0
Your Καλαθι
Τι μέλλει γενέσθαι
Πώς ο νέος κόσμος της πληροφορίας θ' αλλάξει τη ζωή μας
Έκπτωση
40%
40%
Περιγραφή
Τι μέλλει γενέσθαι στο νέο αιώνα;
Η ζωή σας θα είναι διαφορετική.
Πληκτρολόγια, παράθυρα και μενού θα αντικατασταθούν από προγράμματα κατανόησης ομιλίας.
Η «ολόσωμη στολή» σας θα σας επιτρέπει να τηλεφωνείτε, να ελέγχετε το ηλεκτρονικό σας ταχυδρομείο, να παρακολουθείτε τηλεόραση και να πληρώνετε τους λογαριασμούς σας, ενώ περπατάτε στο δρόμο.
Θα είστε πιο υγιείς -και θα ξοδεύετε λιγότερα χρήματα στους γιατρούς-, καθώς υπολογιστικά προγράμματα θα παρακολουθούν την υγεία σας και γιατροί θα σας φροντίζουν on line.
Τα ρούχα, η ψυχαγωγία, το σπίτι, ακόμα και το αυτοκίνητό σας θα είναι φτιαγμένα στα μέτρα σας - και θα στοιχίζουν λιγότερο απ' ό,τι σήμερα.
Θα είστε σε θέση να ταχυδρομείτε ηλεκτρονικά ένα χάδι -κι άλλα πολλά-, καθώς οι ολόσωμες στολές, η εικονική πραγματικότητα και η τεχνολογία βίντεο μετατρέπουν τη φύση του σεξ και του ειδυλλίου.
«Το Tι Μέλλει Γενέσθαι είναι ένας θελκτικός, φανταστικός οδηγός για το μέλλον, ο οποίος βρίθει από βαθιά γνώση. Όποιος συμμετάσχει στην επερχόμενη Πληροφοριακή Επανάσταση -και θα το κάνουμε όλοι μας- πρέπει να ξέρει Tι Μέλλει Γενέσθαι».
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Στο πιο απλό τους επίπεδο, όλες οι γοητευτικές δραστηριότητες που θα λάβουν χώρα στην Πληροφοριακή Αγορά καθίστανται δυνατές από τη δημιουργία, επεξεργασία, μετάδοση και λήψη πληροφοριών. Όλα αυτά στηρίζονται σε πέντε ουσιώδεις στυλοβάτες:
Πρώτον, για την αναπαράσταση των πληροφοριών χρησιμοποιούνται αριθμοί· δεύτερον, αυτοί οι αριθμοί εκφράζονται με την τιμή 1 και 0· τρίτον, οι υπολογιστές μετατρέπουν τις πληροφορίες κάνοντας αριθμητικές πράξεις με αυτούς τους αριθμούς· τέταρτον, τα συστήματα επικοινωνίας μεταφέρουν παντού ολόγυρα τις πληροφορίες μεταφέροντας αυτούς τους αριθμούς· πέμπτον, υπολογιστές και συστήματα επικοινωνίας συνδυάζονται για να σχηματίσουν δίκτυα υπολογιστών. Τα δίκτυα υπολογιστών αποτελούν τη βάση των πληροφοριακών υποδομών τού αύριο, που με τη σειρά τους αποτελούν τη βάση της Πληροφοριακής Αγοράς. Αυτούς τους στυλοβάτες παρουσιάζει ο Μιχάλης Δερτούζος στο βιβλίο του «Τι μέλλει γενέσθαι» που κυκλοφορεί αύριο.
Κυριαρχία των αριθμών
Ενώ απευθύνεστε στον υπολογιστή σας, ένα μικρόφωνο πιάνει τους ηχητικούς παλμούς της φωνής σας: «Τι καιρό έχει στο Χονγκ Κονγκ;» και ο υπολογιστής σας τους μετατρέπει σε μια λίστα αριθμών. Αφού αναγνωρίσει το δείγμα αυτών των αριθμών ως ερώτηση για τον καιρό, ο υπολογιστής σας εκδίδει στη συνέχεια μια εντολή «δώσε μου καιρό στο Χονγκ Κονγκ» μια διαφορετική λίστα αριθμών που έχουν ειπωθεί και τους καταλαβαίνει ένα ορισμένο μηχάνημα στο Χονγκ Κονγκ. Ο υπολογιστής σας στέλνει μια σειρά αριθμών στο μηχάνημα του Χονγκ Κονγκ μέσω τηλεφωνικών γραμμών. Το μηχάνημα του Χονγκ Κονγκ λαμβάνει τους αριθμούς, αποκρυπτογραφεί την ερώτηση και στέλνει την πρόβλεψη καιρού πίσω στον υπολογιστή σας με τη μορφή άλλης μιας σειράς αριθμών. Ο υπολογιστής σας μετατρέπει αυτούς τους αριθμούς σε κείμενο: «Τρίτη, ηλιόλουστη, 28° C. Τετάρτη, κάπως νεφελώδης, 25° C. Μετατρέπει άλλους αριθμούς που έλαβε σε μια δορυφορική εικόνα που εμφανίζεται στην οθόνη σας και σε λίγη κατευναστική κινεζική μουσική που συνοδεύει κατάλληλα το δείγμα του ήπιου καιρού.
Η δορυφορική εικόνα αναπαρίσταται επίσης με αριθμούς. Η φωτογραφία διαιρείται σ' ένα πλέγμα με διακόσιες γραμμές και διακόσιες στήλες, δημιουργώντας σαράντα χιλιάδες μικροσκοπικές τετράγωνες κυψέλες που λέγονται πίξελ (εικονοστοιχεία). Οι κυψέλες είναι τόσο μικρές, που το χρώμα σε καθεμιά τους δεν αλλάζει. Ο υπολογιστής δίνει τρεις αριθμούς σε κάθε πίξελ που αναπαριστούν τα κόκκινα, πράσινα και μπλε συστατικά του χρώματος σ' αυτό το πίξελ. Λόγω του ότι υπάρχουν σαράντα χιλιάδες πίξελ, η δορυφορική εικόνα θα αναπαρίσταται από μια λίστα εκατόν είκοσι χιλιάδων αριθμών. Η μουσική στο μήνυμα διαιρείται σε κομμάτια που λέγονται δείγματα κάπου είκοσι χιλιάδες το δευτερόλεπτο τα οποία μετατρέπονται, όπως ακριβώς τα πίξελ, σε αριθμούς. Οι ψηφιακοί δίσκοι (CD) λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο, αποθηκεύοντας σε μικρά κοιλώματα πάνω στις γυαλιστερές τους επιφάνειες όλους τους αριθμούς που αναπαριστούν μια ηχογράφηση.
Τέρατα με δύο δάχτυλα
Ο δεύτερος στυλοβάτης της Πληροφοριακής Εποχής είναι τα ψηφία 1 και 0. Αντίθετα με τους ανθρώπους, που έχουν δέκα δάχτυλα (γι' αυτό χρησιμοποιούμε αριθμούς από το 0 ως το 9) και δύο χέρια, οι υπολογιστές έχουν μόνο δύο δάχτυλα σε κάμποσα εκατομμύρια «χέρια». Ενώ αντιθέτως εμείς μετράμε έτσι: 0, 1, 2, 3, 4, 5· αυτοί μετρούν έτσι: 0, 1, 10, 11, 100, 101. Αυτή η ελάχιστη διαιρετή αναπαράσταση της πληροφορίας, αυτός ο αριθμός που είναι είτε 1 είτε 0, ονομάζεται bit, από τη φράση binary digit (δυαδικό ψηφίο). Στην πρόβλεψη του καιρού στο Χονγκ Κονγκ, κάθε γράμμα της λέξης ηλιόλουστη αναπαρίσταται από έναν οχτάμπιτο δυαδικό αριθμό και η λέξη φτιάχνεται από τη σύνδεση των δέκα αριθμών σε ακολουθία.
Ένας υπολογιστής χρησιμοποιεί αυτή τη φανερά παράξενη αναπαράσταση γιατί αποτελείται από εκατοντάδες εκατομμύρια μικροσκοπικά τρανζίστορ. Το τρανζίστορ είναι μια μικροσκοπική συσκευή που ενεργεί σαν διακόπτης. Είναι είτε κλειστός, αφήνοντας να περνά το ηλεκτρικό ρεύμα, ή ανοιχτός, εμποδίζοντας τη ροή. Λόγω του ότι ένας διακόπτης μπορεί να είναι μόνο κλειστός ή ανοιχτός, μπορεί να αναπαριστά μόνο έναν από τους δύο αριθμούς, το 1 ή το 0. Αυτοί οι διακόπτες είναι τα χέρια με τα δύο δάχτυλα που κάνουν τους λογαριασμούς του μηχανήματος.
