Στους δρόμους της Μικρασίας

Η σειρά των ιστορικών ντοκουμέντων που έχουμε μέχρι σήμερα εκδώσει συμπληρώνεται με ένα γνήσιο κόσμημα μεγάλης ιστορικής και λογοτεχνικής αξίας. Η σημασία του αναγνωρίστηκε από την στιγμή που εκδόθηκε, διότι χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα ως αναφορά ακόμα και στους περίφημους ταξιδιωτικούς οδηγούς "Baedeker". Αποσπάσματα του αναφέρονται και στο σχολικό βιβλίο της Γ΄ Λυκείου. Καιρός ήτανε να δει το φως της δημοσιότητας εκατό χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση στην Γαλλία. Η εκατονταετία όμως αυτή συμπίπτει με τα εβδομήντα χρόνια της αποφράδας ημέρας του ελληνισμού και ειδικότερα του μικρασιατικού. Η σύμπτωση αυτή υπογραμμίζει με τα πλέον μελανά χρώματα μια τραγική αντίθεση. Η εκπληκτική οικονομική, κοινωνική, πολιτισμική άνθιση του υπόδουλου Ρωμιού στα τέλη του 19ου αιώνα, όπως αναδεικνύεται από την επιτόπια έρευνα του Gaston Deschamps, μετατρέπει την έξοδο του 1922 σε λύση κλασικής ελληνικής τραγωδίας και δικαιολογεί την άποψη του πατριάρχη Αθηναγόρα πως "η πόλη δεν έπεσε το 1453 αλλά το 1922". [...]