Πετρούπολη ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

Στον πυρήνα του τολμηρότερου ρωσικού μυθιστορήματος του 20ου αιώνα, που
μεταφράζεται πρώτη φορά στα ελληνικά, από την πλήρη εκδοχή του 1913-1914,
βρίσκεται το θέμα της πατροκτονίας. Τον θυελλώδη Οκτώβριο του 1905 μια βόμβα
πρόκειται να εκραγεί στο γραφείο του γερουσιαστή Αμπλεούχοφ. Το σχέδιο έχει δε-
σμευτεί να φέρει εις πέρας ο γιός του, που βρίσκεται στην αντίπερα ιδεολογική όχθη.
Η Πετρούπολη αποτελεί ξεχωριστό δείγμα του ρωσικού μοντερνισμού. Στον πολυ -
φωνικό ιστό της συνυφαίνονται πολλά και διαφορετικά στοιχεία. οι επαναλήψεις μο-
τίβων και φράσεων, οι υποβλητικές, έντονα εικαστικές περιγραφές της πόλης, καθώς
και η ιδιάζουσα μουσική οργάνωση του κειμένου συνιστούν τυπικά χαρα κτηριστικά της
ποιητικής του συμβολισμού. Τη ρευστή, φασματική ατμόσφαιρα επιτείνουν τα διανοη -
τικά παιχνίδια των ηρώων, καθώς οι εφιάλτες τους ζωντανεύουν και στοιχειώνουν την
πόλη, που, τυλιγμένη στην καταχνιά, μοιάζει να παγιδεύει ήρωες και αφηγητή.
Συγχρόνως, η οξεία ειρωνική ματιά του συγγραφέα απέναντι στις ιδεολογικές τα-
σεις και τα σημαντικά πολιτικά γεγονότα του καιρού του, μη εξαιρουμένης της επανά -
στασης του 1905, η παρωδία θεμάτων και τεχνικών του παραδοσιακού μυθιστορήμα-
τος, καθώς και ο μετεωρισμός ανάμεσα στο δραματικό και το κωμικό στοιχείο μπολιά -
ζουν το μυθιστόρημα με ένα ανατρεπτικό πνεύμα, χαρακτηριστικό που η Πετρούπολη
μοιράζεται με άλλα έργα του ευρωπαικού μοντερνισμού των αρχών του 20ου αιώνα.

«Κατά τη γνώμη μου τα κορυφαία πεζογραφικά έργα του 20ου αιώνα είναι κατά σειρά
τα εξής: ο Οδυσσέας του Τζόυς, η Μεταμόρφωση του Κάφκα, η Πετρούπολη του Μπέλυ
και το πρώτο μισό του παραμυθένιου Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο του προύστ».
ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΝΑΜΠΟΚΟΦ

«Πετρούπολη, Πετρούπολη !
πολιορκημένη από την καταχνιά, κι εμένα με καταδίωκες με ένα μάταιο παιχνίδι του
μυαλού· εσύ, άκαρδε τύραννε, εσύ, φάντασμα ανειρήνευτο, χρόνια εσύ με κυνη-
γούσες».
ΑΝΤΡΕΪ ΜΠΕΛΥ