Χάιλντερλιν και Σοφοκλής

[…] Eάν η τραγική πλοκή της Αντιγόνης διαφέρει από εκείνη του Οιδίποδα, δεν είναι μόνο, όπως αποφάνθηκε ο Χαίλντερλιν, επειδή έχει έναν εντελώς άλλο «ρυθμό», αλλά και επειδή αυτή η διαφορά ρυθμού δεν είναι αποτέλεσμα μόνον της τομής, αλλά και της επεξεργασίας του χορού ο οποίος γίνεται το προνομιούχο κέντρο της προοπτικής του συνόλου. Μ’ έναν ακόμα πιο μυστήριο τρόπο αναφέρεται στην ουσιαστική διαφορά του ελληνικού κόσμου και του δικού μας. Πράγματι, η Αντιγόνη προτείνει μια εξαιρετική συντόμευση αυτού που στον Οιδίποδα αποτελεί μια υποφερτή βραδύτητα. Ο θάνατος προχωρεί με ταχύτερο βήμα απ’ ό,τι οι αλλαγές στις καρδιές των ανθρώπων (στίχος 1105). Ίσως να είναι αυτή η πορεία προς το θάνατο που οδήγησε τον Χαίλντερλιν να θεωρήσει την Αντιγόνη, χωρίς ωστόσο να το έχει δηλώσει ρητώς, ως μια αμιγώς ελληνική τραγωδία σε σχέση με τον Οιδίποδα που, ως τραγωδία ενός βραδέως θανάτου και «δύσκολη», φαίνεται αντίθετα μέσα στον ίδιο τον ελληνικό κόσμο ως το πρότυπο της πραγματικά σύγχρονης τραγωδίας. Ίσως θα λέγαμε, υιοθετώντας τα λόγια του Αριστοτέλη, ότι με την Αντιγόνη, αντί να «ολοκληρώσει αυτό που η φύση αποδείχτηκε ανίκανη να επιτελέσει», η τέχνη του Σοφοκλή «μιμήθηκε την φύση». […]

Jean Beaufret