Οι σημερινοί υπολογιστές είναι φτιαγμένοι με τσιπ μικρά κομμάτια πυρίτιου στο μέγεθος και το πάχος του νυχιού του χεριού σας. Πάνω στην επιφάνεια ενός τσιπ είναι χαραγμένα εκατομμύρια τρανζίστορ και διασυνδέονται. Ως εκ τούτου, σε οποιαδήποτε στιγμή ένα μόνο τσιπ μπορεί να αναπαραστήσει κάμποσα εκατομμύρια 1 ή 0. Έτσι, ακόμα και ο μάλλον λεπτομερής μας μετεωρολογικός χάρτης, με τους εκατόν είκοσι χιλιάδες αριθμούς πίξελ, μπορεί να χωρέσει σ' ένα τμήμα των τρανζίστορ που βρίσκονται σ' ένα τσιπ. Επιπλέον, κάθε τρανζίστορ μπορεί να κλείσει ή να ανοίξει σε λιγότερο από εκατό χιλιοστά του δευτερολέπτου, αλλάζοντας την τιμή του από 1 σε 0 ή αντιστρόφως.
Όλα μαζί τα τσιπ που έχουν τους αριθμούς πάνω στους οποίους εργάζεται ένας υπολογιστής οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή αποτελούν την κύρια μνήμη του (το RAM στον προσωπικό σας υπολογιστή). Η μνήμη είναι ταχεία αλλά ξεχασιάρα· όταν κλείνετε την τροφοδοσία, η πληροφορία χάνεται. Γι' αυτό οι υπολογιστές έχουν και μια δευτερεύουσα μνήμη (το σκληρό δίσκο) που διασώζει τους αριθμούς ακόμα κι όταν κλείνει η τροφοδοσία. Αν θέλετε να εργαστείτε πάνω σε αυτά τα δεδομένα, ο υπολογιστής τα μετακινεί στην κύρια μνήμη όπου μπορεί να τα χειριστεί πιο γρήγορα. Όταν πατάτε την εντολή «Αποθήκευση», αντιγράφει τα νέα δεδομένα από το RAM πίσω στο σκληρό δίσκο.
Οι πληροφορίες μπορούν επίσης να αποθηκεύονται μόνιμα σε CD-ROM με τον ίδιο τρόπο που οι ψηφιακοί δίσκοι αποθηκεύουν την αγαπημένη σας μουσική. Το ROM είναι συνώνυμο του read-only memory, που σημαίνει ότι μπορείτε να ανακτάτε δεδομένα από αυτό, αλλά δεν μπορείτε να αλλάζετε τα δεδομένα που υπάρχουν εκεί και δεν μπορείτε να προσθέτετε νέα δεδομένα. Αυτό είναι ό,τι πρέπει για ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες, παιχνίδια, φωτογραφίες και τα παλιά αλλά πολύτιμα δεδομένα σας, πληροφορίες που έχουν μεν αξία, αλλά δε χρειάζεται ν' αλλάξουν. Τα CD-ROM χρησιμοποιούνται γιατί μπορούν να αποθηκεύουν τα 1 και τα 0 πιο συμπτυγμένα και πιο οικονομικά από μαγνητικά μέσα όπως οι σκληροί δίσκοι. Στα τέλη της δεκαετίας του '90, η τιμή του σκληρού δίσκου μνήμης ήταν περίπου δεκαπέντε σεντς για ένα εκατομμύριο bytes (megabyte), όσο στοίχιζε ένα χαρτόδετο βιβλίο. Αρκετά φτηνό. Τα CD-ROM ήταν ακόμα φτηνότερα, με ένα περίπου σεντ ανά megabyte. Οι τιμές αυτές εξακολουθούν να πέφτουν.
Οι σύγχρονοι υπολογιστές είναι χονδρικά τριάντα ετών. Κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων, κάθε δεκαοχτώ με είκοσι τέσσερις μήνες έκανε την εμφάνισή του ένα νέο ό,τι πιο σύγχρονο τσιπ υπολογιστή, που χονδρικά είχε το ίδιο μέγεθος, αλλά έφερε διπλάσιο αριθμό τρανζίστορ. Από τη στιγμή που κυκλοφορούσε στο εμπόριο, δεν άλλαζε ούτε το κόστος του. Και λόγω του ότι τα τρανζίστορ ήταν μικρότερα, μπορούσαν να πραγματοποιούν μεταγωγή ταχύτερα επιπλέον πλεονέκτημα. Οι τεχνολόγοι κατέληξαν να αναφέρονται στον κατά προσέγγιση διπλασιασμό της απόδοσης κάθε δύο χρόνια ως Νόμο του Μουρ, που πήρε το όνομά του από τον Γκόρντον Μουρ, έναν από τους ιδρυτές της Intel, που παρατήρησε πρώτος τη σχέση. Ο Νόμος του Μουρ πιθανώς θα «πατώσει» σε καμιά δεκαετία, αλλά έχει αντέξει εξαιρετικά καλά και είναι ένα από τα μέτρα σύγκρισης που χρησιμοποιούν οι τεχνολόγοι για να προβλέπουν τις μελλοντικές δυνατότητες των υπολογιστών.
Ο αξιοσέβαστος ΙΒΜ 7094 που χρησιμοποίησα για τη διατριβή μου το 1964 στοίχιζε έξι εκατομμύρια δολάρια σε σημερινά χρήματα. Χάρη στη συνεχή ελαχιστοποίηση του μεγέθους των τρανζίστορ στα τσιπ, τώρα έχει αντικατασταθεί πάνω στο γραφείο μου από ένα μηχάνημα των τριών χιλιάδων δολαρίων που είναι εκατό φορές ταχύτερο μια καθαρή βελτίωση ταχύτητας έναντι κόστους της τάξης των είκοσι εκατομμυρίων ή με επιχειρηματικούς όρους, είκοσι εκατομμύρια τοις εκατό κέρδος! Καμιά άλλη τεχνολογία δεν έχει επιδείξει τέτοια εκπληκτική βελτίωση στην πάροδο του χρόνου. Και καμιά Πληροφοριακή Επανάσταση δε θα λάμβανε χώρα σήμερα χωρίς αυτή την αμείλικτη πρόοδο.
Μόχθος υπολογιστή
Τώρα ερχόμαστε στον τρίτο στυλοβάτη της Πληροφοριακής Εποχής τους φαινομενικά θαυμαστούς τρόπους με τους οποίους οι υπολογιστές επεξεργάζονται την πληροφορία. Το κάνουν με μαθηματικό χειρισμό αυτών των πολύτιμων 1 και 0.
Διαβάσατε την πρόβλεψη καιρού για το Χονγκ Κονγκ. Τώρα καλείτε τη δορυφορική εικόνα. Όταν, ωστόσο, εμφανίζεται στην οθόνη σας, τα σχήματα των νεφών δε διακρίνονται καλά πάνω στο ανοιχτό καφέ του εδάφους και στο ανοιχτό γαλάζιο των θαλασσών. Λέτε στον υπολογιστή σας να κάνει εντονότερη την αντίθεση της εικόνας. Κι αυτός πώς συμμορφώνεται;
Ο υπολογιστής κινεί το «πρόγραμμα αύξησης αντίθεσης», που περιμένει στο σκληρό δίσκο, το RAM. Για να εκτελέσει τις οδηγίες που είναι γραμμένες στο πρόγραμμα, εντοπίζει στο RAM τους τρεις κόκκινους-πράσινους-μπλε αριθμούς για κάθε πίξελ. Έπειτα, «κατεβάζει» τους αριθμούς αν είναι κάτω από μια ορισμένη οριακή τιμή, σκουραίνοντας το πίξελ, ή τους «ανεβάζει» αν είναι πάνω από το όριο, φωτίζοντας το πίξελ. Η νέα εικόνα θα έχει σκουρότερα σκούρα πίξελ και φωτεινότερα φωτεινά πίξελ από την αρχική άρα, μεγαλύτερη αντίθεση.
Αυτοί οι χειρισμοί ακούγονται απίστευτα βαρετοί, γιατί φανταζόμαστε με δικαιολογημένο φόβο ότι είμαστε εμείς εκείνοι που κλείνουν και ανοίγουν διακόπτες και πολλαπλασιάζουν καθεμιά από τις εκατόν είκοσι τιμές πίξελ. Για έναν υπολογιστή, όμως, που χαίρεται να κάνει τα ίδια απλά πράγματα ξανά και ξανά με τρομερές ταχύτητες, αυτοί οι χειρισμοί είναι πανεύκολοι.
