Λεγεώνα εναντίον Φάλαγγας

Φανταστείτε το εξής σκηνικό: Είστε ένας σπουδαίος βασιλιάς της ελληνιστικής εποχής. Μαζί σας έχετε έναν στρατό, τον πιο καλά εκπαιδευμένο, τον πιο καλά εξοπλισμένο, τον πιο αγαπητό από τους θεούς. Οι αιχμές των σαρισών τους είναι πιο πολυάριθμες κι από τα αστέρια. Είναι εκπαιδευμένοι να κινούνται και να πολεμούν σαν ένα σώμα.

Η φάλαγγα δεν χάνει ποτέ.

Απέναντί σας είναι ένας στρατός Ρωμαίων, βαρβάρων που δεν ξέρουν καν να μιλούν ελληνικά. Έχουν χονδροειδή μπρούτζινα κράνη και άχαρες ασπίδες. Κρατούν ακόντια, σαν να είναι ακροβολιστές και μακριά μαχαίρια που έχετε συνηθίσει να βλέπετε σε χέρια κρεοπωλών και βυρσοδεψών, όχι στρατιωτών. Οι σιδερένιες αιχμές των δικών σας στρατιωτών θα τους έχουν σουβλίσει πριν καν προλάβουν να φτάσουν κοντά τους.

Και για την πρώτη μάχη, ίσως και τη δεύτερη, αυτό ισχύει.

Όμως καθώς παρακολουθείτε τις μάχες, οι Ρωμαίοι μαθαίνουν. Προσαρμόζονται. Σε κάθε μάχη αφομοιώνουν και εφαρμόζουν τα μαθήματα που τους έχουν διδάξει οι ήττες τους.

Και πολύ πιο γρήγορα απ’ όσο θα θέλατε, σταματούν να χάνουν.

Συνδυάζοντας τη συγγραφική ικανότητα ενός μυθιστοριογράφου με τη λεπτομερή έρευνα ενός ιστορικού, ο Μάικ Κόουλ μάς προσφέρει μια ολοζώντανη ιστορία της σύγκρουσης των δυο μεγάλων στρατιωτικών σχηματισμών του αρχαίου κόσμου:

της Λεγεώνας εναντίον της Φάλαγγας.

Από την εποχή της Αρχαίας Σουμερίας, η φάλαγγα του βαρέως πεζικού κυριαρχούσε στο πεδίο της μάχης. Οπλισμένοι με δόρατα ή σάρισες, παρατεταγμένοι ο ένας πλάι στον άλλον, με τις ασπίδες κολλημένες η μια στην άλλη, οι άνδρες της φάλαγγας δημιουργούσαν ένα αδιαπέραστο τείχος ξύλου και μετάλλου απέναντι στον εχθρό. Όμως όλα αυτά συνέβαιναν μέχρι να εμφανιστεί η ρωμαϊκή λεγεώνα και να αμφισβητήσει τη θέση της φάλαγγας ως κυρίαρχης στις μάχες του πεζικού.

Καλύπτοντας την περίοδο κατά την οποία η λεγεώνα συγκρούστηκε με τη φάλαγγα (280-168 π.Χ.), ο Μάικ Κόουλ αναλύει τις τακτικές, τα όπλα, τον εξοπλισμό, την οργάνωση και την παράταξη αυτών των σχηματισμών. Αντλώντας υλικό από τις αρχαίες πηγές, εξετάζει έξι μάχες στις οποίες η λεγεώνα πολέμησε εναντίον της φάλαγγας –Ηράκλεια (280 π.Χ.), Άσκλον (279 π.Χ.), Βενεβέντο (275 π.Χ.), Κυνός Κεφαλές (197 π.Χ.), Μαγνησία (190 π.Χ.) και Πύδνα (168 π.Χ.)– και δείχνει πώς και γιατί η ρωμαϊκή λεγεώνα, με την πιο ευέλικτη οργάνωσή της, τις προσαρμοστικές τακτικές της και τη σιδηρά πειθαρχία της, κατάφερε να παραμερίσει τη μέχρι τότε ανίκητη ελληνιστική φάλαγγα και να κυριαρχήσει στα πεδία των αρχαίων μαχών.