Εγώ ο Ζάχος Ζάχαρης

Νέες εκδόσεις, περιδιάβαση στα θέματα των Ελλήνων πεζογράφων

Σε καμία περίπτωση δεν μοιάζει μ’ εκείνη άλλων εποχών, η βιβλιοπαραγωγή. Ούτε καν τώρα, την πασχαλινή περίοδο, που ήταν πάντα στις τρεις πιο «ανθηρές» εκδοτικές περιόδους του χρόνου. Πάντως, έστω και με πιο μειωμένο ρυθμό, είναι αρκετοί οι Ελληνες συγγραφείς που επέλεξαν την πασχαλινή περίοδο να ξαναπροσεγγίσουν το κοινό. Ομως, με τι αλήθεια καταπιάνονται οι σύγχρονοι Ελληνες πεζογράφοι, στην Ελλάδα της κρίσης; Πώς επιδιώκουν να συνομιλήσουν μαζί της; Ή μήπως την προσπερνούν και επιλέγουν να αναστοχαστούν σε άλλες περιοχές της σύγχρονης ιστορίας και άλλους τρόπους αφήγησης; Μια περιδιάβαση στα βιβλία που μόλις κυκλοφόρησαν θα μας δώσει την απάντηση.

Μεταπολεμικές δεκαετίες

Η πρώτη κατηγοριοποίηση, που κερδίζει και τη μερίδα του λέοντος, είναι τα βιβλία που αντλούν το θέμα τους από τις μεταπολεμικές δεκαετίες. Κυρίως του ’50 και του ’60. «Ο κίτρινος στρατιώτης» του Ανδρέα Μήτσου (Καστανιώτης) κινεί τον ήρωά του στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενας αφελής άνδρας που βιώνει την πραγματικότητα με τρόπο ποιητικό. Μέχρις ότου η σκληρότητα του πολέμου τον αναγκάζει να γίνει ένας άγριος τιμωρός...

«Ιχνη στο χιόνι» έχει τίτλο το μυθιστόρημα του Γιώργου Λίλλη (Μεταίχμιο). Με χρόνο δράσης τον Μάρτιο του 1948 και ήρωα τον δεκάχρονο Περικλή που γίνεται μάρτυρας της βιαιότητας του Εμφυλίου. Το μυθιστόρημα είναι η αφήγησή του, 60 χρόνια μετά, για τις ανάγκες της ιστορικής έρευνας.

«Τα παιδιά της Κατακόμβης» του ηθοποιού Βασίλη Μητσάκη (Σμίλη) εκτυλίσσεται στις δεκαετίες του ’40 και του ’50, σ’ ένα υπόγειο θέατρο με το όνομα «Κατακόμβη». Ηρωες δύο άντρες: ένας ταλαντούχος νεαρός καλλιτέχνης και ο μεσήλικας δάσκαλός του στη Δραματική Σχολή. Γύρω τους ο συγγραφέας εξυφαίνει τα χρόνια που σημάδεψαν ανεξίτηλα την Ελλάδα.

«Ο Θεός αυτοπροσώπως» τιτλοφορείται το νέο μυθιστόρημα του Σάκη Σερέφα (Μεταίχμιο) και θέμα του έχει την ιστορία που έχει απασχολήσει πολύ τη Θεσσαλονίκη: του Δράκου του Σέιχ Σου στη δεκαετία του ’60. Γραμμένη με σαρκαστικό τρόπο. Για τη βία που ασκούμε και μας ασκούν καθημερινά. Σε διαφορετικό μήκος κύματος κινούνται δύο χαμηλόφωνοι αλλά καταξιωμένοι δημιουργοί. Ο Δημήτρης Μίγγας έρχεται με μυθιστόρημα, τα «Πλωτά νησιά» (Μεταίχμιο) και όπως συνηθίζει στα βιβλία του, προσπαθεί να προσαρμόσει την πραγματικότητα στα μέτρα των κειμένων του. Τρεις άνδρες, ένα ανύπαρκτο νησί και ένα διαρκές ταξίδι από το παρόν στο παρελθόν και από τον ρεαλισμό στο όνειρο.

Στη Δράμα ζει και γράφει ο Βασίλης Τσιαμπούσης. Και το νέο του βιβλίο - «Σάλτο Μορτάλε» (Μεταίχμιο) - είναι πάλι διηγήματα, συνεχίζοντας την παράδοση που θέλει τους συγγραφείς από την περιφέρεια να ασχολούνται κυρίως με τη μικρή φόρμα. Στα 16 διηγήματα καταπιάνεται με κανονικούς ανθρώπους που κάνουν αλλόκοτα πράγματα. Οπως γίνεται πάντα δηλαδή...

Πολιτική και κρίση

Αμεσα πολιτικό είναι το τελευταίο μυθιστόρημα του Χρήστου Χωμενίδη «Ο κόσμος στα μέτρα του» (Πατάκης). Παρότι ο συγγραφέας γυρίζει 30 χρόνια πίσω, στα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Ηρωας, ο Μάρκος Σιμώτας, ένας τριαντάρης δικηγόρος, πότης και γυναικάς, και γιος εκτελεσθέντος ήρωα της Εθνικής Αντίστασης. Μια μετάθεση, στη νήσο Αγιο, μια παράλληλη Ελλάδα, μια μικρογραφία της που ο συγγραφέας την παραμορφώνει, αλλά και τη φωτίζει.

