Κρατικός καπιταλισμός στη Ρωσία

Ο Τρότσκι ήταν ο πρώτος που προσπάθησε να κάνει μια μαρξιστική ανάλυση της σταλινικής Ρωσίας. Ο Τόνυ Κλίφ βασισμένος στις αρχές της ανάλυσης του Τρότσκι, αλλά και στην εμπειρία από τις εξελίξεις που ακολούθησαν μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, κατέληξε το 1947 στη θεωρία του γραφειοκρατικού καπιταλισμού.

Στο βιβλίου του αυτό που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 1983 από τις εκδόσεις Παρουσία, αναλύει σε βάθος όλες τις πτυχές της Ρωσίας του Στάλιν και καταδεικνύει την ύπαρξη μιας εκμεταλλευτικής άρχουσας τάξης -της γραφειοκρατίας- που τα κίνητρα της δεν είναι διαφορετικά από αυτά των καπιταλιστών της Δύσης.


Στο πρώτο Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας δέσποζε ένα πανό με το σύνθημα "Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός, αλλά μόνο με σοσιαλισμό".
- Πως θα είναι όμως ο σοσιαλισμός;
- Μπορεί το όραμα μιας κοινωνίας με δημοκρατία, ισότητα, δικαιοσύνη, μιας κοινωνίας χωρίς φτώχεια, εκμετάλλευση, πολέμους, ρατσισμό, καταπίεση να ταυτίζεται με καθεστώτα όπως αυτά που υπήρξαν στη Ρωσία και την Ανατολική Ευρώπη;
Το βιβλίο του Τόνι Κλιφ αποτελεί μια κλασσική μαρξιστική ανάλυση αυτών των καθεστώτων. Ο Κλιφ, στηριγμένος στις αρχές του Τρότσκι, αλλά και την εμπειρία των εξελίξεων που ακολούθησαν στο τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, διαμόρφωσε το 1947 τη θεωρία του κρατικού καπιταλισμού. Εξετάζει λεπτομερειακά και σε βάθος όλες τις πτυχές της Ρωσίας τη δεκαετία του 1930 και αποδεικνύει ότι το σταλινικό καθεστώς βασίζονταν στην ύπαρξη μιας εκμεταλλευτικής άρχουσας τάξης που ανέτρεψε όλες τις κατακτήσεις της εργατικής επανάστασης του 1917. Χαράζει έτσι την πιο καθαρή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη σοσιαλιστική επανάσταση του Οκτώβρη και τα εγκλήματα του Στάλιν.