Η πολιτική και κοινωνική θεωρία των βυζαντινών κατά τον 11ο και 12ο αι.

[...] Μέσα, από μια ευρεία έννοια και τα δύο κείμενα, "Στρατηγικόν" και "Σπανέας" συνιστούν λανθάνουσες μορφές και γραφές της πολιτικής και κοινωνικής συνείδησης των βυζαντινών, καθώς περιλαμβάνουν συμβουλές, παραινέσεις και προτροπές, μιας εν μέρει κοινωνικής, ηθικής ατομικής συμπεριφοράς, στην προσπάθεια του βυζαντινού ανθρώπου, να υπερβεί την πολιτική αστάθεια και την προσωπική του αγωνία για το παρόν και το μέλλον της ύπαρξής του και της αυτοκρατορίας. Υπογραμμίζονται, ειδικότερα, οι έννοιες αγωνία και ύπαρξη, για να αιτιολογηθεί το γεγονός ότι τα κείμενα αυτά δεν προσφέρονται για μια πλήρη "λογική ανάλυση και λογική σύνθεση", παρ' ότι μια συγκριτική μελέτη των δύο κειμένων, με την κοινωνική πραγματικότητα της εποχής τους, θα καταδείκνυε ότι το πλήθος των συμβουλών και των παραινέσεων, αποσκοπούν σε ένα καθόλου ευκαταφρόνητο στόχο ατομικού ωφελιμισμού. Η a priori δε αποδοχή του καθεστώτος της ελέω Θεού μοναρχίας, με έντονα στοιχεία πολιτικής θεοκρατίας, επιβεβαιώνει, ακόμη περισσότερο, αυτόν τον λανθάνον ατομική ωφελιμισμό. [...]