Επιτομή του λεξικού της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας 1100-1669 Τόμ. ΙΙ

Ολοκληρώνεται με τον ανά χείρας δεύτερο τόμο της Επιτομής του το σύνολο του Λεξικού της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας, που εκπονήθηκε υπό την εποπτεία του Εμμανουήλ Κριαρά, τόσο στη συντομευμένη όσο και στην αναλυτική μορφή του, από το γράμμα Α ώς το λήμμα «παραθήκη». Οπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση του Τμήματος Λεξικογραφίας του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, η συνέχιση της σύνταξης του Αναλυτικού Λεξικού θα πραγματοποιηθεί εφεξής υπό την καθοδήγηση του Ι. Ν. Καζάζη, ενώ για κάθε καινούριο τόμο του Αναλυτικού Λεξικού θα κυκλοφορεί παράλληλα σε τεύχη η Επιτομή του, έτσι ώστε τα δύο έργα να ολοκληρωθούν ταυτόχρονα. Το Λεξικό καλύπτει έξι σχεδόν αιώνες της ελληνικής μεσαιωνικής γραμματείας. Η σημασία του βρίσκεται στο ότι αποτυπώνει με χειρουργική ακρίβεια τον τρόπο με τον οποίο γίνεται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου η μετάβαση από την αρχαία, την ελληνιστική και την αρχαΐζουσα βυζαντινή γλώσσα στη νεοελληνική. Εργο ζωής, καμωμένο με ακράδαντη θέληση και πολύχρονους κόπους, το Μεσαιωνικό Λεξικό του Κριαρά, το οποίο εξαπλώνεται στην αναλυτική του μορφή σε δεκατέσσερις τόμους, δείχνει πως ο δρόμος για τη μετατόπιση από τον αρχαίο ελληνικό στο νεοελληνικό κόσμο περνά μέσα από τη μεσαιωνική δημώδη γραμματεία. Το υλικό που φιλοξενείται στους κόλπους του περιλαμβάνει λέξεις δημώδεις από το 12ο έως και το 17ο αιώνα, οι περισσότερες από τις οποίες παραμένουν σήμερα σε κοινή χρήση, λέξεις δάνειες από τα ιταλικά, τα γαλλικά και τα τουρκικά, λέξεις από δημώδη ή αρχαΐζοντα βυζαντινά κείμενα και, τέλος, λέξεις από τον 4ο π.Χ. αιώνα έως τον 3ο μ.Χ. αιώνα, που επιβιώνουν με ή χωρίς αλλοιώσεις στα μεσαιωνικά χρόνια. Περιττό να τονιστεί πως τόσο το Αναλυτικό Μεσαιωνικό Λεξικό όσο και η Επιτομή του αποτελούν σπάνιας αξίας συμβολή στην ιστορική έρευνα της ελληνικής γλώσσας, προσφέροντας ένα σπουδαίο εργαλείο, όχι μόνο σε εκείνους οι οποίοι τη διδάσκουν αλλά και σε όσους ενδιαφέρονται απλώς να κατανοήσουν τις ζωντανές ακόμη ρίζες και πηγές της. Για την προετοιμασία και την υλοποίηση του δεύτερου τόμου της Επιτομής δούλεψαν οι Ε. Ζερβού, Μ. Κεσόγλου, Χ. Πασσαλής, Π. Μαυρομματίδου και Α. Δεληγιαννοπούλου με τη γενική ευθύνη των Ι. Ν. Καζάζη και Τ. Α. Καραναστάση.



ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 07/05/2004