Ταχύτερα από σήματα καπνού
(Εικόνα μεγέθους : 99141 bytes)
Ο τέταρτος στυλοβάτης της Πληροφοριακής Εποχής είναι ότι η πληροφορία κινείται ολόγυρα στέλνοντας στο χώρο 1 και 0.
Οι τηλεπικοινωνίες είναι η αξιόπιστη και ταχεία μεταφορά πληροφοριών από το ένα μέρος στο άλλο. Αυτή η τεχνολογία έχει υποστεί επίσης δραματική βελτίωση στο κόστος αποστολής μιας μονάδας πληροφορίας, το οποίο μειώνεται στο μισό κάθε τέσσερα ως πέντε χρόνια. Σήμερα τα 1 και τα 0 που αναπαριστούν την πληροφορία μπορούν να σταλούν μέσω καλωδίου με το γρήγορο άνοιγμα και κλείσιμο ηλεκτρικού ρεύματος. Μπορούν να σταλούν μέσω οπτικών ινών με το γρήγορο άνοιγμα και κλείσιμο μιας φωτεινής πηγής. Και μπορούν να σταλούν μέσω του αέρα με τη μεταγωγή ενός αναμεταδότη ραδιοκυμάτων μεταξύ δύο συχνοτήτων. Αυτές οι τεχνολογίες ονομάζονται ψηφιακές γιατί μεταφέρουν τα δύο ψηφία Ι και Ο που αποτελούν το σύστημα δυαδικών αριθμών.
Όταν ο υπολογιστής σας είναι έτοιμος να έρθει σε επαφή με το Χονγκ Κονγκ, σχηματίζει τον εκεί αριθμό του υπολογιστή για τον καιρό. Απαξ και οι δύο υπολογιστές συνεννοήθηκαν ότι είναι έτοιμοι να επικοινωνήσουν, ο υπολογιστής σας στέλνει μια σειρά από Ι και Ο που αναπαριστούν την οδηγία «δώσε τον καιρό στο Χονγκ Κονγκ». Ο άλλος υπολογιστής επιστρέφει μια σειρά από 1 και 0 που αναπαριστούν το κείμενο και τη δορυφορική εικόνα.
Η αποστολή των Ι και Ο είναι κάτι καινούριο. Στην τηλεφωνία και την τηλεόραση επικρατεί ακόμα η παλιότερη αναλογική τεχνολογία. Σε αυτό το σύστημα, το ρεύμα σ' ένα καλώδιο παίρνει ποικίλες ανοδικές καθοδικές τιμές μεταξύ, ας πούμε, 0 και 9 μονάδων.
Οι υπολογιστές μετακινήθηκαν από τον αναλογικό στον ψηφιακό κόσμο πριν από σαράντα χρόνια. Οι τηλεπικοινωνίες κινούνται πιο αργά, λόγω της μεγάλης επένδυσης σε αναλογικά τηλέφωνα και αναλογικές τηλεοράσεις που πύκνωσαν τα πενήντα τελευταία χρόνια, αλλά σε καμιά δυο δεκαετίες πρέπει να γίνουν κυρίως ψηφιακές σε όλο τον κόσμο.
Όπως η τεχνολογία των υπολογιστών, έτσι και η τεχνολογία των επικοινωνιών επωφελήθηκε από το τρανζίστορ και το τσιπ. Επωφελήθηκε όμως και από τις προόδους σε οπτικές ίνες, δορυφόρους και ασύρματα. Μια πολύ λεπτή οπτική ίνα έχει την εκπληκτική ικανότητα να μεταφέρει πολύ γρήγορα πληροφορίες χιλιάδες μίλια μακριά στη μορφή φωτεινών παλμών που ανοίγουν και κλείνουν δέκα δισεκατομμύρια φορές ανά δευτερόλεπτο. Μια δίωρη ταινία μπορεί να σταλεί μέσω οπτικών ινών σε λίγα μόλις δευτερόλεπτα, ενώ θα χρειαζόταν ένας μήνας για την ίδια διαδικασία μέσω μιας συνηθισμένης τηλεφωνικής γραμμής. Η ταχύτητα των σημάτων μέσω διαφορετικών ειδών αγωγών αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τον καθορισμό της επιτυχίας της Πληροφοριακής Αγοράς.
Τα όρια ταχύτητας σε οποιαδήποτε μέθοδο επικοινωνίας μπορεί να κατανοηθούν καλύτερα αν οπτικοποιήσουμε ένα απλό μοντέλο όπως, για παράδειγμα, την αποστολή σημάτων καπνού. Αν έχουμε μια φωτιά που σκεπάζουμε και ξεσκεπάζουμε με την κουβέρτα μας με αυξανόμενη ταχύτητα, θα έρθει κάποια στιγμή που οι τολύπες καπνού θα αρχίσουν να μπερδεύονται μεταξύ τους, κάνοντας αδύνατη τη μετάδοση οποιουδήποτε μηνύματος. Ο ανώτερος ρυθμός στον οποίο μπορούμε να ανεμίζουμε την κουβέρτα μας και ωστόσο να διατηρείται κάποιος διαχωρισμός μεταξύ των τολύπων καπνού λέγεται εύρος ζώνης. Το όριο είναι δύο περίπου ανεμίσματα ανά δευτερόλεπτο αρκετό για να μεταδίδεται ένα 1 ή ένα 0 κάθε δευτερόλεπτο, με άλλα λόγια ένα bit ανά δευτερόλεπτο. Για να σταλούν οι πενήντα τρεις χαρακτήρες του κειμένου της πρόβλεψης καιρού για το Χονγκ Κονγκ με αυτό τον «καπνίζοντα» τρόπο θα έπαιρνε περίπου εφτά λεπτά. Μια δίωρη ταινία θα έπαιρνε μόνο μισό αιώνα!
Οι τηλεφωνικές γραμμές σήμερα είναι εξήντα χιλιάδες φορές ταχύτερες από τα σήματα καπνού. Το ομοαξονικό καλώδιο και οι δορυφορικοί σύνδεσμοι είναι περίπου πεντακόσιες χιλιάδες φορές ταχύτεροι. Οι πιο πειραματικές οπτικές ακτίνες είναι ένα τρισεκατομμύριο φορές ταχύτερες.
Υποδομές του αύριο
Οι πρώτοι τρεις στυλοβάτες απαρτίζουν την τεχνολογία των υπολογιστών· ο τέταρτος στυλοβάτης είναι η τεχνολογία των επικοινωνιών. Όταν αυτές οι δύο βασίλισσες τεχνολογίες υπολογιστών και επικοινωνιών έρθουν σε επαφή, δημιουργούν έναν επιπλέον στυλοβάτη: τη δικτύωση. Είναι το θεμέλιο όλων των πληροφοριακών υποδομών.
Με το που συνδέετε έναν υπολογιστή μ' ένα δεύτερο, έχετε ένα δίκτυο. Ένα μάτσο υπολογιστές συνδεδεμένοι μέσα σε μια μικρή περιοχή όπως ένα κτίριο είναι γνωστοί ως τοπικό δίκτυο (LAN). Αν είναι συνδεδεμένοι σε μια πανεπιστημιούπολη, ένα μεγάλο συντεχνιακό σώμα ή λίγα τετραγωνικά μίλια χρηστών, ονομάζονται δίκτυα ευρείας περιοχής (WANs). Τα ονόματα δόθηκαν κατά προσέγγιση και γίνονται ήπιες συζητήσεις σχετικά με τους ακριβείς τους ορισμούς.
Ο υπολογιστής σας συνδέεται με καλώδιο, τηλεφωνική γραμμή ή οπτική ίνα μέσω μιας διασύνδεσης ενός μικρού κουτιού που βρίσκεται πλάι στον υπολογιστή σας ή μιας κάρτας κυκλώματος μέσα σε αυτό. Αν συνδέει με την τηλεφωνική γραμμή, ονομάζεται μόντεμ. Εναλλακτικά, μπορεί να συνδέει τον υπολογιστή σας με καλώδιο τηλεόρασης στο σπίτι σας (βίντεο μόντεμ) ή με τα ραδιοκύματα ενός κυψελοειδούς, ασύρματου ή δορυφορικού συστήματος.
Ερευνητές χαζολογάνε συνεχώς με διαφορετικές γεύσεις δικτύων, όπως τα πειραματικά «δίκτυα περιοχής γραφείου» που θα «αγκιστρώνουν» μαζί όλα τα γκάτζετ στο γραφείο σας.
