Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο

Το παρόν έργο έχει ως αντικείμενό του το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Περισσότερο από δέκα χρόνια πέρασαν από τη σύσταση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου το 2002. Πλέον, το Δικαστήριο είναι πλήρως λειτουργικό, εξέδωσε την πρώτη του απόφαση, έχει αυξήσει εντυπωσιακά τον αριθμό των υποθέσεων που χειρίζεται, βρίσκεται στην πρωτοπορία του διεθνούς κοινωνικού γίγνεσθαι με μια Αφρικανίδα Εισαγγελέα και, απ’ ό,τι φαίνεται, η διεθνής κοινότητα το εμπιστεύεται όλο και πιο πολύ αφού 121 χώρες είναι ήδη μέρη στο Καταστατικό του. Βεβαίως υπάρχουν και πολύ σημαντικές χώρες που δεν μετέχουν. Θα μπορούσε να παρατηρηθεί ότι τούτο είναι ενδεχομένως απόδειξη ότι πρόκειται για ένα αξιόπιστο δικαστήριο που εξ αυτού του λόγου δεν μπορεί να αρέσει σε όλους· κι αυτό είναι καλό σημάδι. Πιθανότατα έτσι είναι. Από την άλλη μεριά, ένα τέτοιο Δικαστήριο δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά παρά μόνο αν είναι πραγματικά παγκόσμιο.

Από πλευράς του, το βιβλίο αυτό, μολονότι επικεντρώνεται στο ίδιο το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, δεν μπορεί παρά να εξετάσει ταυτόχρονα και το ουσιαστικό διεθνές ποινικό δίκαιο το οποίο το Δικαστήριο αυτό καλείται να εφαρμόσει και το οποίο πηγαίνει πέρα από τις διατάξεις του Καταστατικού του. Μη έχοντας, πράγματι, παρά ελάχιστη δική του νομολογία ακόμη, είναι αυτονόητο ότι το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο στηρίζεται και θα στηρίζεται για πολύ καιρό στη νομολογία κυρίως των ad hoc Δικαστηρίων για την πρώην Γιουγκοσλαβία και για τη Ρουάντα, αλλά και σ’ αυτή των Δικαστηρίων της Νυρεμβέργης και του Τόκυο. Είναι επομένως αναγκαία η αναφορά στη νομολογία αυτή, με αφορμή την οποία δεν αποφεύχθηκε ο περίπου αναπόφευκτος πειρασμός της αναφοράς –έστω και πολύ περιορισμένα– πέρα από το νομικό, και στο ιστορικό προηγούμενο των δικαστηρίων αυτών. Η ιστορία βρίσκεται πάντα στη ρίζα όλων των θεσμών και το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο συνδέεται στενά με αυτήν, ίσως μάλιστα περισσότερο από κάθε άλλο θεσμό.

Η συγγραφέας μετά από μια σύντομη αναφορά στη Διάσκεψη της Ρώμης κάνει μια ιστορική αναδρομή αναφερόμενη στα άλλα Διεθνή Δικαστήρια (Νυρεμβέργης, Τόκυο κ.λπ.) Ακολούθως εξετάζει τα εγκλήματα τα οποία υπάγονται στη δικαιοδοσία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (γενοκτονία, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εγκλήματα πολέμου, επίθεση κ.ά.), τον χαρακτήρα, τη δομή και τη διοίκηση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και θέματα που αφορούν την έναρξη της διαδικασίας στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Στη συνέχεια αναφέρεται στις αρχές του ποινικού δικαίου (αρχή της νομιμότητας, απαγόρευση της αναδρομικότητας, ακαταδίωκτο προσώπων κάτω των δεκαοκτώ ετών), σε ζητήματα ανάκρισης, δίωξης και αποδείξεων, στα δικαιώματα του κατηγορουμένου, στις ποινές, στα ένδικα μέσα της έφεσης και της αναθεώρησης, στην εκτέλεση ποινών, στη διεθνή συνεργασία και δικαστική αρωγή, στη συνέλευση των κρατών-μερών, στη χρηματοδότηση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου κ.λπ. Το έργο συμπληρώνεται με Παράρτημα Νομοθεσίας (Καταστατικό του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου), καθώς και αλφαβητικό ευρετήριο.