Όροι διαμόρφωσης της γνωσιολογίας στον Γ.Παχυμέρη στην παράφρασή του στην πραγματεία Περί μυστικής θεολογίας του Δ.Αεροπαγίτου

Το παρόν βιβλίο πραγματεύεται την "Παράφραση" του Γεωργίου Παχυμέρη "Περί της μυστικής θεολογίας" του Διονυσίου Αρεοπαγίτη. Μέσα από τη συγκεκριμένη "Παράφραση", ο Γεώργιος Παχυμέρης σχολιάζει και παραφράζει το έργο του Διονυσίου με κεκαλυμμένες αναφορές στον νεοπλατωνισμό και με έμμεσες ή άμεσες αναφορές στο έργο του Δαμάσκιου και κυρίως του Πρόκλου. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Βυζαντινός φιλόσοφος αποκλείει εξαρχής την απόλυτη -όχι όμως και σχετική- νομιναλιστική ανάγνωση και αναδεικνύει τη σχέση συνάφειας της θείας ύπαρξης με την παραγόμενη πραγματικότητα. Μέσω της "Μυστικής θεολογίας" τονίζει ο Γεώργιος Παχυμέρης ότι ο ανθρώπινος νους γνωρίζει τον Θεό. Το κριτικό όργανο του νου δόθηκε για να γνωρίσει επαρκώς την αλήθεια. Η μόνη όμως αυτοαλήθεια είναι ο Θεός. Άρα πρωταρχικό έργο του νου είναι η επίγνωση του Θεού, επίγνωση ανάλογη με τη δυνατότητα που έχει ο πεπερασμένος άνθρωπος να γνωρίσει τον άπειρο σε μέγεθος Θεό. Αδυνατεί χωρίς την άνωθεν συνδρομή να κατανοήσει τον Θεό. Όταν ο άνθρωπος υπερβαίνει τον πρώτο τύπο αγνωσίας, εξακολουθεί να μην έχει ξεφύγει τελείως από την πραγματικότητα του σκότους ως γενικό χαρακτηριστικό της κτιστής φύσης του.