Ασχετα με το όνομά τους, τα δίκτυα εκπληρώνουν τον ίδιο στόχο να μεταφέρουν γρήγορα και αξιόπιστα πληροφορίες μεταξύ γεωγραφικά διασκορπισμένων υπολογιστών. Ο σκοπός των δικτύων είναι παρόμοιος με εκείνον του ταχυδρομικού συστήματος να στέλνουν πληροφορίες στο σωστό προορισμό. Και, όπως το ταχυδρομικό σύστημα, τα δίκτυα πρέπει να διανέμουν τις πληροφορίες ανέπαφες, γρήγορα και ιδανικά, δίχως να επιτρέπουν σε κανένα να γνωρίζει το περιεχόμενο αυτού που μεταφέρεται.
Το ηλεκτρονικό ελληνικό έθνος
Γράφω στα ελληνικά τούτη την πρόσθετη εισαγωγή, μοναδική ανάμεσα σ' όλες τις εκδόσεις και μεταφράσεις του What Will Be, για δύο λόγους: τη ζεστασιά που νιώθω για την πατρίδα μου και την πίστη ότι ο λαός μας και η πληροφορική έχουν καλή προοπτική παντρειάς. Αν η εκτίμηση αυτή είναι σωστή, θα μπορούσε η νέα αυτή επανάσταση, που ήδη σείει τον κόσμο, να δονήσει την Ελλάδα περισσότερο, ώστε να καταλάβει προνομιούχα θέση δίπλα στον τουρισμό και τις αγροτικές μας εξαγωγές.
Γενικότητες με βάση εθνικά καλούπια είναι, συνήθως, επικίνδυνες. Πώς θα εξηγήσουμε, όμως, ότι οι Ιάπωνες, που για είκοσι χρόνια προσπαθούν να πάρουν την πάνω βόλτα στο λογισμικό (software), με τεράστιες επενδύσεις και ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα, έβγαλαν μόνοι τους, τελευταία, το συμπέρασμα ότι δεν έχουν επιτύχει σ' αυτό το σκοπό; Πώς θα εξηγήσουμε ακόμα ότι οι Ευρωπαίοι της κεντρικής Ευρώπης, αν και έχουν κάνει αξιόλογες εφευρέσεις, όπως το World Wide Web, έχουν δυσκολία να τις εκμεταλλευτούν και, γενικότερα, να πλησιάσουν τους Αμερικανούς στη δημιουργία πλούσιου φάσματος προγραμμάτων και συστημάτων πληροφορικής;
Νομίζω ότι οι Ιάπωνες δεν τα κατάφεραν, επειδή πιστεύουν ότι το καρφί που εξέχει πρέπει να χτυπηθεί, ώστε να έρθει στην ίδια περασιά με όλα τα άλλα. Το λογισμικό, όμως, και οι πετυχημένες χρήσεις της πληροφορικής θέλουν τρέλες, ιδιορρυθμίες και εφευρετικότητα, που δε φυτρώνουν εύκολα στον κήπο της ομοιομορφίας. Οι Κεντροευρωπαίοι, που όπως οι Ιάπωνες πέρασαν από τη φεουδαρχική πειθαρχία στο βασιλιά, διακρίνονται κι αυτοί από την αγάπη της ομοιομορφίας, μαζί με κάτι άλλο: τη λατρεία της ακρίβειας και την πίστη ότι, πριν κατασκευαστεί κάτι, πρέπει πρώτα να μελετηθούν όλα τα πιθανά προβλήματα, να ιεραρχηθούν και να διορθωθούν. Τέτοιο σκεπτικό φτιάχνει τέλεια ρολόγια και υλικά προϊόντα ακριβείας. Αλλά δε συμβάλλει στη δημιουργία των άυλων προϊόντων της πληροφορικής, ίσως επειδή αυτά είναι πιο πολύπλοκα και αντιπροσωπεύουν ένα περίεργο μείγμα επιστήμης και τέχνης. Αντί για σχολαστική ακρίβεια, θέλουν γρηγοράδα... και λίγο μπουρδούκλωμα! Ας τελειώσει το πρόγραμμα τώρα, κι ας έχει λίγα σφάλματα (bugs). Χρησιμοποιώντας το θα τα βρούμε, μαζί με άλλα σφάλματα που δεν προβλέψαμε και αλλαγές οι οποίες τώρα που το χρησιμοποιούμε είναι προφανείς, ενώ χθες που το σχεδιάζαμε ήταν αόρατες.
Να με συγχωρείτε, αν κανείς προσβληθεί μ' αυτή την παρατήρηση, αλλά νομίζω ότι εμείς οι Ελληνες έχουμε κάποια ανάλογη τάση στην αντιμετώπιση προβλημάτων με ταχύτητα, μπουρδούκλωμα και διόρθωση που δε συντελεί, βέβαια, στην ικανότητά μας να συναγωνιζόμαστε τους Ελβετούς στην κατασκευή ρολογιών. Αποτελεί πλεονέκτημα, όμως, στην πληροφορική. Προσθέστε σ' αυτό την κληρονομιά και την αγάπη που έχουμε στη δόμηση λόγων, στις φιλοσοφικές συζητήσεις, στη λογική, στις σκέψεις και στα σχήματα φαντασίας (αν ήταν έτσι... θα γινόταν έτσι...) και η πανοπλία εργαλείων μας για την πληροφορική γίνεται ακόμα πιο τρανή. Νομίζω ότι έχουμε μια έμφυτη κλίση προς την άυλη πληροφορική, που ξεπερνάει την τάση μας προς την υλική βιομηχανία. Ιδού το εθνικό μας πλεονέκτημα στην Πληροφοριακή Εποχή!
Με βάση τέτοιες σκέψεις, ονειρεύομαι ομάδες Ελλήνων νέων, μέλη πια της Πληροφοριακής Αγοράς που περιγράφω στο βιβλίο αυτό, να ζουν στα νησιά μας, στην ύπαιθρο, με τις οικογένειές τους και να προσφέρουν από αυτό το ευχάριστο και καθαρό περιβάλλον τις πληροφοριακές υπηρεσίες τους στις διεθνείς αγορές. Αλλοι να δημιουργούν ή να συντηρούν λογισμικό για τους πελάτες τους στη Νέα Υόρκη ή στη Φραγκφούρτη (για τριάντα χιλιάδες δραχμές την ώρα), άλλοι να πουλούν ή ν' αγοράζουν πληροφορίες και πληροφοριακή δουλειά (γιατροί, μεσίτες, συγγραφείς, λογιστές, καλλιτέχνες, έμποροι, μηχανικοί...), ενώ άλλοι να διαμορφώνουν νέες δουλειές με νέα προϊόντα και υπηρεσίες που είναι χρήσιμα σ' όλο τον κόσμο. Σ' αυτή την καινούρια ελληνική Πληροφοριακή Αγορά θα έρθουν όχι μόνο Έλληνες, αλλά και Ιάπωνες, Αμερικανοί, Αυστραλοί, Ευρωπαίοι, Κινέζοι και άλλοι που επιθυμούν να γευτούν ελληνικά αγαθά, που θέλουν τουριστικές πληροφορίες ή μια επίσκεψη στη γενέτειρα του δυτικού πολιτισμού π.χ. με το «Ιστορικόπτερο» που περιγράφω στο βιβλίο ή που ζητούν να αγοράσουν υπηρεσίες και προϊόντα που δεν έχουν σχέση με την Ελλάδα πέρα από το ότι προσφέρονται από Έλληνες και είναι διεθνώς ανταγωνιστικά.
Ονειρεύομαι ακόμα τον ελληνισμό σε όλη την οικουμένη να χρησιμοποιεί τη νέα τεχνολογία της πληροφορικής για να δενόμαστε σφιχτά, ο ένας με τον άλλο, οι Έλληνες της διασποράς συνάμα με τους Έλληνες της Μεσογείου, δημιουργώντας έτσι μια νέα Ελλάδα. Ίσως, με τα χρόνια, αυτή η γεωγραφικά διεσπαρμένη αλλά ηλεκτρονικά συνδεδεμένη Ελλάδα μπορεί να πλησιάσει την έννοια «ελληνικό έθνος» πιο πιστά από τη σημερινή ελληνική χώρα με τους αναπόφευκτους περιορισμούς γης και πληθυσμού.
Φυσικά, όλα αυτά μπορεί να είναι κουταμάρες ενός αισιόδοξου ρομαντικού ανθρώπου. Μπορεί όμως να είναι και όραμα για μια πολύτιμη νέα κατεύθυνση. Έλληνες αναγνώστες, το τι μέλλει γενέσθαι στην Ελλάδα της Πληροφοριακής Εποχής είναι στα χέρια μας.
Η ζωή σας θα είναι διαφορετική.
