0
Your Καλαθι
Αρχιτεκτονικά θέματα 37/2003
Η αρχιτεκτονική του δημόσιου χώρου στην Ευρώπη
Περιγραφή
ΚΡΙΤΙΚΗ
H επιθεώρηση «Αρχιτεκτονικά Θέματα» και ο εκδότης-διευθυντής της Ορέστης Δουμάνης αποτελούν μοναδική περίπτωση στην ιστορία του ελληνικού, και όχι μόνο, περιοδικού Τύπου. Δεν πρόκειται μόνο για την εντυπωσιακή μακροζωία της έκδοσης, που βρίσκεται ανελλιπώς στις προθήκες των βιβλιοπωλείων από το 1967, αλλά και για το ότι στις σελίδες της αναπτύχθηκε, με αξιοθαύμαστη συνέπεια, μια αντίληψη για τη σύγχρονη ελληνική αρχιτεκτονική με ευδιάκριτη κριτική διάσταση και υψηλού επιπέδου θεωρητικό λόγο, μέσα από συνειδητές και θαρραλέες επιλογές τόσο δυσχερείς σε ανάλογους χώρους. Αρκεί το παράδειγμα των περιοδικών τέχνης στην Ελλάδα (;), παράδειγμα αποσπασματικότητας, ασυνέχειας και απροσδιοριστίας στόχων, παρά την μάλλον ασφαλή διαπίστωση ότι εκείνο που λείπει δεν είναι το αναγνωστικό κοινό του ειδικού χώρου. Σε δύσκολες και μεταβατικές εποχές, καθώς και σε ένα σχεδόν εκρηκτικό και πολυσυλλεκτικό πολιτισμικό κλίμα, όπως αυτό του περιβάλλοντος των αρχιτεκτόνων που δεν διακρίνεται για το πνεύμα συναίνεσης και την ευμενή κριτική συμπεριφορά, ο Δουμάνης διηύθυνε στιβαρά το περιοδικό του - καθώς και το δίδυμο «Θέματα Χώρου + Τεχνών» - επιχειρώντας τη σύνθεση και οικοδομώντας, στην κυριολεξία, ένα ασφαλές πλαίσιο αναφοράς που κανείς σοβαρά ενδιαφερόμενος για την αρχιτεκτονική δεν μπόρεσε ποτέ να αγνοήσει. H διεθνής πραγματικότητα, αλλά και η αρχιτεκτονική της όποιας ελληνικής πρωτοπορίας, παρουσιάστηκε και αξιολογήθηκε, όλα αυτά τα χρόνια, από έναν εκτενέστατο κατάλογο αξιόπιστων συνεργατών. H ιστορία των «Αρχιτεκτονικών Θεμάτων» αποτελεί έκφραση του «πνεύματος της εποχής» και μετατρέπεται, στο μερίδιο που της αναλογεί, σε ιστορία του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού.
Στο πλαίσιο ωστόσο της συνέχειας, ο φετινός τόμος αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη αλλάζοντας «ράσα» στο πνεύμα μιας γενικότερης ανανέωσης, καταρχήν μέσω του γραφικού σχεδιασμού. Επειτα από πολλά χρόνια άλλαξαν οι γραμματοσειρές και η δίστηλη πλέον σελιδοποίηση έγινε πιο ανάλαφρη και «άτακτη» (η παραδοσιακή υιοθέτηση της πολυτονικής γραφής αποτελεί άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της έκδοσης). Εμπλουτίστηκε εντυπωσιακά το πρώτο μέρος του «Χρονικού» με ζητήματα της επικαιρότητας, ενώ τα κείμενα του τελευταίου μέρους παρουσίασης των έργων ελλήνων αρχιτεκτόνων έγιναν εκτενέστερα και πιο ουσιαστικά. Ο τόμος, επιμελημένος από τον Πάνο Δραγώνα, περιέχει φέτος ένα πλούσιο αφιέρωμα στην «Αρχιτεκτονική του δημόσιου χώρου στην Ευρώπη», θέμα εξαιρετικά ενδιαφέρον λόγω του ανάλογου προβληματισμού, που είναι πλέον περισσότερο από κρίσιμος στον τόπο μας. Το θέμα αναλύεται μεθοδικά και υποστηρίζεται από ικανό αριθμό ευρωπαϊκών παραδειγμάτων, ενώ τα θεωρητικά κείμενα, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν εκείνα του Δραγώνα, του Γιάννη Αίσωπου και του Λόη Παπαδόπουλου, αποκαλύπτουν νέες δυνατότητες προσέγγισης του καυτού ζητήματος του σχεδιασμού δημόσιων χώρων, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του ελληνικού αστικού περιβάλλοντος, και ταυτόχρονα αποδεικνύουν ότι ο θεωρητικός λόγος για την αρχιτεκτονική στον τόπο μας διατηρεί πάντα προοπτικές ανανέωσης. Μέσα στον ορυμαγδό «αρχιτεκτονικών» ή συναφών περιοδικών, πολύ συχνά διαφημιστικών πακέτων διανθισμένων με «ολίγην» θεωρία, ή αμφίβολης ταυτότητας εκδοτικών προσπαθειών πολυσυλλεκτικού γούστου, τα «Αρχιτεκτονικά Θέματα» παραμένουν ένας χώρος νεωτερικού και ταυτόχρονα διαυγούς προβληματισμού.
