Τα δοκίμια του Warren Buffett

Η δημοσίευση των ετήσιων επιστολών του Μπάφετ προς τους μετόχους της εταιρείας του είναι πάντα ένα σημαντικό γεγονός. Η επιμελημένη ανθολόγησή τους αποτελεί ένα διαρκές μάθημα επενδυτικής φιλοσοφίας.

Πολλά από τα μαθήματα του Μπάφετ έρχονται σε άμεση αντίθεση με αυτά που διδάσκονται στις οικονομικές και τις νομικές σχολές τα τελευταία τριάντα χρόνια αλλά και με εκείνα που εφαρμόζονται ταυτοχρόνως στη Γουόλ στριτ και σε όλες τις αμερικανικές επιχειρήσεις.
[...]Τα επιχειρήματά του ξεκινούν από τη γεμάτη πάθος αμφισβήτηση της σύγχρονης θεωρίας της χρηματοοικονομίας και φθάνουν μέχρι τις πειστικές αποδείξεις για τις δηλητηριώδεις συνέπειες από τη χρησιμοποίηση δικαιωμάτων αγοράς μετοχών ως αμοιβής των διευθυντικών στελεχών, τα πειστικά επιχειρήματα για την μέχρις υπερβολής μεγένθυση των πλεονεκτημάτων των εξαγορών με συνεργασίες και την ανάλυση της κατάσταστη των ταμειακών ροών.





ΚΡΙΤΙΚΗ



1997. Αν σχεδιάζετε να αποταμιεύσετε τα επόμενα πέντε χρόνια, θα πρέπει να ελπίζετε σε άνοδο ή σε πτώση του χρηματιστηρίου τη συγκεκριμένη περίοδο; Πολλοί επενδυτές απαντούν λάθος. Αν και πρόκειται να είναι αγοραστές μετοχών για πολλά χρόνια, ενθουσιάζονται όταν οι τιμές των μετοχών ανεβαίνουν και απογοητεύονται όταν πέφτουν. Μόνο εκείνοι που σκοπεύουν σύντομα να πουλήσουν τίτλους θα πρέπει να χαίρονται βλέποντας τις τιμές να ανεβαίνουν. Οι μελλοντικοί αγοραστές θα πρέπει να προτιμούν το να βυθίζονται οι τιμές. Αγορές που ήταν τότε εχθρικές στους εφήμερους επενδυτές υπήρξαν φιλικές προς αυτούς που γίνονταν «μόνιμοι κάτοικοι». Μα τι αιρετική άποψη είναι αυτή; Τι πρωτάκουστα πράγματα; Ποιος τα λέει;

Ο Γουόρεν Μπάφετ φυσικά! Ευρύτατα γνωστός στην παγκόσμια κοινή γνώμη ως ο πιο πετυχημένος επενδυτής και ως ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος των ΗΠΑ, ο Μπάφετ είναι ωστόσο ένας χαμηλών τόνων άνθρωπος που ζει με τον μισθό από την εταιρεία που δημιούργησε και διευθύνει και με κάποια ακόμη εισοδήματα από άλλες υπηρεσίες που παρέχει. Και όλα αυτά τα χρόνια δεν έχει πουλήσει ούτε μία μετοχή της εταιρείας του, καθώς, όπως υποστηρίζει, αυτή αποτελεί ένα από τα καλύτερα αποταμιευτικά προγράμματα που υπάρχουν. Επίσης ο Μπάφετ δεν έχει γράψει ποτέ κάποιο βιβλίο για να διηγηθεί τα κατορθώματά του ούτε έχει προσπαθήσει να παραστήσει ποτέ τον έξυπνο επιδεικνύοντας τον πλούτο ή τη γνώση του. Κατά συνέπεια συμβαίνει να είναι και ιδιαίτερα συμπαθής στην κοινή γνώμη της πατρίδας του (σε αντίθεση, π.χ., με τον Μπιλ Γκέιτς).

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια ταξινομημένη συλλογή της ετήσιας επιστολικής επικοινωνίας που είχε όλα αυτά τα χρόνια ο Μπάφετ με τους μετόχους της εταιρείας του, της Berkshire Hathaway, μιας επενδυτικής (πρώην κλωστοϋφαντουργικής) εταιρείας που επενδύει στον χώρο του αμερικανικού χρηματιστηρίου από το 1965. Σύμφωνα με τον Cunningham οι επιστολές αυτές - καλύτερα, τα δοκίμια αυτά - αποτελούν το απόσταγμα μιας εξαιρετικά βαθιάς πείρας πάνω στις αρχές και στη φιλοσοφία των επενδύσεων. Και εμπειρικές καθώς είναι, καθίστανται ιδιαίτερα φιλικές, κατανοητές και χρήσιμες για τους αναγνώστες τους. Υπάρχουν δύο ειδών τρόποι για να πλουτίσει κάποιος που ασχολείται με τις επενδύσεις: μπορεί να ακολουθήσει τη λεωφόρο της κερδοσκοπίας (μόνο που δεν είναι δυνατόν να ξέρει πού θα τον βγάλει) ή, πάλι, μπορεί να φτιάξει τον δικό του δρόμο και, αν είναι επίμονος, μεθοδικός (και τυχερός), να βρεθεί ύστερα από κάποια χρόνια με αρκετά χρήματα στα χέρια του. Το βιβλίο αυτό ασχολείται με τον δεύτερο τρόπο.