Πληκτρολόγια, παράθυρα και μενού θα αντικατασταθούν από προγράμματα κατανόησης ομιλίας.
Η «ολόσωμη στολή» σας θα σας επιτρέπει να τηλεφωνείτε, να ελέγχετε το ηλεκτρονικό σας ταχυδρομείο, να παρακολουθείτε τηλεόραση και να πληρώνετε τους λογαριασμούς σας, ενώ περπατάτε στο δρόμο.
Θα είστε πιο υγιείς -και θα ξοδεύετε λιγότερα χρήματα στους γιατρούς-, καθώς υπολογιστικά προγράμματα θα παρακολουθούν την υγεία σας και γιατροί θα σας φροντίζουν on line.
Τα ρούχα, η ψυχαγωγία, το σπίτι, ακόμα και το αυτοκίνητό σας θα είναι φτιαγμένα στα μέτρα σας - και θα στοιχίζουν λιγότερο απ' ό,τι σήμερα.
Θα είστε σε θέση να ταχυδρομείτε ηλεκτρονικά ένα χάδι -κι άλλα πολλά-, καθώς οι ολόσωμες στολές, η εικονική πραγματικότητα και η τεχνολογία βίντεο μετατρέπουν τη φύση του σεξ και του ειδυλλίου.
«Το Tι Μέλλει Γενέσθαι είναι ένας θελκτικός, φανταστικός οδηγός για το μέλλον, ο οποίος βρίθει από βαθιά γνώση. Όποιος συμμετάσχει στην επερχόμενη Πληροφοριακή Επανάσταση -και θα το κάνουμε όλοι μας- πρέπει να ξέρει Tι Μέλλει Γενέσθαι».
- ΜΠΙΛ ΓΚΕΪΤΣ
«Το Tι Μέλλει Γενέσθαι είναι μια πλούσια, λεπτομερής ματιά στη μελλοντική σύσταση της καθημερινής ζωής».- ΕΣΤΕΡ ΝΤΑΪΣΟΝ
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Στο πιο απλό τους επίπεδο, όλες οι γοητευτικές δραστηριότητες που θα λάβουν χώρα στην Πληροφοριακή Αγορά καθίστανται δυνατές από τη δημιουργία, επεξεργασία, μετάδοση και λήψη πληροφοριών. Όλα αυτά στηρίζονται σε πέντε ουσιώδεις στυλοβάτες:
Πρώτον, για την αναπαράσταση των πληροφοριών χρησιμοποιούνται αριθμοί· δεύτερον, αυτοί οι αριθμοί εκφράζονται με την τιμή 1 και 0· τρίτον, οι υπολογιστές μετατρέπουν τις πληροφορίες κάνοντας αριθμητικές πράξεις με αυτούς τους αριθμούς· τέταρτον, τα συστήματα επικοινωνίας μεταφέρουν παντού ολόγυρα τις πληροφορίες μεταφέροντας αυτούς τους αριθμούς· πέμπτον, υπολογιστές και συστήματα επικοινωνίας συνδυάζονται για να σχηματίσουν δίκτυα υπολογιστών. Τα δίκτυα υπολογιστών αποτελούν τη βάση των πληροφοριακών υποδομών τού αύριο, που με τη σειρά τους αποτελούν τη βάση της Πληροφοριακής Αγοράς. Αυτούς τους στυλοβάτες παρουσιάζει ο Μιχάλης Δερτούζος στο βιβλίο του «Τι μέλλει γενέσθαι» που κυκλοφορεί αύριο.
Κυριαρχία των αριθμών
Ενώ απευθύνεστε στον υπολογιστή σας, ένα μικρόφωνο πιάνει τους ηχητικούς παλμούς της φωνής σας: «Τι καιρό έχει στο Χονγκ Κονγκ;» και ο υπολογιστής σας τους μετατρέπει σε μια λίστα αριθμών. Αφού αναγνωρίσει το δείγμα αυτών των αριθμών ως ερώτηση για τον καιρό, ο υπολογιστής σας εκδίδει στη συνέχεια μια εντολή «δώσε μου καιρό στο Χονγκ Κονγκ» μια διαφορετική λίστα αριθμών που έχουν ειπωθεί και τους καταλαβαίνει ένα ορισμένο μηχάνημα στο Χονγκ Κονγκ. Ο υπολογιστής σας στέλνει μια σειρά αριθμών στο μηχάνημα του Χονγκ Κονγκ μέσω τηλεφωνικών γραμμών. Το μηχάνημα του Χονγκ Κονγκ λαμβάνει τους αριθμούς, αποκρυπτογραφεί την ερώτηση και στέλνει την πρόβλεψη καιρού πίσω στον υπολογιστή σας με τη μορφή άλλης μιας σειράς αριθμών. Ο υπολογιστής σας μετατρέπει αυτούς τους αριθμούς σε κείμενο: «Τρίτη, ηλιόλουστη, 28° C. Τετάρτη, κάπως νεφελώδης, 25° C. Μετατρέπει άλλους αριθμούς που έλαβε σε μια δορυφορική εικόνα που εμφανίζεται στην οθόνη σας και σε λίγη κατευναστική κινεζική μουσική που συνοδεύει κατάλληλα το δείγμα του ήπιου καιρού.
Η δορυφορική εικόνα αναπαρίσταται επίσης με αριθμούς. Η φωτογραφία διαιρείται σ' ένα πλέγμα με διακόσιες γραμμές και διακόσιες στήλες, δημιουργώντας σαράντα χιλιάδες μικροσκοπικές τετράγωνες κυψέλες που λέγονται πίξελ (εικονοστοιχεία). Οι κυψέλες είναι τόσο μικρές, που το χρώμα σε καθεμιά τους δεν αλλάζει. Ο υπολογιστής δίνει τρεις αριθμούς σε κάθε πίξελ που αναπαριστούν τα κόκκινα, πράσινα και μπλε συστατικά του χρώματος σ' αυτό το πίξελ. Λόγω του ότι υπάρχουν σαράντα χιλιάδες πίξελ, η δορυφορική εικόνα θα αναπαρίσταται από μια λίστα εκατόν είκοσι χιλιάδων αριθμών. Η μουσική στο μήνυμα διαιρείται σε κομμάτια που λέγονται δείγματα κάπου είκοσι χιλιάδες το δευτερόλεπτο τα οποία μετατρέπονται, όπως ακριβώς τα πίξελ, σε αριθμούς. Οι ψηφιακοί δίσκοι (CD) λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο, αποθηκεύοντας σε μικρά κοιλώματα πάνω στις γυαλιστερές τους επιφάνειες όλους τους αριθμούς που αναπαριστούν μια ηχογράφηση.
Τέρατα με δύο δάχτυλα
Ο δεύτερος στυλοβάτης της Πληροφοριακής Εποχής είναι τα ψηφία 1 και 0. Αντίθετα με τους ανθρώπους, που έχουν δέκα δάχτυλα (γι' αυτό χρησιμοποιούμε αριθμούς από το 0 ως το 9) και δύο χέρια, οι υπολογιστές έχουν μόνο δύο δάχτυλα σε κάμποσα εκατομμύρια «χέρια». Ενώ αντιθέτως εμείς μετράμε έτσι: 0, 1, 2, 3, 4, 5· αυτοί μετρούν έτσι: 0, 1, 10, 11, 100, 101. Αυτή η ελάχιστη διαιρετή αναπαράσταση της πληροφορίας, αυτός ο αριθμός που είναι είτε 1 είτε 0, ονομάζεται bit, από τη φράση binary digit (δυαδικό ψηφίο). Στην πρόβλεψη του καιρού στο Χονγκ Κονγκ, κάθε γράμμα της λέξης ηλιόλουστη αναπαρίσταται από έναν οχτάμπιτο δυαδικό αριθμό και η λέξη φτιάχνεται από τη σύνδεση των δέκα αριθμών σε ακολουθία.
Ένας υπολογιστής χρησιμοποιεί αυτή τη φανερά παράξενη αναπαράσταση γιατί αποτελείται από εκατοντάδες εκατομμύρια μικροσκοπικά τρανζίστορ. Το τρανζίστορ είναι μια μικροσκοπική συσκευή που ενεργεί σαν διακόπτης. Είναι είτε κλειστός, αφήνοντας να περνά το ηλεκτρικό ρεύμα, ή ανοιχτός, εμποδίζοντας τη ροή. Λόγω του ότι ένας διακόπτης μπορεί να είναι μόνο κλειστός ή ανοιχτός, μπορεί να αναπαριστά μόνο έναν από τους δύο αριθμούς, το 1 ή το 0. Αυτοί οι διακόπτες είναι τα χέρια με τα δύο δάχτυλα που κάνουν τους λογαριασμούς του μηχανήματος.
