Ποιότητα και Ρύπανση Υπογείων Νερών 2η έκδοση

Στο βιβλίο περιγράφονται τα προβλήματα ποιότητας των υπόγειων νερών, οι πηγές ρύπανσης, οι διαδικασίες με τις οποίες οι ρύποι φτάνουν στα υπόγεια νερά και μεταφέρονται στην ακόρεστη ζώνη του εδάφους και στους υπόγειους υδροφορείς και οι μέθοδοι αποκατάστασης ρυπασμένων υδροφορέων. Η ύλη του βιβλίου αναπτύσσεται σε εννέα κεφάλαια. Περιλαμβάνονται και περιγράφονται:

Οι βασικές αρχές της ποιότητας των υπόγειων νερών, οι πηγές ρύπανσης, οι επιπτώσεις της ρύπανσης στο περιβάλλον και η μακροσκοπική ανάλυση των διαδικασιών ρύπανσης.
Τα φαινόμενα μεταφοράς μάζας των ουσιών και οι εξισώσεις που περιλαμβάνουν τη διασπορά, τη μετακίνηση με το νερό, την προσρόφηση, τους μετασχηματισμούς των ουσιών και το διπλό πορώδες του εδάφους.
Αναλυτικές λύσεις για απλά προβλήματα και αριθμητικές λύσεις για πιο σύνθετα προβλήματα.
Οι μέθοδοι εφαρμογής υγρών αποβλήτων στο έδαφος (φυσικά συστήματα) και τα προβλήματά τους.
To άζωτο, ο φώσφορος, τα φυτοφάρμακα και τα άλατα στο εδαφικό και υπόγειο νερό και η επικινδυνότητα ρύπανσης των υπόγειων νερών.
Σύγχρονες μέθοδοι και τεχνικές εξυγίανσης και αποκατάστασης ρυπασμένων υπόγειων υδροφορέων και οι μέθοδοι και οι διαδικασίες δειγματοληψίας και παρακολούθησης της ποιότητας του νερού στην ακόρεστη ζώνη του εδάφους και στους υπόγειους υδροφορείς.
Το βιβλίο αποτελεί απαραίτητο εργαλείο και πολύτιμη πηγή γνώσεων για τους επιστήμονες και μηχανικούς που ασχολούνται και ενδιαφέρονται για τη διαχείριση των υδατικών πόρων, αλλά και διδακτικό βοήθημα για φοιτητές γεωπονικών, πολυτεχνικών και άλλων επιστημονικών τμημάτων που περιλαμβάνουν στο πρόγραμμα σπουδών τους μαθήματα υδατικών πόρων, υδραυλικής και προστασίας περιβάλλοντος.

Πρόλογος 2ης έκδοσης

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια ανανεωμένη και βελτιωμένη μορφή της προηγούμενης έκδοση του 2001 με τον ίδιο τίτλο «Ποιότητα και Ρύπανση Υπόγειων Νερών». Κρίθηκε αναγκαίο και απαραίτητο, για να βελτιωθεί το περιεχόμενο, να ξαναγραφούν τμήματα των κεφαλαίων του παλιού βιβλίου, να προστεθούν υποκεφάλαια, νέα κεφάλαια και περισσότερες λυμένες ασκήσεις.

Οι εξελίξεις στην Ποιότητα και Ρύπανση Υπόγειων Νερών όλα αυτά τα χρόνια ήταν σημαντικές χωρίς αυτές να αναφέρονται στις μεθόδους και τη φιλοσοφία που διέπουν τις μεταβολές της ποιότητας των υπόγειων νερών ή στις διαδικασίες και τα φαινόμενα της εξάπλωσης της ρύπανσης στους υπόγειους σχηματισμούς και την ακόρεστη ζώνη του εδάφους.

Εξελίξεις υπήρχαν στην ανάπτυξη και καθιέρωση προγραμμάτων παρακολούθησης και καταγραφής της ποσοτικής και ποιοτικής κατάστασης των υπόγειων νερών, ιδιαίτερα μετά την θέσπιση της οδηγίας 2000/60/ΕΕ και των εφαρμοστικών νόμων στην Ελλάδα. Μέσα από τα προγράμματα αυτά εντοπίστηκαν υπόγειοι υδροφορείς που έχουν προβλήματα υφαλμύρινσης, νιτρορύπανσης ή και παρουσίας υψηλών συγκεντρώσεων βαρέων μετάλλων, φυτοφαρμάκων και τοξικών στοιχείων. Με την εκπόνηση των διαχειριστικών σχεδίων των λεκανών απορροής τέθηκαν οι βάσεις για την διαχείριση των υδατικών πόρων ώστε να αποκατασταθούν υποβαθμισμένα συστήματα ή να διακοπεί η περαιτέρω υποβάθμιση άλλων. Επίσης με τη θέσπιση της οδηγίας 2006/118/EC σχετικά με την προστασία των υπόγειων υδάτων από τη ρύπανση και την υποβάθμιση τους. Εξελίξεις υπήρξαν και στην διερεύνηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στους υδατικούς πόρους, που τους επηρεάζει τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά.

Θεωρήθηκε αναγκαίο να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ακόρεστη ζώνη του εδάφους, επειδή αποτελεί τον συνδετικό κρίκο των δραστηριοτήτων στην επιφάνεια του εδάφους και των υπόγειων νερών και επειδή στη ζώνη αυτή, λόγω της ανάπτυξης του ριζικού συστήματος των φυτών, εφαρμόζονται σημαντικές ποσότητες αγροχημικών.

Το βιβλίο περιέχει αντικείμενα της ποιότητας και της ρύπανσης των υπόγειων νερών που αναλύονται με απλό και κατανοητό τρόπο με στόχο την κατανόηση των διαδικασιών και φαινομένων που συμμετέχουν στις μεταβολές της ποιότητα των υπόγειων νερών. Αλλά περιλαμβάνονται και αντικείμενα που απαιτούν προχωρημένες γνώσεις υδραυλικής υπόγειων νερών, εφαρμοσμένων μαθηματικών και αριθμητικής ανάλυσης. Αυτά τα τελευταία προστέθηκαν για να δώσουν στους μεταπτυχιακούς φοιτητές τη δυνατότητα να εμβαθύνουν στα αντικείμενα και να βοηθήσουν στην ανάπτυξη της έρευνας.

Λόγω των αντικειμένων που αναπτύσσονται στο βιβλίο, θεωρώ ότι αποτελεί απαραίτητο εργαλείο και πολύτιμη πηγή γνώσεων για τους επιστήμονες και μηχανικούς που ασχολούνται και ενδιαφέρονται για τη διαχείριση των υδατικών πόρων, αλλά και διδακτικό βοήθημα για φοιτητές γεωπονικών, πολυτεχνικών και άλλων επιστημονικών τμημάτων που περιλαμβάνουν μαθήματα υδατικών πόρων, υδραυλικής και προστασίας περιβάλλοντος στο πρόγραμμα σπουδών.

Ευχαριστώ τους φοιτητές, συναδέλφους και φίλους για τη συμπαράσταση και ενθάρρυνση για τη συνέχιση της προσπάθειας της αναθεώρησης του βιβλίου. Επίσης τις Εκδόσεις Ζήτη για την συμπόρευση στην έκδοση και διανομή αυτού του βιβλίου.

Βασίλης Αντωνόπουλος
Θεσσαλονίκη 2021
Ομότιμος Καθηγητής