Το μόνο από τα νεοεκδοθέντα βιβλία που αφορούν άμεσα τη σημερινή κρίση είναι της πρωτοεμφανιζόμενης Ναταλίας Δαδίδου, με τον τίτλο «Abacus, ένα παιχνίδι απληστίας» (Κέδρος). Ελλάδα του 2010, δομημένα ομόλογα, χρηματοοικονομικές απάτες, διαφθορά. Οικεία πράγματα.

Ενας γάτος, ζάχαρη

Η Λένα Διβάνη επέλεξε να αυτοβιογραφηθεί με χιούμορ, τρυφερότητα και γενναιότητα παρουσιάζοντας μερικές προσωπικές στιγμές και βάζοντας στη θέση του αφηγητή έναν γάτο. «Εγώ ο Ζάχος Ζάχαρης» (Καστανιώτης). Ενα βιβλίο για ενηλίκους, που αγαπούν τα ζώα όσο αγαπούν και τις ιστορίες, εικονογραφημένο από τον Αλέκο Παπαδάτο. Ενας γάτος με προσωπικότητα και φυσικά με άποψη: «Μου πήρε έξι ζωές και πολύ μεγάλη ταλαιπωρία για να καταφέρω να τρυπώσω πρώτα στο σπίτι και μετά στο κεφάλι ενός γραφιά ώστε να δακτυλογραφήσει τις σκέψεις μου. Τα κατάφερα όμως! Ιδού λοιπόν τα απομνημονεύματά μου (και ολίγον από τα απομνημονεύματά της, αφού οι ζωές μας διαπλέχτηκαν αγρίως). Ιδού τα ζόρια που υφίσταται οποιοδήποτε νοήμον ζώον στο σπίτι οποιουδήποτε συγγραφέα. Ιδού τα βάσανα που υφίστανται οι ευαίσθητοι και ευφυείς συνάδελφοι στο σπίτι οποιουδήποτε ανθρώπου», λέει μεταξύ άλλων ο συμπαθής Ζάχος.

Η Καθημερινή, 13/04/12

Εγώ ο Ζάχος Ζάχαρης

Η σχετική φιλολογία συγγραφέων με γάτες δεν είναι καινούργια, ωστόσο δεν παύει να παραμένει γοη­τευτική. Για τις δικές τους γάτες ή και για ξένες γάτες έχουν γράψει πολλοί συγγραφείς. Ενδεικτικά ανα­φέρουμε τον Ρ. Κίπλινγκ, τον Γκυ ντε Μωπασάν, τον Ε.Α. Πόε, τον Ε. Ζολά, την Κολέτ, τον Χεμινγουέι, τον Σ. Μπωντλαίρ και τον Τ. Τζόις. Τον Ζάχο Ζάχαρη, έναν καθ’ όλα συγκροτημένο γάτο, τον γνωρίσαμε εσχά­τως και η γνωριμία του δεν μας άφησε αδιάφορους, μια και έχει τον τρόπο του να κινεί το ενδιαφέρον τού αναγνώστη με την εξιστόρηση των περιπετειών του.

Η μακρά συνύπαρξη των γάτων με τον άνθρω­πο δημιούργησε μοιραία μια ιδιότυπη σχέση που οδήγησε στον επίσης ιδιότυπο εξανθρωπισμό των συμπαθών αυτών τετράποδων. Η γατοφιλία γενικά ορίζεται με γνώμονα την ισοτιμία, την αμοιβαιότη­τα και τον υπολογισμό. Ο Ζάχαρης, όπως και κάθε νοή μων γάτος, ξέρει να χειρίζεται με αξιοπρέπεια τις σχέσεις με τον άνθρωπο - σύντροφό του. Έτσι και ο γάτος της Διβάνη διηγείται εξαίρετα τις εφτά του ζωές και τη σχέση του με τη γραφή και την ανά­γνωση, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα διακριτικά τη συγγραφέα που κρύβεται πίσω… από το ταλέντο του!

Το εγχείρημα είναι τολμηρό και επιτυχές, κυρί­ως γιατί έχουμε μια διήγηση που κρατά με μαεστρία τις λεπτές αισθητικές αποστάσεις ανάμεσα στην εξομολόγηση και την παρατήρηση, την κριτική και τη διάθεση φλυαρίας. Ο Ζάχαρης δεν καταφεύγει σε φτηνά τεχνάσματα για να αποσπάσει το ενδιαφέρον, την προσοχή και τελικά την καλή του τύχη· χρησιμο­ποιεί το μυαλό του και τις χάρες του. Δεν παρακαλά-ει· επιβάλλει την προσοχή μας με τη γοητευτική του παρουσία. Πίσω από την πόζα του και τις διακριτές αποστάσεις των καλών τρόπων, κρύβεται, εκτός από το ταλέντο, η μοναξιά, η τρυφερότητα και η ανάγκη επικοινωνίας της συγγραφέως με τον δικό της κό­σμο, αυτόν των χάρτινων ηρώων και των αιμάτινων αναγνωστών…

Το ποντίκι, 24/5/12