Οι σημερινοί υπολογιστές είναι φτιαγμένοι με τσιπ μικρά κομμάτια πυρίτιου στο μέγεθος και το πάχος του νυχιού του χεριού σας. Πάνω στην επιφάνεια ενός τσιπ είναι χαραγμένα εκατομμύρια τρανζίστορ και διασυνδέονται. Ως εκ τούτου, σε οποιαδήποτε στιγμή ένα μόνο τσιπ μπορεί να αναπαραστήσει κάμποσα εκατομμύρια 1 ή 0. Έτσι, ακόμα και ο μάλλον λεπτομερής μας μετεωρολογικός χάρτης, με τους εκατόν είκοσι χιλιάδες αριθμούς πίξελ, μπορεί να χωρέσει σ' ένα τμήμα των τρανζίστορ που βρίσκονται σ' ένα τσιπ. Επιπλέον, κάθε τρανζίστορ μπορεί να κλείσει ή να ανοίξει σε λιγότερο από εκατό χιλιοστά του δευτερολέπτου, αλλάζοντας την τιμή του από 1 σε 0 ή αντιστρόφως.
Όλα μαζί τα τσιπ που έχουν τους αριθμούς πάνω στους οποίους εργάζεται ένας υπολογιστής οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή αποτελούν την κύρια μνήμη του (το RAM στον προσωπικό σας υπολογιστή). Η μνήμη είναι ταχεία αλλά ξεχασιάρα· όταν κλείνετε την τροφοδοσία, η πληροφορία χάνεται. Γι' αυτό οι υπολογιστές έχουν και μια δευτερεύουσα μνήμη (το σκληρό δίσκο) που διασώζει τους αριθμούς ακόμα κι όταν κλείνει η τροφοδοσία. Αν θέλετε να εργαστείτε πάνω σε αυτά τα δεδομένα, ο υπολογιστής τα μετακινεί στην κύρια μνήμη όπου μπορεί να τα χειριστεί πιο γρήγορα. Όταν πατάτε την εντολή «Αποθήκευση», αντιγράφει τα νέα δεδομένα από το RAM πίσω στο σκληρό δίσκο.
Οι πληροφορίες μπορούν επίσης να αποθηκεύονται μόνιμα σε CD-ROM με τον ίδιο τρόπο που οι ψηφιακοί δίσκοι αποθηκεύουν την αγαπημένη σας μουσική. Το ROM είναι συνώνυμο του read-only memory, που σημαίνει ότι μπορείτε να ανακτάτε δεδομένα από αυτό, αλλά δεν μπορείτε να αλλάζετε τα δεδομένα που υπάρχουν εκεί και δεν μπορείτε να προσθέτετε νέα δεδομένα. Αυτό είναι ό,τι πρέπει για ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες, παιχνίδια, φωτογραφίες και τα παλιά αλλά πολύτιμα δεδομένα σας, πληροφορίες που έχουν μεν αξία, αλλά δε χρειάζεται ν' αλλάξουν. Τα CD-ROM χρησιμοποιούνται γιατί μπορούν να αποθηκεύουν τα 1 και τα 0 πιο συμπτυγμένα και πιο οικονομικά από μαγνητικά μέσα όπως οι σκληροί δίσκοι. Στα τέλη της δεκαετίας του '90, η τιμή του σκληρού δίσκου μνήμης ήταν περίπου δεκαπέντε σεντς για ένα εκατομμύριο bytes (megabyte), όσο στοίχιζε ένα χαρτόδετο βιβλίο. Αρκετά φτηνό. Τα CD-ROM ήταν ακόμα φτηνότερα, με ένα περίπου σεντ ανά megabyte. Οι τιμές αυτές εξακολουθούν να πέφτουν.
Οι σύγχρονοι υπολογιστές είναι χονδρικά τριάντα ετών. Κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων, κάθε δεκαοχτώ με είκοσι τέσσερις μήνες έκανε την εμφάνισή του ένα νέο ό,τι πιο σύγχρονο τσιπ υπολογιστή, που χονδρικά είχε το ίδιο μέγεθος, αλλά έφερε διπλάσιο αριθμό τρανζίστορ. Από τη στιγμή που κυκλοφορούσε στο εμπόριο, δεν άλλαζε ούτε το κόστος του. Και λόγω του ότι τα τρανζίστορ ήταν μικρότερα, μπορούσαν να πραγματοποιούν μεταγωγή ταχύτερα επιπλέον πλεονέκτημα. Οι τεχνολόγοι κατέληξαν να αναφέρονται στον κατά προσέγγιση διπλασιασμό της απόδοσης κάθε δύο χρόνια ως Νόμο του Μουρ, που πήρε το όνομά του από τον Γκόρντον Μουρ, έναν από τους ιδρυτές της Intel, που παρατήρησε πρώτος τη σχέση. Ο Νόμος του Μουρ πιθανώς θα «πατώσει» σε καμιά δεκαετία, αλλά έχει αντέξει εξαιρετικά καλά και είναι ένα από τα μέτρα σύγκρισης που χρησιμοποιούν οι τεχνολόγοι για να προβλέπουν τις μελλοντικές δυνατότητες των υπολογιστών.
Ο αξιοσέβαστος ΙΒΜ 7094 που χρησιμοποίησα για τη διατριβή μου το 1964 στοίχιζε έξι εκατομμύρια δολάρια σε σημερινά χρήματα. Χάρη στη συνεχή ελαχιστοποίηση του μεγέθους των τρανζίστορ στα τσιπ, τώρα έχει αντικατασταθεί πάνω στο γραφείο μου από ένα μηχάνημα των τριών χιλιάδων δολαρίων που είναι εκατό φορές ταχύτερο μια καθαρή βελτίωση ταχύτητας έναντι κόστους της τάξης των είκοσι εκατομμυρίων ή με επιχειρηματικούς όρους, είκοσι εκατομμύρια τοις εκατό κέρδος! Καμιά άλλη τεχνολογία δεν έχει επιδείξει τέτοια εκπληκτική βελτίωση στην πάροδο του χρόνου. Και καμιά Πληροφοριακή Επανάσταση δε θα λάμβανε χώρα σήμερα χωρίς αυτή την αμείλικτη πρόοδο.
Μόχθος υπολογιστή
Τώρα ερχόμαστε στον τρίτο στυλοβάτη της Πληροφοριακής Εποχής τους φαινομενικά θαυμαστούς τρόπους με τους οποίους οι υπολογιστές επεξεργάζονται την πληροφορία. Το κάνουν με μαθηματικό χειρισμό αυτών των πολύτιμων 1 και 0.
Διαβάσατε την πρόβλεψη καιρού για το Χονγκ Κονγκ. Τώρα καλείτε τη δορυφορική εικόνα. Όταν, ωστόσο, εμφανίζεται στην οθόνη σας, τα σχήματα των νεφών δε διακρίνονται καλά πάνω στο ανοιχτό καφέ του εδάφους και στο ανοιχτό γαλάζιο των θαλασσών. Λέτε στον υπολογιστή σας να κάνει εντονότερη την αντίθεση της εικόνας. Κι αυτός πώς συμμορφώνεται;
Ο υπολογιστής κινεί το «πρόγραμμα αύξησης αντίθεσης», που περιμένει στο σκληρό δίσκο, το RAM. Για να εκτελέσει τις οδηγίες που είναι γραμμένες στο πρόγραμμα, εντοπίζει στο RAM τους τρεις κόκκινους-πράσινους-μπλε αριθμούς για κάθε πίξελ. Έπειτα, «κατεβάζει» τους αριθμούς αν είναι κάτω από μια ορισμένη οριακή τιμή, σκουραίνοντας το πίξελ, ή τους «ανεβάζει» αν είναι πάνω από το όριο, φωτίζοντας το πίξελ. Η νέα εικόνα θα έχει σκουρότερα σκούρα πίξελ και φωτεινότερα φωτεινά πίξελ από την αρχική άρα, μεγαλύτερη αντίθεση.
Αυτοί οι χειρισμοί ακούγονται απίστευτα βαρετοί, γιατί φανταζόμαστε με δικαιολογημένο φόβο ότι είμαστε εμείς εκείνοι που κλείνουν και ανοίγουν διακόπτες και πολλαπλασιάζουν καθεμιά από τις εκατόν είκοσι τιμές πίξελ. Για έναν υπολογιστή, όμως, που χαίρεται να κάνει τα ίδια απλά πράγματα ξανά και ξανά με τρομερές ταχύτητες, αυτοί οι χειρισμοί είναι πανεύκολοι.