Ο Μπάφετ σπανίως προέβη σε πωλήσεις μετοχών που αγόραζε. Δεν προσπαθούσε να κερδοσκοπήσει αλλά επεδίωκε πάντοτε να εντοπίζει τις καλές εκείνες εταιρείες των οποίων η ανάπτυξη, η συνετή διοίκηση, η ροπή να παράγουν καινοτόμα και χρήσιμα προϊόντα, η κερδοφορία, τα υψηλά μερίσματα και η κατάλληλη χρηματιστηριακή τιμή θα δημιουργούσαν τις προϋποθέσεις για το κτίσιμο σημαντικής αξίας στο διηνεκές. Ο Μπάφετ αποτελεί λοιπόν τον ορισμό του μακροπρόθεσμου (και τσιγκούνη) επενδυτή. Αν έχει πίστη στη διοίκηση και στις προοπτικές μιας εταιρείας, διατηρεί ή και ενισχύει την επενδυτική του θέση σε αυτήν. Για εκείνον μεγάλη σημασία έχει η δημιουργία αξίας μέσα από τη λειτουργία μιας επιχείρησης. Η φούσκα του Διαδικτύου δεν τον άγγιξε. Δεν προέβη ποτέ στην αγορά μετοχών τη δραστηριότητα ή τα μεγέθη των οποίων αγνοούσε ή δεν κατανοούσε. Και αν αυτό προς στιγμήν έδειχνε να μοιάζει με σπατάλη χρόνου, με ένα τερατώδες χάσιμο πιθανών ευκαιριών, μακροπρόθεσμα δημιούργησε μια τεράστια και σταθερή συσσώρευση πλούτου.

Βασικό άξονα στις επενδυτικές επιλογές του Μπάφετ αποτέλεσε πάντοτε η αναζήτηση αξίας. Πρέπει μια εταιρεία να αξίζει τα λεφτά της για να αποκτήσει κανείς συμμετοχή σε αυτήν. Ενα ακόμη κριτήριο αποτελεί η εμπιστοσύνη που πρέπει να εμπνέει η διοίκησή της. Μακροπρόθεσμα αυτές οι επιλογές είναι που δικαιώνουν τους επενδυτές. Οι βραχυπρόθεσμες και κοντόφθαλμες κερδοσκοπικές τακτικές δεν συντελούν, σύμφωνα με τον Μπάφετ, στη δημιουργία νέου και συνεπώς ωφέλιμου πλούτου αλλά στην απλή αναδιανομή του υπάρχοντος (όπως ακριβώς γίνεται σε ένα καζίνο). Ασφαλώς και ο Μπάφετ δεν είναι αλάθητος. Πολλές φορές έκανε, όπως ομολογεί, εσφαλμένες εκτιμήσεις οι οποίες στοίχισαν κάποια χρήματα στους μετόχους της εταιρείας του. Ωστόσο η προθυμία του να μάθει από τα λάθη του και η εμμονή του να εξελίξει τη σκέψη του διαχρονικά (κάτι που προκύπτει από το βιβλίο αυτό) αποτελούν μια επιβεβαίωση ότι η ζώσα σκέψη πάντοτε θα προοδεύει.

Θα ήταν αιτιολογημένο να υποστηρίξει κανείς ότι αυτό είναι ένα βιβλίο που οπωσδήποτε θα πρέπει να διαβάσουν τόσο οι επαγγελματίες της αγοράς όσο και οι φοιτητές που ασχολούνται με τη χρηματοοικονομική επιστήμη. Ωστόσο ακόμη πιο χρήσιμο θα ήταν το βιβλίο αυτό σε όσους βιάζονται να πλουτίσουν. Και αυτό διότι, όπως διδάσκει και η πρόσφατη ελληνική εμπειρία, η αναδιανομή του πλούτου είναι συνήθως επιζήμια για το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας. Η σταθερή δημιουργία καινούργιου πλούτου ωστόσο είναι η μόνη ωφέλιμη τακτική και θα πρέπει να είναι ο πρωταρχικός σκοπός τόσο των διοικήσεων των επιχειρήσεων όσο και των επενδυτών.

Νίκος Α. Κεράνης (οικονομολόγος και οικονομικός αναλυτής), ΤΟ ΒΗΜΑ , 28-04-2002