Κρητικές υποθέσεις

Οδοιπορικό 1897: Μέρες ναυάρχων και επανάστασης: Χανιά, Ρέθυμνο, Ηράκλειο, Σητεία, Σφακιά.


Πριν από έναν περίπου αιώνα, στα 1898, ο Βίκτωρ Μπεράρ (πολλά στοιχεία για τη ζωή και το έργο του μπορεί να δει κανείς στην εισαγωγή του Θ. Πυλαρινού στο έργο Τουρκία και Ελληνισμός του ίδιου συγγραφέα, που με ωραία μετάφραση εκδόθηκε πριν από πέντε χρόνια από τον εκδοτικό οίκο "Τροχαλία"), Γάλλος φιλόλογος, ιστορικός, εθνολόγος, αρχαιολόγος, δημοσιολόγος και πολιτικός, δημοσίευσε, σε ηλικία 34 χρόνων, το έργο του Οι υποθέσεις της Κρήτης.
Ο Μπεράρ, βέβαια, δεν είναι ούτε ο μεγάλος ιστορικός ούτε ο μεγάλος φιλόλογος, αφού η ενασχόληση του με πολλούς επιστημονικούς κλάδους δεν του επιτρέπει την εμβάθυνση· παραμένει αρκετά επιφανειακός, επιδερμικός, χωρίς βάθος. Θα πρέπει, όμως, για να τον κρίνουμε σωστά, να λάβουμε υπόψη και την εποχή της συγγραφής του έργου, στην οποία κυριαρχεί ο θετικισμός, ιστορικός και φιλολογικός. Η Ιστορία, πολιτική, στρατιωτική και διπλωματική, ασχολείται με το "τι πραγματικά έγινε", χωρίς να εξετάζει σε βάθος τη διαλεκτική σχέση των γεγονότων στην αμοιβαία τους αλληλεπίδραση και τους παράγοντες, οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτικούς και λοιπούς, που συνετέλεσαν στη δημιουργία των βαθύτερων αιτίων των ιστορικών γεγονότων. Δεν θα μπορούσαμε, λοιπόν, να έχουμε την απαίτηση να ξεπεράσει ο Μπεράρ την εποχή του και να γράψει με τον μοντέρνο τρόπο. Θα μπορούσε, όμως, γράφοντας να πετύχει να είναι λιγότερο Γάλλος, που εξετάζει τα γεγονότα με βάση μόνο τα συμφέροντα της χώρας του και τις προσωπικές συμπάθειες και αντιπάθειες προς τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, και πραγματικός φιλέλληνας. [...]


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εισαγωγή
ΤΑ ΧΑΝΙΑ
Το εγκαταλελειμμένο λιμάνι και ο ευρωπαϊκός στόλος - Να εργάζεσαι, καλή Ευρώπη, αυτό θα σου αποδώσει - Μια πόλη καμένη - Τα ευρωπαϊκά στρατεύματα

ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ
Απ' τη Βενετία στον Αβδούλ Χαμίτ - Το τουρκικό καθεστώς - Το ξύπνημα του βουνού - Η χρησιμότητα των εξεγέρσεων - Η συνθήκη της Χαλέπας - Το τούρκικο ψεύδος

ΟΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΕΣ
Η προξενική οικογένεια - Η γαλλική μεροληψία - Ένας ικανοποιημένος υπουργός - Η ευρωπαϊκή συμφωνία - Η ενάρετη Αυστρία - Ένας πρεσβευτής

ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ
Η χώρα της Δύσης - Πηγαίνετε να δείτε τον Χατζημιχάλη - Το παλάτι ενός προφήτη

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
Η ελληνική φιλοδοξία - Οι στενοχώριες ενός βασιλιά

ΟΙ ΝΑΥΑΡΧΟΙ
Η μοίρα του ναυάρχου Ποτιέ· η πολιτική της ανθρωπότητας - Τζεβάντ πασάς - Η ειρήνευση και οι υποσχέσεις των ναυάρχων - Ο αποκλεισμός - Η μουσουλμανική αποδημία

ΟΙ ΑΝΤΑΡΤΕΣ
Σητεία και η σφαγή των μουσουλμάνων - Η Σπιναλόγκα και το γαλλικό πλήρωμα - Νεάπολη και Λασήθι - Οι πεδιάδες του κέντρου και του νότου - Μοναχοί και Σφακιανοί - Η επαναστατική Συνέλευση - Οι γραμμές του Ηρακλείου

ΑΓΓΛΟΙ ΚΑΙ ΡΩΣΟΙ
Οι Άγγλοι στο Ηράκλειο - Οι Ρώσοι στο Ρέθυμνο - Η Ρωσία ελευθερώτρια