Ταχύτερα από σήματα καπνού
(Εικόνα μεγέθους : 99141 bytes)
Ο τέταρτος στυλοβάτης της Πληροφοριακής Εποχής είναι ότι η πληροφορία κινείται ολόγυρα στέλνοντας στο χώρο 1 και 0.
Οι τηλεπικοινωνίες είναι η αξιόπιστη και ταχεία μεταφορά πληροφοριών από το ένα μέρος στο άλλο. Αυτή η τεχνολογία έχει υποστεί επίσης δραματική βελτίωση στο κόστος αποστολής μιας μονάδας πληροφορίας, το οποίο μειώνεται στο μισό κάθε τέσσερα ως πέντε χρόνια. Σήμερα τα 1 και τα 0 που αναπαριστούν την πληροφορία μπορούν να σταλούν μέσω καλωδίου με το γρήγορο άνοιγμα και κλείσιμο ηλεκτρικού ρεύματος. Μπορούν να σταλούν μέσω οπτικών ινών με το γρήγορο άνοιγμα και κλείσιμο μιας φωτεινής πηγής. Και μπορούν να σταλούν μέσω του αέρα με τη μεταγωγή ενός αναμεταδότη ραδιοκυμάτων μεταξύ δύο συχνοτήτων. Αυτές οι τεχνολογίες ονομάζονται ψηφιακές γιατί μεταφέρουν τα δύο ψηφία Ι και Ο που αποτελούν το σύστημα δυαδικών αριθμών.
Όταν ο υπολογιστής σας είναι έτοιμος να έρθει σε επαφή με το Χονγκ Κονγκ, σχηματίζει τον εκεί αριθμό του υπολογιστή για τον καιρό. Απαξ και οι δύο υπολογιστές συνεννοήθηκαν ότι είναι έτοιμοι να επικοινωνήσουν, ο υπολογιστής σας στέλνει μια σειρά από Ι και Ο που αναπαριστούν την οδηγία «δώσε τον καιρό στο Χονγκ Κονγκ». Ο άλλος υπολογιστής επιστρέφει μια σειρά από 1 και 0 που αναπαριστούν το κείμενο και τη δορυφορική εικόνα.
Η αποστολή των Ι και Ο είναι κάτι καινούριο. Στην τηλεφωνία και την τηλεόραση επικρατεί ακόμα η παλιότερη αναλογική τεχνολογία. Σε αυτό το σύστημα, το ρεύμα σ' ένα καλώδιο παίρνει ποικίλες ανοδικές καθοδικές τιμές μεταξύ, ας πούμε, 0 και 9 μονάδων.
Οι υπολογιστές μετακινήθηκαν από τον αναλογικό στον ψηφιακό κόσμο πριν από σαράντα χρόνια. Οι τηλεπικοινωνίες κινούνται πιο αργά, λόγω της μεγάλης επένδυσης σε αναλογικά τηλέφωνα και αναλογικές τηλεοράσεις που πύκνωσαν τα πενήντα τελευταία χρόνια, αλλά σε καμιά δυο δεκαετίες πρέπει να γίνουν κυρίως ψηφιακές σε όλο τον κόσμο.
Όπως η τεχνολογία των υπολογιστών, έτσι και η τεχνολογία των επικοινωνιών επωφελήθηκε από το τρανζίστορ και το τσιπ. Επωφελήθηκε όμως και από τις προόδους σε οπτικές ίνες, δορυφόρους και ασύρματα. Μια πολύ λεπτή οπτική ίνα έχει την εκπληκτική ικανότητα να μεταφέρει πολύ γρήγορα πληροφορίες χιλιάδες μίλια μακριά στη μορφή φωτεινών παλμών που ανοίγουν και κλείνουν δέκα δισεκατομμύρια φορές ανά δευτερόλεπτο. Μια δίωρη ταινία μπορεί να σταλεί μέσω οπτικών ινών σε λίγα μόλις δευτερόλεπτα, ενώ θα χρειαζόταν ένας μήνας για την ίδια διαδικασία μέσω μιας συνηθισμένης τηλεφωνικής γραμμής. Η ταχύτητα των σημάτων μέσω διαφορετικών ειδών αγωγών αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τον καθορισμό της επιτυχίας της Πληροφοριακής Αγοράς.
Τα όρια ταχύτητας σε οποιαδήποτε μέθοδο επικοινωνίας μπορεί να κατανοηθούν καλύτερα αν οπτικοποιήσουμε ένα απλό μοντέλο όπως, για παράδειγμα, την αποστολή σημάτων καπνού. Αν έχουμε μια φωτιά που σκεπάζουμε και ξεσκεπάζουμε με την κουβέρτα μας με αυξανόμενη ταχύτητα, θα έρθει κάποια στιγμή που οι τολύπες καπνού θα αρχίσουν να μπερδεύονται μεταξύ τους, κάνοντας αδύνατη τη μετάδοση οποιουδήποτε μηνύματος. Ο ανώτερος ρυθμός στον οποίο μπορούμε να ανεμίζουμε την κουβέρτα μας και ωστόσο να διατηρείται κάποιος διαχωρισμός μεταξύ των τολύπων καπνού λέγεται εύρος ζώνης. Το όριο είναι δύο περίπου ανεμίσματα ανά δευτερόλεπτο αρκετό για να μεταδίδεται ένα 1 ή ένα 0 κάθε δευτερόλεπτο, με άλλα λόγια ένα bit ανά δευτερόλεπτο. Για να σταλούν οι πενήντα τρεις χαρακτήρες του κειμένου της πρόβλεψης καιρού για το Χονγκ Κονγκ με αυτό τον «καπνίζοντα» τρόπο θα έπαιρνε περίπου εφτά λεπτά. Μια δίωρη ταινία θα έπαιρνε μόνο μισό αιώνα!
Οι τηλεφωνικές γραμμές σήμερα είναι εξήντα χιλιάδες φορές ταχύτερες από τα σήματα καπνού. Το ομοαξονικό καλώδιο και οι δορυφορικοί σύνδεσμοι είναι περίπου πεντακόσιες χιλιάδες φορές ταχύτεροι. Οι πιο πειραματικές οπτικές ακτίνες είναι ένα τρισεκατομμύριο φορές ταχύτερες.
Υποδομές του αύριο
Οι πρώτοι τρεις στυλοβάτες απαρτίζουν την τεχνολογία των υπολογιστών· ο τέταρτος στυλοβάτης είναι η τεχνολογία των επικοινωνιών. Όταν αυτές οι δύο βασίλισσες τεχνολογίες υπολογιστών και επικοινωνιών έρθουν σε επαφή, δημιουργούν έναν επιπλέον στυλοβάτη: τη δικτύωση. Είναι το θεμέλιο όλων των πληροφοριακών υποδομών.
Με το που συνδέετε έναν υπολογιστή μ' ένα δεύτερο, έχετε ένα δίκτυο. Ένα μάτσο υπολογιστές συνδεδεμένοι μέσα σε μια μικρή περιοχή όπως ένα κτίριο είναι γνωστοί ως τοπικό δίκτυο (LAN). Αν είναι συνδεδεμένοι σε μια πανεπιστημιούπολη, ένα μεγάλο συντεχνιακό σώμα ή λίγα τετραγωνικά μίλια χρηστών, ονομάζονται δίκτυα ευρείας περιοχής (WANs). Τα ονόματα δόθηκαν κατά προσέγγιση και γίνονται ήπιες συζητήσεις σχετικά με τους ακριβείς τους ορισμούς.
Ο υπολογιστής σας συνδέεται με καλώδιο, τηλεφωνική γραμμή ή οπτική ίνα μέσω μιας διασύνδεσης ενός μικρού κουτιού που βρίσκεται πλάι στον υπολογιστή σας ή μιας κάρτας κυκλώματος μέσα σε αυτό. Αν συνδέει με την τηλεφωνική γραμμή, ονομάζεται μόντεμ. Εναλλακτικά, μπορεί να συνδέει τον υπολογιστή σας με καλώδιο τηλεόρασης στο σπίτι σας (βίντεο μόντεμ) ή με τα ραδιοκύματα ενός κυψελοειδούς, ασύρματου ή δορυφορικού συστήματος.
Ερευνητές χαζολογάνε συνεχώς με διαφορετικές γεύσεις δικτύων, όπως τα πειραματικά «δίκτυα περιοχής γραφείου» που θα «αγκιστρώνουν» μαζί όλα τα γκάτζετ στο γραφείο σας.
