Φυτώρια ευφυΐας

Οι θεωρητικές αναλύσεις των ειδικών της εκπαίδευσης είναι σίγουρα πολύτιμες, όμως πολύ συχνά επικεντρώνονται σε ποσοτικά μεγέθη και γενικούς στόχους. Αφήνουν τους ανθρώπους απ’ έξω. Μαθαίνεις για το "τι" ή για το "ποιος είναι πρώτος, δέκατος ή τελευταίος", αλλά όχι για το "πώς" και το "γιατί".

Η βρετανίδα εκπαιδευτικός Lucy Crehan, νέα αλλά με θητεία στις σχολικές τάξεις, αναρωτήθηκε γιατί οι μαθητές από ορισμένα εκπαιδευτικά συστήματα πρωτεύουν συστηματικά στις διεθνείς εκπαιδευτικές δοκιμασίες. Αποφάσισε, λοιπόν, να κάνει μια έρευνα πεδίου: ταξίδεψε διαδοχικά στη Φινλανδία, την Ιαπωνία, τη Σαγκάη, τη Σιγκαπούρη και στον Καναδά, ώστε να κατανοήσει βαθύτερα τον τρόπο ζωής και την κουλτούρα τους, φιλοξενήθηκε σε σπίτια εκπαιδευτικών με παιδιά σχολικής ηλικίας, μελέτησε από πρώτο χέρι την εκπαιδευτική διαδικασία σε σχολεία αντιπροσωπευτικά του κάθε συστήματος και μίλησε με διευθυντές σχολείων, εκπαιδευτικούς, μαθητές και γονείς.

Καρπός τούτης της έρευνας, που συνδυάζει το βίωμα με την απαραίτητη θεωρητική τεκμηρίωση, όπου χρειάζεται, είναι μια ολοκληρωμένη πρόταση "θεωρίας και πράξης" της εκπαίδευσης η οποία προσφέρει εξαιρετικά διδάγματα, χρήσιμα σε όσους θέλουν να ξέρουν πώς διαφορετικές κουλτούρες και κοινωνίες προσεγγίζουν την εκπαίδευση ώστε ν’ αντλήσουν ιδέες για τις δικές τους πρακτικές. Ουσιαστικά ένας "εκπαιδευτικός γύρος του κόσμου", τα Φυτώρια ευφυΐας απευθύνονται σε εκπαιδευτικούς, γονείς, αρμόδιους για την παιδεία, αλλά και σε κάθε πολίτη που πιστεύει πως η εκπαίδευση είναι το θεμέλιο του κοινού μας μέλλοντος.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Πρόλογος του Tim Oates

1 Το πρόγραμμα PISA, η πολιτική κι ένα ταξίδι

Η πολιτική του προγράμματος PISA
Τα κίνητρα και η προσέγγισή μου
Τι έχει σημασία; Η δική μου οπτική

Α΄ – ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ

2 Νηπιαγωγεία, παραβολές και οι επαγγελματίες της εκπαίδευσης

Το σχολείο αργεί να ξεκινήσει (για ένα παιδί, το παιχνίδι είναι δουλειά)
Κίνητρα και διαφοροποίηση
Στήριξη των ειδικών αναγκών
Διεπιστημονική προσέγγιση

3 Η συναίνεση για το ενιαίο εκπαιδευτικό σύστημα

Ενιαία εκπαίδευση: ωφελεί ή όχι;
Η δομή του συστήματος δεν είναι το παν
Μέριμνα για τη διαφορά

4 Φινλανδοί εκπαιδευτικοί: σκοπός, άριστη κατάρτιση, εμπιστοσύνη

Σκοπός
Άριστη κατάρτιση
Η ανάγκη του σχετίζεσθαι
Αυτονομία
Πρόκειται στ’ αλήθεια για αυτονομία;
Μια διαφορετική προσέγγιση του ελέγχου ποιότητας
Κοιτώντας μπροστά

Β΄ – ΙΑΠΩΝΙΑ

5 Αυστηρότητα, σθένος, δεν ενοχλείς τους άλλους

Να ακολουθείς αδιαμαρτύρητα τους κανόνες
Μια ευρύτερη εκπαίδευση
Ταυτότητα της τάξης και ομοιομορφία

6 Σαμουράι, αξιοκρατία και οι «μαμάδες της εκπαίδευσης»

Μια επίσκεψη στο μουσείο
Όλοι μπορούν να πετύχουν
Η μαμά λέει πως πρέπει να διαβάσω

