Η κοινωνιολογία της μουσικής

Ο Theodor W. Adorno (Φρανκφούρτη, 1903-1969) είναι αναμφίβολα ένας από τους κορυφαίους φιλοσόφους του εικοστού αιώνα, συνεχιστής μιας μεγάλης παράδοσης της Γερμανικής φιλοσοφίας, ένας από τους οξύτερους κριτικούς του φασισμού και του αυταρχισμού εν γένει, αλλά και της μαζικής εμπορευματικής κοινωνίας των μεταπολεμικων χρόνων. Το ακριβές αποτύπωμα της φιλοφοσικής του σκέψης θα το βρούμε σε βαρυσήμαντα έργα όπως Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ, η ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ, η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ (ημιτελές). Ο Adorno ωστόσο υπήρξε, παράλληλα με τις φιλοσοφικές και κοινωνιολογι- κές του ασχολίες, ένας λαμπρός μουσικολόγος, με μουσική παιδεία και με συνθετικές επιδόσεις ο ίδιος.

Κυρίως όμως υπήρξε ένας σημαντικός θεωρητικός της μουσικής. Το έργο του Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ανήκει δικαιωματικά στην ίδια κατηγορία με τα άλλα μείζονα φιλοσοφικά του έργα, αλλά δεν είναι το μόνο: τα μουσικολογικά του γραπτά καταλαμβάνουν έξι τόμους από τους είκοσι των Απάντων του, και σε αυτά θα βρει κανείς από λεπτούς φιλοσοφικοαισθητικούς στοχασμούς μέχρι δύσκολες τεχνικές αναλύσεις της γλώσσας της Νέας Μουσικής, από μονογραφίες που αφορούν ένα συγκεκριμένο συνθέτη κι ένα συγκεκριμένο έργο (Στραβίνσκι, Σάινμπεργκ, Βάγκνερ, Μπετόβεν, Μάλερ) μέχρι αναλύσεις της κοινωνικής λειτουργίας της σύγχρονης μαζικής κουλτούρας, του ραδιοφώνου της ελαφράς μουσικής, της τζαζ.


Ενα απάνθισμα από αυτά τα κείμενα, συλλεγμένα από διάφορες εκδόσεις και από διαφορετικές εποχές του φιλοσόφου, παρουσιάζονται σ' αυτό το τόμο για πρώτη φορά στην Ελλάδα με την ελπίδα ότι αντιπροσωπεύουν ικανοποιητικά το όλον αυτής της σκέψης για τον ευρύτερων ενδιαφερόντων αναγνώστη, αλλά και ότι θα οδηγήσουν την περαιτέρω ενασχόληση εκείνου που έχει ένα ειδικό ενδιαφέρον.