Αγωνίες

Από το 1974 οι ιστορίες αυτές έμειναν κλεισμένες στο συρτάρι της Ιστορίας ή στις καλένδες της ψυχής και των αντοχών μας. Το βιβλίο αυτό δίνει στον βιασμό όνομα και πρόσωπο. Ο βιασμός της Κύπρου συνεχίζεται σήμερα στην Αμμόχωστο, το Αφρίν, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, την Τουρκία και αλλού, μπροστά στα τυφλά μάτια των ανθρώπων.

«Η νέα φόρεσε την εσάρπα στον λαιμό της σφιχτά και κατηφόρισε σ’ άλλες περιπλοκές των γεγονότων. Ένας θρασεμένος ιβίσκος έστεκε από πάνω της, μ’ άνθια σε σχήμα χοάνης, σκορπώντας χοές στα νάματα, ξοφλώντας τα χρέη των αιώνων. Τα παραθαλάσσια σπίτια έχουν ήδη εξατμιστεί και ξεχαστεί. Στο βάθος, ο αχός των κυμάτων ολοένα δυναμώνει. Ακούγεται μόνο η θάλασσα που αφρίζει στην ακτή».
Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Σμίλη» η πρώτη ποιητική συλλογή της Δήμητρας Δημητρίου με τίτλο Αγωνίες. Το βιβλίο στρέφεται γύρω από το διαχρονικό ζήτημα της σεξουαλικής και έμφυλης βίας, ιδίως κατά τη διάρκεια του πολέμου και των ένοπλων συγκρούσεων, θέτοντας στο επίκεντρο την πρόσφατη κυπριακή ιστορία, με διεθνείς εξακτινώσεις. Ορμώμενη από μαρτυρίες γύρω από τους βιασμούς γυναικών κατά την τουρκική εισβολή του 1974, αφημένες εδώ και μισό αιώνα στη λήθη, η συλλογή δίνει στη γυναικεία εμπειρία πρόσωπο, φωνή και όνομα.
Η θεματική του βιασμού, τοποθετημένη σε τρία κατ’ ουσίαν πλάνα ?μυθικό, ιστορικό, μεταφορικό?, διαπερνά ολόκληρο το ποιητικό κείμενο τόσο στην εμπράγματη όσο και στη συμβολική της διάσταση. Από την Αμμόχωστο στο Αφρίν, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, την Ουκρανία, την Τουρκία και αλλού, φωτίζονται αποσιωπημένες πτυχές και διαστάσεις του ατομικού/προσωπικού, αλλά και του συλλογικού/κοινωνικού τραύματος, ενώ παράλληλα αναδεικνύεται και καταγγέλλεται η κουλτούρα βιασμού στην οποία εδράζεται αρχετυπικά η ιδρυτική ισχύς των δομών της ύπαρξης, της εξουσίας και της επιβολής.

Η ευχάριστη έκπληξή μου (αλλά γιατί έκπληξη;) είναι ότι η Δήμητρα διαθέτει και ποιητικό ταλέντο. Κυριαρχεί η ποιότητα του λόγου και ο κυματισμός της ψυχής. Χειρίζεται το θέμα της με λογοτεχνική μαστοριά και αυτό είναι πάντα στην τέχνη το ζητούμενο και το ουσιώδες. Δεν είναι πρωτόλεια η δουλειά της λοιπόν: μαρτυρεί μιαν Αθηνά που βγαίνει ώριμη από το κεφάλι του Δία.

Κυριάκος Χαραλαμπίδης

Χωρίς ρίμα, κι όμως προσπορίζουν τη μουσική της ρίμας. Υπαινικτικά ενίοτε, αλλά καθόλου κρυπτικά. Απλά, αλλά και βαθιά. Και πόσο ευφρόσυνο, κατά κάποιον τρόπο, παράπονο για την εσχατιά της πατρίδας μας, για την Κύπρο.
Σωτήρης Δημητρίου