7 «Χαλαρή εκπαίδευση», μελέτη μαθήματος και η γιαπωνέζικη προσέγγιση στην επίλυση προβλημάτων

Διδάγματα για τον υπόλοιπο κόσμο
Χαλαρή εκπαίδευση

Γ΄ – ΣΙΓΚΑΠΟΥΡΗ

8 Δυναμική νοημοσύνη, ευγονική και επιπεδοποίηση

Ευγονική και έλεγχος του πληθυσμού
Σύντομη αναδρομή στην ιστορία της νοημοσύνης
Πίσω στη Σιγκαπούρη

9 Ιδιωτικά μαθήματα, δημόσια πίεση

Το κομμάτι από την πίτα είναι μικρό
Ανισότητα και ελιτισμός
Και πάλι όμως…

10 Πόλος έλξης, σταδιοδρομία και η ψυχολογία των κινήτρων

Εξαιρετικοί δάσκαλοι για όλους
Σταδιοδρομία
Η ψυχολογία των κινήτρων
Επαγγελματική εξέλιξη

Δ΄ – ΣΑΓΚΑΗ

11 Η κομφουκιανή νοοτροπία

Η αποτυχία είναι η μητέρα της επιτυχίας
Το αδέξιο πουλί που πετάει πρώτο θα φτάσει στο δάσος νωρίτερα
Κομφουκιανή κουλτούρα μάθησης
Γονείς και δάσκαλοι

12 Κινεζικοί θρύλοι, γκουανσί και μετανάστες εργαζόμενοι

Ένας μόνο κορμός, η γέφυρα του ποταμιού· χιλιάδες στρατιώτες τη διαβαίνουν
Δεν έχουμε επιλογή
Γκουανσίκαι πρόσβαση στα σχολεία
Χούκουκαι μετανάστες

13 Απομνημόνευση, κατεψυγμένο κοτόπουλο, και το παράδοξο του κινέζου μαθητή

Σχολικό πρόγραμμα και KFC
Παρουσίαση και διαίσθηση
Τένις
Το παράδοξο του κινέζου μαθητή
Κίνητρα: ένα αναπάντεχο εύρημα
Κριτική σκέψη και δημιουργικότητα

Ε΄ – ΚΑΝΑΔΑΣ

14 Ποικιλομορφία, σχέσεις και τα όρια της ατομικότητας

Μέριμνα για τους μαθητές με δυσκολίες
Η καναδική προσέγγιση στην παροχή κινήτρων
Τα όρια του ατομικισμού

15 Καθολικές προδιαγραφές, λογοδοσία και επιπεδοποίηση προς τα πάνω

Μπροστά στα δεδομένα για τη νοημοσύνη
Προσδοκίες και λογοδοσία
Δυνατότητα τεκμηριωμένης απάντησης και υπευθυνότητα, ή υποχρέωση και υπαιτιότητα;

16 Πέρα από τη γνώση

Άλλες σημαντικές δεξιότητες
Επίλυση προβλημάτων και ανακαλυπτική μάθηση
Βγήκα εκτός θέματος;

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

17 Πέντε αρχές για δίκαια εκπαιδευτικά συστήματα υψηλών επιδόσεων

1η αρχή: Να προετοιμάζουμε τα παιδιά για την τυπική εκπαίδευση
2η αρχή: Να σχεδιάζουμε τις έννοιες του αναλυτικού προγράμματος με στόχο τη βαθιά κατανόηση (και το περιεχόμενο με στόχο τη δημιουργία κινήτρων)
3η αρχή: Να υποστηρίζουμε τα παιδιά για να ανταποκρίνονται σε προκλήσεις (αντί να κάνουμε παραχωρήσεις)
4η αρχή: Να αντιμετωπίζουμε τους εκπαιδευτικούς ως επαγγελματίες
5η αρχή: Να συνδυάζουμε τη λογοδοσία των σχολείων με στήριξη προς αυτά (και όχι με κυρώσεις)
Και τώρα, όλα μαζί

18 Συμβιβασμοί;

Θέσεις εργασίας και επαγγελματική εκπαίδευση
Η απόλαυση του σχολείου και της μάθησης
Δεξιότητες του 21ου αιώνα
Βελτίωση, όχι αντικατάσταση
Τελευταία λέξη
Σημειώσεις

Γλωσσάρι
Ευχαριστίες