Η τελευταία μου δούκισσα

«Δραματικός μονόλογος» δεν σημαίνει μονόλογος που είναι «δραματικός», δηλαδή θεατρικός η τραγικός η συνταρακτικός. Πρόκειται για λογοτεχνικό όρο και ας δούμε τι λέει για αυτόν ένα έγκυρο ειδικό λεξικό:
Δραματικός μονόλογος: Είδος ποιήματος που τελειοποιήθηκε από τον Ρόμπερτ Μπράουνιν. Στην ολοκληρωμένη του μορφή, όπως στα ποιήματα του Μπράουνιν «Η τελευταία μου δούκισσα», «Αντρέα Ντελ Σάρτο», «Ο Επίσκοπος παραγγέλλει το μνήμα του στην εκκλησία της Σάντα Πρασσέντε», και άλλα, ο δραματικός μονόλογος έχει τα εξής χαρακτηριστικά :
1. Ένα πρόσωπο, που δεν είναι ο ποιητής, εκφωνεί ολόκληρο το ποίημα σε κρίσιμη στιγμή μιας συγκεκριμένης κατάστασης : ο Δούκας όταν παζαρεύει με έναν πρέσβη μια σύζυγο, ο Επίσκοπος όταν πεθαίνει, ο Αντρέα Ντελ Σάρτο όταν θέλει και προσπαθεί να πιστέψει τα ψέματα της γυναίκας του.
2. Το πρόσωπο αυτό απευθύνεται σε ένα η περισσότερα άλλα πρόσωπα. Ωστόσο, μαντεύουμε την παρουσία των ακροατών, καθώς και το τί λένε η κάνουν, μόνο από νύξεις στον λόγο του μοναδικού ομιλητή.
3. Ο μονόλογος έχει οργανωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε το ενδιαφέρον να εστιάζεται στην ιδιοσυγκρασιακή ιδιαιτερότητα του ομιλητή, που αποκαλύπτεται αθέλητα από τον ίδιο.
Ο Τέννυσον έγραψε τον «Οδυσσέα» και άλλους δραματικούς μονολόγους. Στη νεότερη εποχή δραματικούς μονολόγους έγραψαν ο Ρόμπερτ Φρόστ, ο Ε. Α. Ρόμπινσον, ο Έζρα Πάουντ και άλλοι. Ο πιο γνωστός δραματικός μονόλογος της νεότερης ποίησης είναι « Το ερωτικό τραγούδι του Τζ. Άλφρεντ Προύφροκ» του Τ. Σ. Έλιοτ. Από τους Έλληνες ποιητές, δραματικούς μονολόγους έγραψε ο Κ. Π. Καβάφης.