Ο απέναντι καθρέφτης

Ο Απέναντι Καθρέπτης είναι ένα ταξίδι από το πραγματικό στο φανταστικό και μια συνεχής μετάβαση από το ένα όνειρο στο άλλο. Είναι μια πανίσχυρη δίνη παραισθήσεων, μια διαρκής αιώρηση ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, τη βία και τον έρωτα, μα πάνω απ' όλα είναι μια προσπάθεια αναζήτησης της αλήθειας.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Πολλοί έφηβοι γράφουν ποιήματα, λιγότεροι ίσως πεζά, αρκετοί από αυτούς έχουν το θάρρος να τα δημοσιεύσουν, αδιαφορώντας για την απειρία τους και επιζητώντας πάση θυσία την επικοινωνία. Ελάχιστοι όμως είναι αυτοί που συνεχίζουν να γράφουν μετά το πέρας της εφηβείας, όταν οι υπαρξιακοί προβληματισμοί δίνουν τη θέση τους στην παγιωμένη ταυτότητα, που πλέον δεν έχει ανάγκη την καταφυγή στην τέχνη για να οριοθετηθεί. Κάθε εφηβική φωνή όμως που καταφέρνει να φτάσει στο ευρύτερο κοινό, επειδή ακριβώς έχει κάτι να πει, βάζει εκ νέου το ίδιο στοίχημα με τον εαυτό της, με τον χρόνο ­ και γι' αυτό και δεν πρέπει να περνάει απαρατήρητη.

Ο 17χρονος Χριστόφορος Διακουλάκης, του οποίου η νουβέλα Ο απέναντι καθρέφτης φιλοξενείται στις εκδόσεις Γαβριηλίδη, επέλεξε σε αντίθεση με πολλούς ομηλίκους του την πεζογραφία και όχι την ποίηση για να μιλήσει για όλα όσα τον απασχολούν: τον έρωτα, τον θάνατο, το αυτεξούσιο του ανθρώπου, την αλήθεια, το όνειρο και την πραγματικότητα. Και επιπλέον, αποποιούμενος τον εξομολογητικό τόνο και την έπαρση που πολλές φορές χαρακτηρίζουν την εφηβική γραφή, προσπάθησε με επιμονή να οικοδομήσει έναν αφηγηματικό ιστό, έναν κόσμο για τους ήρωές του, και να τον παρουσιάσει, αποστασιοποιημένα, στον αναγνώστη.

Ο Διακουλάκης δίνει τον λόγο στον ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ­ δική του επιλογή τα κεφαλαία ­ και αυτός με τη σειρά του στον αφηγητή ο οποίος διηγείται την ιστορία τού Γιάννη. Η ιστορία διαγράφει κυκλική τροχιά. Από τη στιγμή που ο συγγραφέας ανοίγει την πόρτα και ο αφηγητής εισβάλλει στη ζωή του στην πρώτη σελίδα, ως τη στιγμή που ο συγγραφέας πάλι ανοίγει τα μάτια του και η πραγματικότητα συμφύρεται με τη φαντασία στην τελευταία σελίδα, ο κύκλος στενεύει συνεχώς, εγκλωβίζοντας όχι τον κειμενικό συγγραφέα ή τον αφηγητή αλλά τον ίδιο τον Γιάννη μέσα σε έναν κόσμο απειλητικό, βίαιο, παράλογο, εφιαλτικό.

Ο άυλος Γάννης αναζητεί το νόημα της ύπαρξης σε ένα σύμπαν μη προσδιοριζόμενο από τις κατηγορίες του χρόνου και του τόπου, ασφυκτικά κλειστό. Με σαφείς αναφορές στο πλατωνικό σπήλαιο και στη θεωρία της αντανάκλασης αλλά και εμφανέστατες επιρροές από την εικονική πραγματικότητα, την οποία κατά κάποιο τρόπο αναπαράγει, ο Διακουλάκης περιγράφει τις διαδοχικές φάσεις ζωής του ήρωά του, στη μεθόριο φαντασίας και πραγματικότητας, όπως αυτή ορίζεται από τον έρωτα, από τη σχέση του με τη Λία και την Αννα. Ο έρωτας προτείνεται ως το μόνο φάρμακο στη διπλή απορία, ως ερώτημα και έλλειψη διαφυγής του όντος, και ο Γιάννης χωρίζει, πεθαίνει, ξυπνάει, ξαναζεί, ξαναπεθαίνει, ερωτεύεται, η Αννα φεύγει, τον διώχνει, πεθαίνει, ξυπνάει, ξαναζεί, η Λία, παιδί και γυναίκα, δέχεται και παράγει βία, αυτοκτονεί κι εξαφανίζεται. Τα πάντα ρει και η ρευστότητά τους βουίζει από υπόγειες απειλές οι οποίες πραγματοποιούνται για να αναιρεθούν στη συνέχεια, σε μια νομοτελειακή αλληλουχία τρόμου.

Σπασμένα γυαλιά, τοίχοι που τείνουν να ενωθούν συνθλίβοντας ό,τι υπάρχει ανάμεσά τους, χάσματα και γκρεμοί που ανοίγονται ξαφνικά μέσα στα σπίτια, ήχοι και εικόνες από το πουθενά, έρωτες που «τελειώνουν άσχημα». Ο κόσμος του Γιάννη, της Αννας, της Λίας είναι κομματιασμένος και τον χωρίζει από τον συγγραφέα ένα γυαλί, το γυαλί μιας οθόνης, στο πρότυπο των βιντεοπαιχνιδιών. Ο συγγραφέας και ο αναγνώστης έχουν πολλαπλές δυνατότητες συνέχισης της ιστορίας, η οποία παραμένει ανοιχτή.

Ο Διακουλάκης, με τα βιώματα και τα ερωτηματικά του, κατάφερε να συνθέσει μια ιστορία 100 σελίδων, να αποδώσει τον προβληματισμό του για τη φύση του ονείρου και της αλήθειας, να κατακτήσει μια πρώτη δόκιμη γραφή. Ο 17χρονος συγγραφέας με τη νουβέλα του αποδεικνύει το αδιαμφισβήτητο όσο και άγουρο ταλέντο του, δείχνει ότι δεν φοβάται τη δουλειά και δημιουργεί προσδοκίες.

ΤΙΤΙΚΑ ΔΗΜΗΤΡΟΥΛΙΑ, ΤΟ ΒΗΜΑ, 31-10-1999