Επιστροφή στην Αρκαδία

Κριτική

Η «Επιστροφή στην Αρκαδία» είναι η επιστροφή σ' έναν άλλο τρόπο ζωής, η επιστροφή στη φύση, η επιστροφή στις πραγματικές αξίες, η επιστροφή στην ιστορία, είναι η επιστροφή του σημερινού ανθρώπου στον ίδιο του τον εαυτό.

Το λεύκωμα «ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΚΑΔΙΑ» είναι μια θαυμάσια φωτογραφική περιήγηση σ' έναν τόπο πανέμορφο και σημαντικό, αν και σε πολλούς, άγνωστο. Μία σπουδαία φωτογραφική καταγραφή που ο Γιώργος Δεπόλλας συγκροτημένα μας παρουσιάζει. Είναι ο ίδιος ο χώρος με τις ιδιαιτερότητές του· τα βουνά και οι θάλασσες, τα ποτάμια και οι λίμνες, τα σύννεφα και τα δέντρα, το φώς και η σκιά, είναι τα αποτελέσματα της ανθρώπινης προσπάθειας· τα θέατρα και τα μοναστήρια, οι δρόμοι και τα γεφύρια, τα σπίτια και τα μαγαζιά και πάνω απ' όλα, ο άνθρωπος· μια εντυπωσιακή σειρά από πορτραίτα και στιγμιότυπα που ο φωτογράφος τράβηξε ταξιδεύοντας στην Αρκαδία.


Είναι μέσα στη φύση της ταξιδιωτικής φωτογραφίας ­όταν βέβαια δεν πρόκειται για τουριστικό οδηγό με καλλιτεχνική αμφίεση­ να στήνει διάλογο ανάμεσα στον ταξιδευτή φωτογράφο και στα πράγματα.


Σε αυτόν τον διάλογο, το ποιος από τους δύο συνομιλητές έχει τον κύριο λόγο καθορίζεται από την ιδιοσυγκρασία, τη στάση, την πρόταση του φωτογράφου. Γιατί αυτός επιλέγει τους χώρους που επισκέπτεται, αυτός επιβάλλει τις απόψεις του, αυτός φέρνει τον κόσμο στα μέτρα του.


Ο φωτογράφος Γιώργος Δεπόλλας, από τους γεννήτορες της νέας ελληνικής φωτογραφίας, μας έχει προσφέρει μια σειρά ενδιαφέροντα φωτογραφικά βιβλία που καλύπτουν ένα φάσμα ασυνήθιστα ευρύ. Φωτογραφίες της καθημερινότητας, πορτρέτα, φωτογραφίες τοπίων, ταξιδιωτικές, που όχι μόνο αποκαλύπτουν την πολυμέρεια των ενδιαφερόντων του αλλά και έναν πολυάσχολο δουλευτή που τον διακρίνουν η ευαισθησία, η φαντασία, η ευρηματικότητα, το χιούμορ. Θυμίζουμε τα βιβλία «Ταξίδι στο Αιγαίο», «Οδοιπορικό στην Ελλάδα», Γιώργος Δεπόλλας, Φωτογραφίες 1975-1995. Οι φωτογραφίες του καινούργιου βιβλίου του Γιώργου Δεπόλλα στεγάζονται κάτω από τον τίτλο «Επιστροφή στην Αρκαδία» και μοιάζουν να ανταποκρίνονται στις αξιώσεις της ταξιδιωτικής φωτογραφίας.


Μέσα από μια τελείως δική του προσωπική και συχνά μαγευτική περιπλάνηση σε αρχαίους ναούς, μοναστήρια, ορεινά χωριά και κάστρα, ξωκλήσια και βουνοπλαγιές, ο θεατής αποκομίζει κάτι παραπάνω από την περιγραφική, με ιμπρεσσιονιστικές πινελιές, φυσιογνωμία του τοπίου ή τη διακριτική υπόμνηση του μυθικού και ιστορικού παρελθόντος του.


Με τις φωτογραφίες του λευκώματος διακρίνει κανείς τη διάθεση και την κρυφή λαχτάρα που σπρώχνουν τον φωτογράφο να πεζοπορεί, να σκαρφαλώνει βουνά, να κατηφορίζει ραχούλες, να αγναντεύει τη θάλασσα και να ρεμβάζει. Να συνομιλεί με απλούς ανθρώπους, να πλέκει τον ιστό των προσωπικών του προτιμήσεων και αναζητήσεων.


Οι εικόνες του είναι ένα μείγμα ζωηρών χρωμάτων σε έκρηξη και πάμφωτων σκηνικών που περικλείουν τον παλμό του φωτός και δημιουργούν τη δική τους ατμόσφαιρα.


Ξεχωρίσαμε φωτογραφίες από την περιοχή της Τεγέας, από επιβλητικούς κλειστούς χώρους καφενείων ή αρχοντικών σπιτιών. Μυρίσαμε τα λουλούδια των αγρών και ακουμπήσαμε το βλέμμα μας στην ξεχασμένη σέλα στον κάμπο της Μαντινείας. Περπατήσαμε τα πέτρινα γεφύρια, κοντά στις πηγές, ως τα μοναστήρια.


Ο φωτογράφος εκδηλώνει την αποστροφή του μπροστά στο τουριστικό ή κοσμικό κύμα και μας παρουσιάζει με την καθαρότητα της ματιάς του μια φύση ακηλίδωτη. Οι φωτογραφίες οδηγούν τον θεατή στο δοξαστικό της φύσης και της ζωής.


Κατά το ξετύλιγμα του βιβλίου ο αναγνώστης θα συναντήσει και στοιχεία γραφικότητας, όπως γέροντες με γαϊδουράκια ή γυναικείες φιγούρες στο κατώφλι κάποιου παλαιού καφενείου, τα οποία όμως λειτουργούν αυτοδύναμα στο σύνολό τους, προσθέτοντας χρώματα και τόνους φτιάχνοντας το δικό τους ψηφιδωτό, αυτό της χαμένης αθωότητας, της γαλήνης, της ισορροπίας που σπάνια πια υπάρχει γύρω μας.

Αυτό που προσφέρει το λεύκωμα είναι η γεύση μιας ολοκληρωμένης αναπαράστασης· με άλλα λόγια ο Γιώργος Δεπόλλας δημιουργεί ένα πλήρες περιγραφικό έργο, ένα ταξίδι γνωριμίας, μια ώθηση επιστροφής στην Αρκαδία, έναν τόπο που μπορεί κανείς να διαφυλάξει εικόνες από τη μυσταγωγία και την εναλλαγή των εποχών.


Τα κείμενα του Αργύρη Πετρονώτη ενημερώνουν και κατατοπίζουν τον αναγνώστη σχετικά με τα απεικονιζόμενα θέματα.

ΝΙΝΑ ΚΑΣΣΙΑΝΟΥ, «ΤΟ ΒΗΜΑ», 18-02-2001