Τα χειρότερα παραμύθια των αδελφών Γκριμ

"Κάθε εβδομάδα άλλαζαν βάρδιες: αυτοί που σφύριζαν, έγραφαν, κι αυτοί που έγραφαν, σφύριζαν, και μετά από ένα μήνα που άλλαζαν εκ περιτροπής, ανάγκαζαν τους ομήρους ν΄ακούνε ατέλειωτα ρεσιτάλ ποίησης ή αναγνώσεις βραβευμένων διηγημάτων χωρίς καμία τάξη και χωρίς κανένα συντονισμό. Μ' αυτόν τον τρόπο κα΄ταφερναν να εκκαθαρίσουν πολλές περιοχές: οι Κροάτες έφευγαν στην Κροατία. Οι Ουαλλοί, στην Ουαλλία, οι Ιταλοί επέστρεφαν στην Αργεντινή και οι Γαλικιανοί, ένας Θεός ξέρει που. Πολλοί από τους επιζήσαντες έγιναν αργότερα κριτικοί λογοτεχνίας, κι ίσως αυτή είναι η μόνη απολύτως δικαιολογημένη εκδίκηση που γνωρίζει η Ιστορία".

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

ΚΡΙΤΙΚΗ



Ας μη βιαστεί να βγάλει συμπεράσματα ο αναγνώστης διαβάζοντας τον τίτλο του παρόντος βιβλίου. Δεν πρόκειται για έργα των γνωστών αδελφών Γκριμ, του Γιάκομπ και του Βίλχελμ, των γερμανών παραμυθάδων, διασκευασμένα ή όχι. Μπροστά μας έχουμε ένα λογοτεχνικό παιχνίδι δύο λατινοαμερικανών συγγραφέων, του Χιλιανού Λουίς Σεπούλβεδα και του Ουρουγουανού Μάριο Δελγάδο Απαραΐν, οι οποίοι σκέφτηκαν να παραπλανήσουν τρόπον τινά το κοινό, τιτλοφορώντας το βιβλίο τους Τα χειρότερα παραμύθια των αδελφών Γκριμ. Στην πραγματικότητα, προσφέρουν ένα διασκεδαστικό μυθιστόρημα, γραμμένο με πολλή ευθυμία, έμπνευση και δαιμονικό κέφι. Το παιχνίδι, εκτός από το κυρίως άκρως σουρεαλιστικό κείμενο, το οποίο αποτελείται από τις επιστολές που ανταλλάσσουν δύο καθηγητές, ο Σεγισμούντο Ραμίρο φον Κλατς από την Παταγωνία και ο Ορσον Κ. Καστεγιάνος από την Ουρουγουάη, περιέχει κι έναν πρόλογο γραμμένο από τον Χοσέ Σεράγεβο, από την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, κάτοικο Αργεντινής, αυθεντία στην επιστολική βιογραφία, ο οποίος υπογράφει και το γλωσσάριο. Τόσο οι καθηγητές όσο και ο Σλαβομακεδόνας με το γλωσσάριό του είναι επινοημένοι, βεβαίως.

