Υπεύθυνοι για όλα

Είναι γεγονός διαπιστωμένο ότι το καλό ή το κακό, η αρετή ή η αμαρτία μας. δεν αφορά μόνον εμάς, αλλά έχει κοινωνικές, παγκόσμιες διαστάσεις, είτε θετικές είτε αρνητικές... Αυτή την αλήθεια όχι μόνον την αγνοούμε, αλλά δεν θέλουμε ούτε καν να την ακούσουμε... Για όλα τα κακά που συμβαίνουν μέσα μας και γύρω μας, αλλά και σ' όλο τον κόσμο, φταίνε κάποιοι άλλοι ή και ο ίδιος ο Θεός... Ξεσπάει κάποιο πολιτικό ή εκκλησιαστικό σκάνδαλο; Φταίνε οι σκοτεινές δυνάμεις, το 666, οι αιρετικοί, οι ανθέλληνες...
Ο στάρετς Ζωσιμάς στους Αδελφούς Καραμαζώφ επισημαίνει:
«Φίλοι μου, να παρακαλάτε το Θεό να σας δίνει την ευθυμία. Να 'στε εύθυμοι σαν τα παιδιά, σαν τα πετεινά τ' ουρανού. Και μη σας ανησυχούν τα κρίματα των ανθρώπων, μη φοβάστε πως θα ματαιώσουν το έργο σας και δε θα τ' αφίσουν να πραγματοποιηθεί. Μη λέτε: "θα μας πνίξει το κακό περιβάλλον και δε θ' αφίσει να πραγματοποιηθεί το θεάρεστο έργο".
Μια σωτηρία υπάρχει για σένα: Πάρε τον εαυτό σου και κάνε τον υπεύθυνο για τα κρίματα των ανθρώπων. Γιατί μόλις θεωρήσεις ειλικρινά τον εαυτό σου υπόλογο για όλα και για όλους, θα δεις, την ίδια κείνη στιγμή, πως ακριβώς έτσι είναι και πως εσύ ίσα-ίσα φταις για όλους και για όλα. Μα αν θα ρίχνεις τη δική σου οκνηρία και τη δική σου αδυναμία στους άλλους, θα καταντήσεις στο τέλος να πλημμυρίσεις από σατανική περηφάνια και θα μεμφθείς το Θεό...»