και:
«Γαλήνη των σκέψεών μου ο τάφος
άσε τις έγνοιες και τις γκρίνιες
γαλήνεψε, ηρέμησε μέσα βαθιά μου
όλες της καρδιάς τις βουλιμίες…»**

Υποψήφιο για Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης του Υπ. Πολιτισμού