Η σπασμένη τζαμαρία

«Το κράτος πρέπει να προχωρήσει άμεσα στην εκτέλεση δημόσιων έργων. Ασχέτως τελικού αποτελέσματος, ένα είναι βέβαιο: το χρήμα θα κυκλοφορήσει κι η οικονομία θα κινηθεί!» Σ' αυτό συμφώνησαν οι περισσότεροι.
«Να καταργήσουμε τους μεσάζοντες», πρότειναν κάποιοι άλλοι. «Δεν εξυπηρετούν κανέναν παρά μονάχα τον εαυτό τους!»
«Να κλείσουμε τα σύνορα στα εισαγόμενα προϊόντα!», δήλωσε με αποφασιστικότητα μια τρίτη φωνή. «Η κοινωνία θ' αναγκαστεί να φτιάχνει τα αγαθά αυτά μόνη της. Θα απαιτηθούν παραπάνω εργατικά χέρια κι η απασχόληση στη χώρα μας μοιραία θα ενισχυθεί».
Βλέποντας πως είναι τόσο εύκολο να κάνεις έναν λαό πιο πλούσιο φτιάχνοντας λίγους νόμους, κάποιοι άλλοι, ριζοσπαστικότεροι, προχώρησαν τον ίδιο συλλογισμό δυο βήματα παραπέρα:
«Αν επιθυμούμε πραγματικά την οικονομική ανάπτυξη, η λύση είναι μία: να απαγορεύσουμε στους ανθρώπους να χρησιμοποιούν το δεξί τους χέρι... Για τις δουλειές που κάνουμε σήμερα, θα χρειάζονται τουλάχιστον οι διπλάσιοι εργαζόμενοι. Το πρόβλημα της ανεργίας θα λυθεί μια για πάντα!»
Σ' αυτό το αγέραστο κείμενο, ο φιλοπαίγμων Φρεντερίκ Μπαστιά, ο κατά γενική ομολογία σημαντικότερος εκλαϊκευτής της κλασικής πολιτικής οικονομίας, απαντά: «Έλεος, κύριοι! Πίσω απ' αυτό που βλέπουμε, υπάρχει και κάτι που δεν το βλέπουμε».