Άνθρωπος και οικολογική κρίση

Η οικολογική κρίση αποτελεί για το σύγχρονο άνθρωπο μία παγκόσμια πραγματικότητα που δεν επιτρέπει, τουλάχιστον σήμερα, αισιόδοξες προβλέψεις για την διατήρηση και τη σωτηρία του ιδίου και της κτίσης. Ο θεολόγος ερευνητής μέσα σε μια τέτοια προοπτική καλείται να λειτουργήσει κριτικά έναντι των συστημάτων που καθορίζουν, από τη δύναμη της εξουσίας που κατέχουν, τη συνέχεια αυτής της κρίσης. Μέσα από μια "λογική αυτοερμηνεία" της πίστης στο Θεό-Δημιουργό και στον ένσαρκο Λόγο Του, προσδοκώντας επ' ελπίδι την ανακαίνιση του όλου κόσμου κατά την εσχατολογική του ολοκλήρωση, διαλέγεται με τους "σοφούς" του αιώνος τούτου, καταθέτοντας τη δική του μαρτυρία και αναζητώντας τη συμφωνία ανάμεσα στον λόγο της πίστης και την εμπειρία της πράξης, χωρίς να αποκλείει την "ετέρα" αντίληψη και πρόταση.
Ο ρόλος του ανθρώπου ως προσώπου σε αυτή την έξοδο από την αιχμαλωσία της μηχανιστικής αυτοθέωσης είναι σημαντικός. Το πρόσωπο θεμελιωμένο πάνω στην κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν του Θεού δημιουργία, "αμαυρώνεται" σύμφωνα με τη βιβλική διήγηση με το προπατορικό αμάρτημα, αποδέχεται όμως την υιοθεσία του εν Χριστώ Ιησού και καλείται να καθορίσει τις κατευθύνσεις της ανθρώπινης γνώσης. Στόχος αυτής της γνώσης είναι να διακονήσει τον άνθρωπο και τη κτίση. Ορίζει την αλήθεια του προσώπου στο πρόσωπο του Λόγου του Θεού, την επιβεβαιώνει μέσα από την εμπειρία της πίστης, και αναζητεί την επαλήθευσή της στα κοσμοϊστορικά δεδομένα που του παρέχει η γνώση.
Η οικουμενικότητα και διαχρονικότητα της Ορθόδοξης πίστης και πράξης επιτρέπουν την αναγνώριση του Άλλου ως υποκείμενο διαλεγόμενο τόσο στις βιβλικές αναφορές και στη σταυρική διάσταση όσο και στα ασκητικά πρότυπα και την εμπειρία της ενότητας κτιστού και ακτίστου στη θεία Λειτουργία. Αυτή η αναγνώριση του Άλλου ως πρόσωπο-δημιούργημα του Θεού και της κτίσης ως αδελφικού δημιουργήματος του ιδίου Θεού απεικονίζει την αναγκαιότητα του σύμπαντος κόσμου με τον όλο άνθρωπο. Η διακονία, η υπευθυνότητα και η κενωτική αγάπη αποτελούν για τον άνθρωπο-πρόσωπο πράξεις με οικολογικές αναφορές που επιτρέπουν την ενότητα δημιουργίας και εσχατολογικής ολοκλήρωσης.