Οι δύο επιστολογράφοι αφηγούνται (συμπληρώνοντας ο ένας τον άλλο) τις περιπέτειες δύο περίεργων διδύμων, γκάουτσος, γελαδάρηδων δηλαδή, στις πάμπας της Αργεντινής και στην Παταγονία, οι οποίοι εμφανίστηκαν ξαφνικά στους κάμπους της Ουρουγουάης. Είναι ο Αβελ και ο Κάιν Γκριμ, ψηλός και αδύνατος, ύψους ένα και ογδόντα ο πρώτος, κοντός και χοντρός, ένα και πενήντα ο δεύτερος. Πιθανότατα Γερμανοί, «φυγάδες από την παιδεραστική φρενίτιδα των συμπατριωτών τους», που κατοικούσαν σε μια πανσιόν στη Χιλή, άριστοι καβαλάρηδες αμφότεροι, ικανοί «να ευνουχίσουν τα κριάρια με τα δόντια», ήταν κυρίως τροβαδούροι, πλανόδιοι μουσικοί που προκάλεσαν τον φθόνο του Κάρλος Γαρδέλ, του διάσημου αργεντινού τραγουδιστή των τάνγκο. Ο Λουίς Σεπούλβεδα και ο Μάριο Δελγάδο Απαραΐν βάζουν τους δύο καθηγητές να αναζητούν τα ίχνη των Γκριμ ως σοφοί, παντογνώστες και ευρυμαθείς ερευνητές. Μέσα από την αφήγηση των περιπετειών των δύο θλιβερών ιπποτών της Παταγωνίας (ας προσέξουμε: δύο συγγραφείς, δύο αφηγητές, δύο ήρωες), κακέκτυπων του Δον Κιχώτη και του Σάντσο Πάντσα, θρυλικών ηρώων του Μιγκέλ ντε Θερβάντες, επιχειρούν να μιλήσουν για τα παράλογα του κόσμου τούτου, σχολιάζοντας, καυτηριάζοντας ανελέητα τους ισχυρούς της γης, από τους πρώην δικτάτορες της Παραγουάης Στρέσνερ και της Χιλής Πινοτσέτ, τη Μάργκαρετ Θάτσερ, τον ισπανό πρωθυπουργό Χοσέ Μαρία Αθνάρ, ως τον αμερικανό πρόεδρο Τζορτζ Μπους, για τον οποίο υπάρχει μια ευφυής αναφορά σε μια υποσέλιδη σημείωση (σ. 136): Κάιν Γκριμ, «Ενας γκάουτσο στο Κάνσας», επικό ρομάντσο, Εκδόσεις Κέντρου Περιορισμού των Πολιτικών Δικαιωμάτων «George-www.Bush.com», Σαν Αντόνιο, Τέξας, 1995.

Στην πλοκή, δηλαδή στην ούτως ειπείν αφήγηση, εκτός από τις περιπέτειες των δύο ηρώων που καβάλα στα άλογά τους περιπλανώνται στις πάμπες, τραγουδώντας σε τσίρκα, σε παλκοσένικα και σε ταβέρνες, υπάρχουν διάσπαρτες σουρεαλιστικές φράσεις, όπως «οι στίχοι τους είχαν τόση σχέση με την ποίηση όση και το σώβρακο με τη γραβάτα». Σε αυτή μετέχει ως πρωταγωνιστής ο Μιγκέλ Στρογκόφ, ανιδιοτελής ταχυδρόμος, Χιλιανός όμως, που παραπέμπει στον πασίγνωστο ήρωα του Ιουλίου Βερν, ο οποίος δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο «τις επίμονες περιπτύξεις των ξεδιάντροπων φαλαινών» μα και «τη γελοία σεξουαλική παρενόχληση των πιγκουΐνων». Μετέχουν επίσης σε μικρότερους ρόλους μερικά πρόσωπα που παραπέμπουν σε γνωστούς αστέρες του Χόλιγουντ (Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ, Στιβ Μακουίν, Τόνι Κέρτις, Μπαρτ Λάνκαστερ, Τζόνι Βαϊσμίλερ, Τσάρλτον Ιστον). Κλείνοντας το βιβλίο, ο αναγνώστης έχει απολαύσει (στο μέτρο που δεν έχει βαρεθεί τις επαναλήψεις) τη σαρκαστική δεινότητα των δύο συγγραφέων, άριστων αφηγητών και κυρίως ενημερωμένων για τα συμβαίνοντα σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Σκοπός του εγχειρήματός τους είναι, σύμφωνα με το Les Nouvelles Litteraires, να δυναμιτίσουν τη λογοτεχνία των γκάουτσος, δημιουργώντας «ένα ιερόσυλο σατιρικό μυθιστόρημα για εικονοκλάστες απάντων των ημισφαιρίων», δεδομένου ότι θεωρούν το χιούμορ απολύτως ανατρεπτικό.



Φίλιππος Φιλίππου (συγγραφέας)


Το ΒΗΜΑ, 03/09/2006