ΑΝΤΡΕΑΣ ΓΙΑΚΟΥΜΑΤΟΣ
ΤΟ ΒΗΜΑ, 07-09-2003
H επιθεώρηση «Αρχιτεκτονικά Θέματα» και ο εκδότης-διευθυντής της Ορέστης Δουμάνης αποτελούν μοναδική περίπτωση στην ιστορία του ελληνικού, και όχι μόνο, περιοδικού Τύπου. Δεν πρόκειται μόνο για την εντυπωσιακή μακροζωία της έκδοσης, που βρίσκεται ανελλιπώς στις προθήκες των βιβλιοπωλείων από το 1967, αλλά και για το ότι στις σελίδες της αναπτύχθηκε, με αξιοθαύμαστη συνέπεια, μια αντίληψη για τη σύγχρονη ελληνική αρχιτεκτονική με ευδιάκριτη κριτική διάσταση και υψηλού επιπέδου θεωρητικό λόγο, μέσα από συνειδητές και θαρραλέες επιλογές τόσο δυσχερείς σε ανάλογους χώρους. Αρκεί το παράδειγμα των περιοδικών τέχνης στην Ελλάδα (;), παράδειγμα αποσπασματικότητας, ασυνέχειας και απροσδιοριστίας στόχων, παρά την μάλλον ασφαλή διαπίστωση ότι εκείνο που λείπει δεν είναι το αναγνωστικό κοινό του ειδικού χώρου. Σε δύσκολες και μεταβατικές εποχές, καθώς και σε ένα σχεδόν εκρηκτικό και πολυσυλλεκτικό πολιτισμικό κλίμα, όπως αυτό του περιβάλλοντος των αρχιτεκτόνων που δεν διακρίνεται για το πνεύμα συναίνεσης και την ευμενή κριτική συμπεριφορά, ο Δουμάνης διηύθυνε στιβαρά το περιοδικό του - καθώς και το δίδυμο «Θέματα Χώρου + Τεχνών» - επιχειρώντας τη σύνθεση και οικοδομώντας, στην κυριολεξία, ένα ασφαλές πλαίσιο αναφοράς που κανείς σοβαρά ενδιαφερόμενος για την αρχιτεκτονική δεν μπόρεσε ποτέ να αγνοήσει. H διεθνής πραγματικότητα, αλλά και η αρχιτεκτονική της όποιας ελληνικής πρωτοπορίας, παρουσιάστηκε και αξιολογήθηκε, όλα αυτά τα χρόνια, από έναν εκτενέστατο κατάλογο αξιόπιστων συνεργατών. H ιστορία των «Αρχιτεκτονικών Θεμάτων» αποτελεί έκφραση του «πνεύματος της εποχής» και μετατρέπεται, στο μερίδιο που της αναλογεί, σε ιστορία του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού.
Στο πλαίσιο ωστόσο της συνέχειας, ο φετινός τόμος αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη αλλάζοντας «ράσα» στο πνεύμα μιας γενικότερης ανανέωσης, καταρχήν μέσω του γραφικού σχεδιασμού. Επειτα από πολλά χρόνια άλλαξαν οι γραμματοσειρές και η δίστηλη πλέον σελιδοποίηση έγινε πιο ανάλαφρη και «άτακτη» (η παραδοσιακή υιοθέτηση της πολυτονικής γραφής αποτελεί άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της έκδοσης). Εμπλουτίστηκε εντυπωσιακά το πρώτο μέρος του «Χρονικού» με ζητήματα της επικαιρότητας, ενώ τα κείμενα του τελευταίου μέρους παρουσίασης των έργων ελλήνων αρχιτεκτόνων έγιναν εκτενέστερα και πιο ουσιαστικά. Ο τόμος, επιμελημένος από τον Πάνο Δραγώνα, περιέχει φέτος ένα πλούσιο αφιέρωμα στην «Αρχιτεκτονική του δημόσιου χώρου στην Ευρώπη», θέμα εξαιρετικά ενδιαφέρον λόγω του ανάλογου προβληματισμού, που είναι πλέον περισσότερο από κρίσιμος στον τόπο μας. Το θέμα αναλύεται μεθοδικά και υποστηρίζεται από ικανό αριθμό ευρωπαϊκών παραδειγμάτων, ενώ τα θεωρητικά κείμενα, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν εκείνα του Δραγώνα, του Γιάννη Αίσωπου και του Λόη Παπαδόπουλου, αποκαλύπτουν νέες δυνατότητες προσέγγισης του καυτού ζητήματος του σχεδιασμού δημόσιων χώρων, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του ελληνικού αστικού περιβάλλοντος, και ταυτόχρονα αποδεικνύουν ότι ο θεωρητικός λόγος για την αρχιτεκτονική στον τόπο μας διατηρεί πάντα προοπτικές ανανέωσης. Μέσα στον ορυμαγδό «αρχιτεκτονικών» ή συναφών περιοδικών, πολύ συχνά διαφημιστικών πακέτων διανθισμένων με «ολίγην» θεωρία, ή αμφίβολης ταυτότητας εκδοτικών προσπαθειών πολυσυλλεκτικού γούστου, τα «Αρχιτεκτονικά Θέματα» παραμένουν ένας χώρος νεωτερικού και ταυτόχρονα διαυγούς προβληματισμού.
ΑΝΤΡΕΑΣ ΓΙΑΚΟΥΜΑΤΟΣ
ΤΟ ΒΗΜΑ, 07-09-2003
Κριτικές
Δεν βρέθηκαν δημοσιεύσεις
