Προϊστορικές κοινωνίες

Τα τελευταία πενήντα με εκατό χρόνια, η πεποίθηση του ανθρώπου ότι η ιστορική ανέλιξη απέδειξε πως αποκτούσε μεγαλύτερο έλεγχο πάνω στην φύση έχει δεχθή ένα σκληρό πλήγμα. Στην πρώϊμή του νεότητα ο H. G. Wells, ένας άνδρας με απέραντη δημιουργική δραστηριότητα και διαβρώνουσα τα πάντα αισιοδοξία, γοητευμένος από το ανθρώπινο πνεύμα, ατένιζε το μέλλον με εμπιστοσύνη· η επιστήμη, γέννημα της λογικής, επρόκειτο να γίνη πανάκεια για την ανθρωπότητα. Όταν, στα χρόνια της ωριμότητάς του, έγραψε το Περίγραμμα Ιστορίας (Outline of History) έβλεπε τα πράγματα πιο θλιβερά, αν και διατηρούσε ακόμη τις ελπίδες του. Ο Πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος, με την παράλογη και ανόητη σφαγή εκατομμυρίων ανθρώπων, μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε κατά τρόπο αποκαρδιωτικό ότι ο άνθρωπος ήταν ικανός να προκαλέση καταστροφές σε παγκόσμια κλίμακα. Η απώλεια της ανθρώπινης ελευθερίας, οι εξευτελισμοί και οι βαρβαρότητες του φασισμού και του κομμουνισμού στη διάρκεια των δεκαετιών του '20 και του '30, συνέχεια των οποίων υπήρξε, το 1939, ένας νέος παγκόσμιος πόλεμος, αυτά τα γεγονότα τελικά τσάκισαν το αισιόδοξο δράμα του Wells που μέσα σε θλιβερά και γεμάτα απογοήτευση γηρατειά έγραψε το "Ο Ανθρώπινος Νους στο Έσχατο Όριο της Αντοχής του" (The Mind at the End of its Tether). Η ελπίδα του για το ανθρώπινο γένος είχε σχεδόν εξαφανισθή. Σχεδόν αλλά όχι εντελώς: διότι ο Wells σ' όλη τη διάρκεια της ζωής του είχε παραστή μάρτυρας σ' αυτά που, σαν νέος συγγραφέας, είχε προφητεύσει - τεχνική πρόοδο όχι μόνον σε πελώρια κλίμακα αλλά ακόμη και σε κείνες τις σφαίρες της ανθρώπινης δραστηριότητας που επηρέασαν την ίδια την καρδιά της κοινωνίας. Και αυτή η ασυνήθιστη ικανότητα του ανθρώπου να ερευνά το πολύπλοκο της φύσης και να επινοή μηχανές ικανές να εκμεταλλεύονται την γνώση του παρέμεινε για τον Wells το μόνο βασικό στήριγμα για ελπίδα, όσο ισχνή κι αν ήταν. [...]



ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ


Εισαγωγή J. H. Plumb
Η θέση του ανθρώπου μέσα στη φύση
Οι αρχές του πολιτισμού: ο άνθρωπος της Κατώτερης Παλαιολιθικής Εποχής
Η Μέση Παλαιολιθική Εποχή
Κυνηγοί και καλλιτέχνες της Προχωρημένης Παλαιολιθικής Εποχής
Η επέκταση του ανθρώπινου εποικισμού
Κυνηγοί - ψαράδες του πρόσφατου παρελθόντος και οι περιορισμοί τους
Η δημιουργία του πεδίου για την οικονομική μεταβολή
Οι αρχές της γεωργίας στον Παλιό και το Νέο Κόσμο
Οι αγροτικές κοινότητες της προϊστορικής Δυτικής Ασίας
Οι πρώτες αγροτικές κοινότητες της Ευρώπης
Ο μεταγενέστερος προϊστορικός εποικισμός
Βαρβαρική Ευρώπη: Η μέση φάση
Η Ύστερη Φάση της Βαρβαρικής Ευρώπης και ο κελτικός πολιτισμός
Πίνακες
Επιλογή βιβλιογραφίας