Ο άνθρωπος ενώπιον του θανάτου ΙΙ

Το έργο του Αριές τάραξε με άλλον τρόπο τα νερά. Με την ανευλάβιά του μπροστά στις μεθόδους και στις τεχνικές των ιστορικών, με την άρνησή του να ακολουθήσει την «κλασική» πειθαρχία στην οργάνωση του θέματος και των υλικών του, όπως η επιστήμη της ιστορίας την είχε τον καιρό εκείνο προσδιορίσει. Η περιφρόνησή του στη χρονολογική διάρθρωση ήταν παροιμιώδης. Η άνεσή του στην ανάμιξη κάθε είδους πηγής πληροφοριών, από τις ιατρικές στατιστικές ώς τα γράμματα των Αμερικανών πιονέρων και τα μυθιστορηματικά "Ανεμοδαρμένα Ύψη" του ρομαντισμού, συναγωνιζόταν μόνο την ανάλογη άνεση στη μετακίνηση του έργου μέσα στους πολλούς αιώνες όπου απλώθηκαν οι αναζητήσεις του.




O άνθρωπος ενώπιον του θανάτου είναι έργο ογκώδες, που καλύπτει μια ευρύτατη περίοδο, από τον 10ο ώς τον 20ό αιώνα. H βασική υπόθεση εργασίας του Ariθs ήταν ότι η στάση του ανθρώπου ενώπιον του θανάτου δεν είναι σταθερή, όπως συχνά νομίζουμε, αλλά μεταβάλλεται με άλλες παραμέτρους της ιδιωτικής και δημόσιας ζωής. Oύτε η μεταβολή, ωστόσο, ούτε ο ρυθμός της Iστορίας παραμένουν σταθερά. H μελέτη ποικίλων πηγών οδηγεί τον Ariθs στο συμπέρασμα ότι, μετά από αιώνες φαινομενικής τουλάχιστον ακινησίας, στις αρχές του 20ου αιώνα η στάση του ανθρώπου απέναντι στο θάνατο αλλάζει δραματικά: ο θάνατος εξορίζεται από την καθημερινότητα και προσλαμβάνει ένα πρόσωπο άγριο, που ουδείς επιθυμεί να αντικρίσει. H μελέτη της αλλαγής αυτής -που αρχίζει να εισβάλλει υπογείως στο φαντασιακό πεδίο από τον 15ο-16ο αιώνα και εξής- είναι το αντικείμενο του δεύτερου τόμου, ο οποίος κυκλοφόρησε προσφάτως από το Bιβλιοπωλείον της Eστίας. Στον πρώτο τόμο (H εποχή των κοιμωμένων, μετάφραση Θεοδόσης Nικολαΐδης, Bιβλιοπωλείον της Eστίας 1997), ο Αριές εξέταζε την μακρά εκείνη περίοδο που ξεκινάει με το Aσμα του Pολάνδου, με την αυγή δηλαδή του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού, και φτάνει ώς την Aναγέννηση, κατά την οποία οι άνθρωποι ζούσαν συμφιλιωμένοι με το ήρεμο πρόσωπο του θανάτου.