Dante Alighieri: Ρίμες

Στο έκτο διάζωμα του Καθαρτηρίου (άσματα 23 και 24), ο Δάντης συναντά τον Forese Donati, αδελφικό του φίλο (τον μόνο που γνωρίζει τη Βεατρίκη) αλλά και μακρινό συγγενή της συζύγου του, της Gemma Donati, με τον οποίο εν ζωή είχαν ανταλλάξει κάποια αιχμηρά σονέτα (tenzone λεγόταν αυτό το παιγνίδι). Ο Forese μιλάει στον Δάντη για τα δύο αδέρφια του: προλέγει τον βίαιο θάνατο του Corso Donati, περιώνυμου για τη σκληρότητά του ηγέτη των Μαύρων Γουέλφων και εχθρού του Δάντη, δηλώνει πως η Piccarda Donati, πο ο Corso είχε σύρει από το μοναστήρι της σε γάμο πολιτική σκοπιμότητας, βρίσκεται μεταξύ των μακάρων (είναι η πρώτη ψυχή που θα συναντήσει ο Δάντης στον Παράδεισο - άσμα 3). Ο Δάντης μιλάει στον Forese για τα παλιά τους καμώματα - κι όσα λέει συγκροτούν παλινωδία ως προς τα σονέτα που αντάλλαξαν τότε:
Γραμμένα την ίδια περίοδο (ανάμεσα στο 1293 και το 1296), μπορεί και συγχρόνως με τις "Rime Petrose" (η πρώτη από τις οποίες περιέχει την ακριβή χρονολόγησή της: Δεκέμβριος 1296 - έτος θανάτου του Forese), τα εν λόγω σονέτα αναμοχλεύουν κι αυτά, αν και με διαφορετικό τρόπο, τον γλωσσικό βυθό. Καινοφανή (όσον αφορά στον Δάντη που γνώριζαν ως τότε οι φίλοι κι οι αναγνώστες του) και σκανδαλώδη κι αυτά, δημιουργούν επίσης μια ρωγμή -ή διεύρυνση- δίχως την οποία δεν θα ήταν εφικτή η Θεία Κωμωδία. Και, φυσικά, όπως κι οι "Rime Petrose", το "Tenzone" με τον Forese εγκλωβίζει τρομακτική βία - που όμως τώρα απελευθερώνεται καταμεσής της δημόσιας σφαίρας: το νόμισμα τώρα κερδίζει απ' την όψη του τη στραμμένη προς τις ταξικές διαστρωματώσεις κι έναν αριστοκρατικό κώδικα αξιών που το χρήμα τον αποσταθεροποιεί, τον θολώνει... Δεν μοιάζει τυχαίο λοιπόν που το σύμπλοκο "Rime Petrose" / "Tenzone" συμπίπτει με την είσοδο του νεαρού ποιητή στα πολιτικά δρώμενα της δημοκρατίας της Φλωρεντίας. Η βία αποτελεί συνεχές που καθίσταται πλέον παντού ορατό, έλκει, δεσμεύει· ο Δάντης θα το δει να κλιμακώνεται εφεξής ανεξέλεγκτα.