Ασχετα με το όνομά τους, τα δίκτυα εκπληρώνουν τον ίδιο στόχο να μεταφέρουν γρήγορα και αξιόπιστα πληροφορίες μεταξύ γεωγραφικά διασκορπισμένων υπολογιστών. Ο σκοπός των δικτύων είναι παρόμοιος με εκείνον του ταχυδρομικού συστήματος να στέλνουν πληροφορίες στο σωστό προορισμό. Και, όπως το ταχυδρομικό σύστημα, τα δίκτυα πρέπει να διανέμουν τις πληροφορίες ανέπαφες, γρήγορα και ιδανικά, δίχως να επιτρέπουν σε κανένα να γνωρίζει το περιεχόμενο αυτού που μεταφέρεται.
Το ηλεκτρονικό ελληνικό έθνος
Γράφω στα ελληνικά τούτη την πρόσθετη εισαγωγή, μοναδική ανάμεσα σ' όλες τις εκδόσεις και μεταφράσεις του What Will Be, για δύο λόγους: τη ζεστασιά που νιώθω για την πατρίδα μου και την πίστη ότι ο λαός μας και η πληροφορική έχουν καλή προοπτική παντρειάς. Αν η εκτίμηση αυτή είναι σωστή, θα μπορούσε η νέα αυτή επανάσταση, που ήδη σείει τον κόσμο, να δονήσει την Ελλάδα περισσότερο, ώστε να καταλάβει προνομιούχα θέση δίπλα στον τουρισμό και τις αγροτικές μας εξαγωγές.
Γενικότητες με βάση εθνικά καλούπια είναι, συνήθως, επικίνδυνες. Πώς θα εξηγήσουμε, όμως, ότι οι Ιάπωνες, που για είκοσι χρόνια προσπαθούν να πάρουν την πάνω βόλτα στο λογισμικό (software), με τεράστιες επενδύσεις και ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα, έβγαλαν μόνοι τους, τελευταία, το συμπέρασμα ότι δεν έχουν επιτύχει σ' αυτό το σκοπό; Πώς θα εξηγήσουμε ακόμα ότι οι Ευρωπαίοι της κεντρικής Ευρώπης, αν και έχουν κάνει αξιόλογες εφευρέσεις, όπως το World Wide Web, έχουν δυσκολία να τις εκμεταλλευτούν και, γενικότερα, να πλησιάσουν τους Αμερικανούς στη δημιουργία πλούσιου φάσματος προγραμμάτων και συστημάτων πληροφορικής;
Νομίζω ότι οι Ιάπωνες δεν τα κατάφεραν, επειδή πιστεύουν ότι το καρφί που εξέχει πρέπει να χτυπηθεί, ώστε να έρθει στην ίδια περασιά με όλα τα άλλα. Το λογισμικό, όμως, και οι πετυχημένες χρήσεις της πληροφορικής θέλουν τρέλες, ιδιορρυθμίες και εφευρετικότητα, που δε φυτρώνουν εύκολα στον κήπο της ομοιομορφίας. Οι Κεντροευρωπαίοι, που όπως οι Ιάπωνες πέρασαν από τη φεουδαρχική πειθαρχία στο βασιλιά, διακρίνονται κι αυτοί από την αγάπη της ομοιομορφίας, μαζί με κάτι άλλο: τη λατρεία της ακρίβειας και την πίστη ότι, πριν κατασκευαστεί κάτι, πρέπει πρώτα να μελετηθούν όλα τα πιθανά προβλήματα, να ιεραρχηθούν και να διορθωθούν. Τέτοιο σκεπτικό φτιάχνει τέλεια ρολόγια και υλικά προϊόντα ακριβείας. Αλλά δε συμβάλλει στη δημιουργία των άυλων προϊόντων της πληροφορικής, ίσως επειδή αυτά είναι πιο πολύπλοκα και αντιπροσωπεύουν ένα περίεργο μείγμα επιστήμης και τέχνης. Αντί για σχολαστική ακρίβεια, θέλουν γρηγοράδα... και λίγο μπουρδούκλωμα! Ας τελειώσει το πρόγραμμα τώρα, κι ας έχει λίγα σφάλματα (bugs). Χρησιμοποιώντας το θα τα βρούμε, μαζί με άλλα σφάλματα που δεν προβλέψαμε και αλλαγές οι οποίες τώρα που το χρησιμοποιούμε είναι προφανείς, ενώ χθες που το σχεδιάζαμε ήταν αόρατες.
Να με συγχωρείτε, αν κανείς προσβληθεί μ' αυτή την παρατήρηση, αλλά νομίζω ότι εμείς οι Ελληνες έχουμε κάποια ανάλογη τάση στην αντιμετώπιση προβλημάτων με ταχύτητα, μπουρδούκλωμα και διόρθωση που δε συντελεί, βέβαια, στην ικανότητά μας να συναγωνιζόμαστε τους Ελβετούς στην κατασκευή ρολογιών. Αποτελεί πλεονέκτημα, όμως, στην πληροφορική. Προσθέστε σ' αυτό την κληρονομιά και την αγάπη που έχουμε στη δόμηση λόγων, στις φιλοσοφικές συζητήσεις, στη λογική, στις σκέψεις και στα σχήματα φαντασίας (αν ήταν έτσι... θα γινόταν έτσι...) και η πανοπλία εργαλείων μας για την πληροφορική γίνεται ακόμα πιο τρανή. Νομίζω ότι έχουμε μια έμφυτη κλίση προς την άυλη πληροφορική, που ξεπερνάει την τάση μας προς την υλική βιομηχανία. Ιδού το εθνικό μας πλεονέκτημα στην Πληροφοριακή Εποχή!
Με βάση τέτοιες σκέψεις, ονειρεύομαι ομάδες Ελλήνων νέων, μέλη πια της Πληροφοριακής Αγοράς που περιγράφω στο βιβλίο αυτό, να ζουν στα νησιά μας, στην ύπαιθρο, με τις οικογένειές τους και να προσφέρουν από αυτό το ευχάριστο και καθαρό περιβάλλον τις πληροφοριακές υπηρεσίες τους στις διεθνείς αγορές. Αλλοι να δημιουργούν ή να συντηρούν λογισμικό για τους πελάτες τους στη Νέα Υόρκη ή στη Φραγκφούρτη (για τριάντα χιλιάδες δραχμές την ώρα), άλλοι να πουλούν ή ν' αγοράζουν πληροφορίες και πληροφοριακή δουλειά (γιατροί, μεσίτες, συγγραφείς, λογιστές, καλλιτέχνες, έμποροι, μηχανικοί...), ενώ άλλοι να διαμορφώνουν νέες δουλειές με νέα προϊόντα και υπηρεσίες που είναι χρήσιμα σ' όλο τον κόσμο. Σ' αυτή την καινούρια ελληνική Πληροφοριακή Αγορά θα έρθουν όχι μόνο Έλληνες, αλλά και Ιάπωνες, Αμερικανοί, Αυστραλοί, Ευρωπαίοι, Κινέζοι και άλλοι που επιθυμούν να γευτούν ελληνικά αγαθά, που θέλουν τουριστικές πληροφορίες ή μια επίσκεψη στη γενέτειρα του δυτικού πολιτισμού π.χ. με το «Ιστορικόπτερο» που περιγράφω στο βιβλίο ή που ζητούν να αγοράσουν υπηρεσίες και προϊόντα που δεν έχουν σχέση με την Ελλάδα πέρα από το ότι προσφέρονται από Έλληνες και είναι διεθνώς ανταγωνιστικά.
Ονειρεύομαι ακόμα τον ελληνισμό σε όλη την οικουμένη να χρησιμοποιεί τη νέα τεχνολογία της πληροφορικής για να δενόμαστε σφιχτά, ο ένας με τον άλλο, οι Έλληνες της διασποράς συνάμα με τους Έλληνες της Μεσογείου, δημιουργώντας έτσι μια νέα Ελλάδα. Ίσως, με τα χρόνια, αυτή η γεωγραφικά διεσπαρμένη αλλά ηλεκτρονικά συνδεδεμένη Ελλάδα μπορεί να πλησιάσει την έννοια «ελληνικό έθνος» πιο πιστά από τη σημερινή ελληνική χώρα με τους αναπόφευκτους περιορισμούς γης και πληθυσμού.
Φυσικά, όλα αυτά μπορεί να είναι κουταμάρες ενός αισιόδοξου ρομαντικού ανθρώπου. Μπορεί όμως να είναι και όραμα για μια πολύτιμη νέα κατεύθυνση. Έλληνες αναγνώστες, το τι μέλλει γενέσθαι στην Ελλάδα της Πληροφοριακής Εποχής είναι στα χέρια μας.
Ιωάννης Ε. Αντωνίου, «ΤΟ ΒΗΜΑ», 08-02-1998
Κριτικές
Δεν βρέθηκαν δημοσιεύσεις
