Το σύμπαν που αγάπησα: Εισαγωγή στην Αστροφυσική

Το ερώτημα "τι είναι επιστήμη" δεν έχει εξασφαλίσει επιστημονική απάντηση. Η έσχατη ανακάλυψη της αγγλοσαξονικής επιστημολογίας είναι πως επιστημονικό είναι αυτό που αναγνωρίζεται ως τέτοιο από την πλειοψηφία των επιστημόνων. Αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχει καμιά αντικειμενική μέθοδος για να θεωρήσουμε την επιστήμη ως αντικείμενο επιστήμης και τον επιστήμονα ως υποκείμενο. Η δυσκολία να γνωρίσουμε επιστημονικά την επιστήμη επαυξάνεται από τον παράδοξο χαρακτήρα αυτής της γνώσης. Έτσι: Η πρωτοφανής πρόοδος των γνώσεων συνοδεύεται με μια απίστευτη πρόοδο της άγνοιας. Η πρόοδος των ευεργετικών όψεων της επιστημονικής γνώσης συμβαδίζει με την πρόοδο των επιβλαβών και θανατηφόρων χαρακτηριστικών της. Η αυξημένη πρόοδος των εξουσιών της επιστήμης συνοδεύεται από μια αυξανόμενη κοινωνική αδυναμία των επιστημόνων να συμμετάσχουν στη διαμόρφωση και τον έλεγχο αυτών των εξουσιών. Η εξουσία είναι κατακερματισμένη στο επίπεδο της έρευνας, αλλά λειτουργεί συγκεντρωμένη και αλληλένδετη με την πολιτική και την οικονομία. Η πρόοδος των φυσικών επιστημών επιφέρει οπισθοδρόμηση και επηρεάζει τα κοινωνικά και προσωπικά προβλήματα... ...Τελικά, και αυτό είναι το σημαντικότερο, η διαδικασία της κατακερματισμένης γνώσης-εξουσίας τείνει να καταλήξει, αν δεν προβληθούν αντιστάσεις από το εσωτερικό των ίδιων των επιστημών, σε ένα ολοκληρωτικό μετασχηματισμό του νοήματος και της λειτουργίας της γνώσης. Η γνώση δεν δημιουργείται πια για να τη σκεφτούμε, να τη στοχαστούμε, να τη συζητήσουμε ως ανθρώπινες υπάρξεις ώστε να οξύνουμε την όρασή μας πάνω στον κόσμο και να φωτίσουμε τη δράση μας μέσα σ'' αυτόν, αλλά παράγεται για να αποθηκεύεται σε τράπεζες δεδομένων και να τη χειρίζονται ανώνυμες δυνάμεις... Edgar Morin