Ακολουθώντας το πλοίο του Οδυσσέα

Το 1912 ο ομηριστής Victor Berard (1864-1931) κάλεσε τον μεγάλο φωτογράφο του ελληνικού τοπίου Fred Boissonnas (1858-1946) να ταξιδέψουν στα μέρη απ' όπου πέρασε ο Οδυσσέας και να αναγνωρίσουν και να αποτυπώσουν φωτογραφικά τα ομηρικά τοπία. Οι λεπτομέρειες του ταξιδιού αυτού αναφέρονται στους προλόγους του βιβλίου. Αποτέλεσμα είναι αυτός ο τόμος με τις 165 θαυμάσιες φωτογραφίες του Boissonnas (επιλογή από χιλιάδες αρνητικά σε πλάκες γυαλιού), που αποκαλύπτει ένα μεσογειακό τοπίο των αρχών του αιώνα, τώρα πια τόσο αλλαγμένο όσο δεν είχε αλλάξει από τα χρόνια του Ομήρου.

Το λεύκωμα αυτό, εκτός από την αρχαιολογική αξία του, αποτελεί το ίδιο ένα ποίημα και οδηγεί τον αναγνώστη σ' ένα άλλο νοσταλγικό ομηρικό ταξίδι. Μπορεί οι θεωρίες και οι ταυτίσεις του Victor Berard, που κυριάρχησαν για πολλά χρόνια και επηρέασαν γενιές ομηριστών, να αμφισβητούνται σήμερα και να επικαλύπτονται από άλλες θεωρίες, και ο ίδιος ο Berard να αποτελεί κι αυτός πλέον μέρος του ομηρικού ζητήματος, μπορεί οι Λωτοφάγοι να μην είναι στην Τζέρμπα ή η σπηλιά του Κύκλωπα στο Παουζίλιπο, όμως η γοητεία και η ποίηση των εικόνων παραμένει και μας ταξιδεύει.

Ακολουθώντας τον Στράβωνα, που έλεγε ότι "δεν είναι ομηρικό να οικοδομείς μάταιες τερατολογίες χωρίς καθόλου να τις θεμελιώνεις στην αλήθεια", ο Berard έγραφε: "Η Οδύσσεια δεν είναι μια απλή συναρμολόγηση θρύλων: είναι ένα γεωγραφικό ντοκουμέντο, απεικόνιση ποιητική αλλά όχι παραμορφωτική μιας συγκεκριμένης Μεσογείου, που είχε τις ναυσιπλοϊκές της συνήθειες, τις θεωρίες της για τον κόσμο και για τη ζωή των ναυτικών, τη γλώσσα της, τις Οδηγίες προς ναυτιλλομένους και το εμπόριό της. Αντίστοιχα, η ίδια αυτή Μεσόγειος, αν την εξερευνήσουμε, μας δίνει την εξήγηση των οδυσσειακών περιπετειών στο σύνολό τους και στις λεπτομέρειες: ο Οδυσσέας δεν ταξιδεύει μέσα στην καταχνιά του θρύλου, σε τόπους φανταστικούς· από κάβο σε κάβο, από νησί σε νησί, παραπλέει τις ακτές όπου ήδη ταξίευαν οι έμποροι της Σιδώνος".



Η παρούσα έκδοση αναπαράγει φωτολιθογραφικά την πρώτη γαλλική έκδοση του βιβλίου με τον τίτλο Dans le sillage d'Ulysse στις εκδόσεις Armand Colin το 1933.